Назарияи бозии нақшбозӣ

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод

Назарияи бозии нақшӣ лудологияи бозиҳои нақшбозӣ (RPGs) мебошад; омӯзиши мавзӯъ ҳамчун падидаи иҷтимоӣ ё бадеӣ. Назарияҳои RPG мекӯшанд фаҳманд, ки бозиҳои нақшбозӣ чист, онҳо чӣ гуна кор мекунанд ва чӣ гуна раванди бозиро метавон такмил дод, то таҷрибаро беҳтар созад ва маҳсулоти муфидтари бозиро тавлид кунад.

Дар бораи[вироиш | вироиши манбаъ]

Бозиҳои нақшбозӣ, ки дар онҳо бозигарон нақши қаҳрамонҳоро дар муҳити афсонавӣ ба ӯҳда мегиранд,[1] маводҳо ва категорияҳои гуногун дар онҳо мавҷуданд:

RPG-ҳои анъанавии болои мизи корӣ (TTRPG)
TTRPGҳо асоси таърихии худро дар бозии миниётураҳои ҷангӣ доранд, [2] :3бо мисоли стандартии Warhammer 40,000 . Бозӣ тавассути партофтани зар, бо истифода аз ҳокимон, нишонаҳо ё иҷрои дигар амалҳои шабеҳ пеш меравад.
Бозии стратегияи ҷамъоварӣ (CSG)
CSG нисбат ба TTRPG контексти хеле васеътар дорад, зеро он унсурҳоро аз ҳарду намуди RPG ҷалб мекунад. CSG ҳамчун "танзимот ва система муайян карда мешавад, аммо танзимот дар замина ҷойгир аст, дар ҳоле ки система ба таври интегралӣ ба баъзе артефактҳои моддии ҷамъшаванда пайваст аст". :5Ин намуди бозиҳо бо истифода аз атрибутҳои махсусе бозӣ карда мешаванд, ки бо коллексияи мушаххаси истифодашаванда алоқаманданд. Шумо метавонед ин коллексияҳоро дар мавқеъҳои ҳуҷумкунанда ё муҳофизатӣ ҷойгир кунед, зарро барои иҷрои як амали мушаххас ғелонед ва ғайра. Дар хотир доред, ки ин навъи RPG маъмулан бо CCG ё бозиҳои корти коллексияшаванда алоқаманд аст (масалан , Magic: The Gathering ).
Бозиҳои онлайнӣ ва компютерӣ (OVCGs)
OVCGs тақрибан солҳои 1970 пайдо шуданд. Онҳо маъмулан ҳамчун RPGs муайян карда мешаванд, ки "ба ғайр аз нармафзори бозӣ компютери шахсӣ ё консоли бозиро талаб мекунанд, на китобҳои манбаъ, кортҳо ё zarҳо". [2] :6OVCGҳо то солҳои 1990-ум ба камолоти комил нарасиданд, вақте ки бозиҳо тавассути серверҳои бузурги шабакавӣ дастрас буданд. Намунаҳои кунунии ин бозиҳо World of Warcraft ( Blizzard ), Rift ( Trion Worlds ) ва Ҷангҳои Star: The Old Republic ( BioWare ) мебошанд.

Таърих[вироиш | вироиши манбаъ]

Аввалин дараҷа, муҳаккам кардани инъикоси интиқодӣ дар бораи бозиҳои нақшбозӣ ва таҳқиқоти академӣ дар маводҳои асосии онҳо аз ибтидои давраҳои 1970-ҳа то давраҳои 1980-ҳо барои таҳқиқ ва рад кардани тафавути ибтидоии маълум ба маҳфил дар он вақти муайян карда мешавад. Эҳтимол аст, ки аввалин санҷиши ин соҳа дар истилоҳи клиникӣ бо нашри "Фантастикаи муштарак: Бозиҳои нақш"[3] аз ҷониби Гари Файн баргашт. Гари Гигакс, ҳаммуаллифи маҳфил бо Дэйв Арнесон, ду китобро дар бораи фалсафаи нақшбозии худ нашр кард, "Маҳорати бозӣ дар нақш: Маслиҳатҳо, тактика ва стратегияҳо дар соли 1989" ва дар соли 1990 устоди бозӣ.

Дар солҳои 1994–95, журнали "Inter*Active" (кешфӣ баъдтар номгузор карда шуд) нашр карда шуд, ки ба омӯзиши RPGs малак карда буд. Дар баъзеи мақолаҳо, Робин Лоус даъват карда буд, ки назарияи интиқодӣ барои бозиҳои нақшӣ эҷод карда шавад. Дар охирҳои 90-ҳа, мавриддар бораи хусусиятҳои RPG дар rec.games.frp.advocacy мавҷуд буданд, ки ба назарияҳои дигар сайтҳо ва дар Фаронса ва Скандинавия машғул шуданд. Сценаи RPG дар Скандинавия дароиш, ки мавҷудияти лагерҳои идеологӣ барои муқобилаи табиат ва функсияҳои RPG ва оғоз кардани конвенсияҳои мунтазам барои бозиҳои нақшбозии зиндагӣ, ки дар он назарияи RPG-ро, ки Knutepunkt номида мешавад, дар ҳамои шоҳид бар медиҳад. Аввалин Кнутепункт дар соли 1997 дар Осло оғоз карда шуд ва солона та имрӯз анҷумани ташкил карда мешавад.

Дар асри 21, гурӯҳҳои худмуайянкунандаи "нақшбозии Indie", маслиҳатҳо ва интихобҳои форҷ бо истифода аз интернет дар воситаи Форҷ [4] (Forge) дар бозии нақшбозӣ пешниҳод карда мешаванд ва назарияи GNS-ро барои нақшбозият тавонҷӯят медиҳанд. Knutepunkt танзимотро давом медиҳад ва аз соли 2003 маводҳои ҳарсола дар бораи нақшҳо нашр мешаванд. Бисёр аз бозиҳо, ба хосусияти бозиҳои нависандагони ҳиндӣ, ҳоло бо огоҳии бошуурона ва ворид кардани назарияи RPG навишта шудаанд.

Намунаҳои намоён[вироиш | вироиши манбаъ]

Баъзе назарияҳои RPG иборатанд аз:

Модели сегона
Дар rec.games.frp.advocacy аз солҳои 1997 то 1998 таҳқиқот шуд; Мэри Куннер ва ҷавобҳои ҷониби Ҷон Ким таҳқиқот карданд. Мушахкал аст, ки ҳама гуна қарори Мудир-кор бо мақсади бозӣ, драма ё симулятсия ро қабул карда мешавад. Ин тарз, мавлидҳои бозигарон, таҷлилҳои амалии GM ва ҳатто маъмулотҳои қоидаҳои RPG метавонанд ҳамчунин барои бозӣ баргузорӣ ё барои драма ва симулятсия қабул карда шаванд, ки бештар дар маърифати дармиёни се категорияро тавсиф мекунанд.[5] Инро баъзан назарияи GDS меноманд. Назарияи GDS муносибатҳои иҷтимоии бозигаронро имкон медиҳад, аммо он ба тарҳрезии мустақими бозӣ ҳам дар дохил ва ҳам дар ҷаҳони RPGs экстраполатсия карда шудааст. Гурӯҳбандӣ кардан аз рӯи он мумкин аст, ки бозигаронро ташвиқ менамояд ё осон мекунад, ки рафтори мувофиқи ҳар як категорияро тақвият медиҳад. Дизайнерон мебошад онро муфид меҳқиносад, зеро он метавонад барои фаҳмонидани он, ки чаро бозигарон бозиҳои муайянро бозӣ мекунанд, истифода бурда мешавад.
Назарияи GEN
Дар соли 2001, дар Gaming Outpost, Scarlet Jester бо основаҳои он дар олами бозӣ мутаассиф шуд. Он як "сатҳи" пайдо мекунад ва маҳдудияти бозиро фарзия мекунад. Одамон дар сатҳи боло аз ҷониби "Ният" бартарӣ доранд, ки ба Гамист, Тадқиқотӣ ва Ҳикоят тақсим мешавад. Ба он назарияи сегона ва GNS таъсир расонд.[6]
Модели калон ё назарияи Forge
Дар The Forge аз солҳои 1999-2005, основагӣ аз ҷониби Рон Эдвардс таҳия шуд. Он фарзия мекунад, ки бозиҳои нақшӣ аз ҷониби "Модели калон" бо 4 сатҳ модел карда шудаанд: шартномаи иҷтимоӣ, иктишоф, техника ва эфемера, бо рӯзномаи эҷодӣ, ки пайванди шартномаи иҷтимоиро танзим мекунанд ба техника. Дар ин назария, 3 намуди рӯзномаи эҷодӣ вуҷуд дорад: рӯзномаи гамистӣ, нарративистӣ ва симулятсионӣ. Он дар мақолаҳои "GNS ва дигар масъалаҳои назарияи бозии нақшҳо", "Система муҳим аст", "Нарративизм: Ҳикояи ҳозир", "Гамизм: Қадам ба боло" ва "Симулятизм: Ҳуқуқи орзу" аз ҷониби Рон Эдвардс, дар саҳифаҳои мақолаи Forge, гузошт.[7] Модели калон аз назарияи GNS, як варианти модели сегона ба вуҷуд омадааст.
Назарияи ранг
Он аз ҷониби Фабиен Нинолес дар соли 2002 таҳия шудааст, дар феҳристи почтаи фаронсавии createurs-jdr. Он вориси назарияи SCARF ва назарияи SCAR мебошад, ки баъдан бо назарияҳои забони англисӣ ҳамкорӣ мекард. Дар ин назария ҳадафҳои тарҳрезии система ҳамчун рангҳои асосии нури телевизион баррасӣ мешаванд - Сабз барои соддагӣ, Кабуд барои реализм, Сурх барои мувофиқат, бо мафҳумҳо ба монанди мутобиқшавӣ, устуворӣ, равшанӣ ва намоён васеъшавии метафора.
Назарияи канал
Аз ҷониби Ларри Холс дар 2003 таҳия шудааст; Фарзия мекунад, ки бозии бозӣ аз "каналҳо" -и навъҳои гуногун, аз қабили "нақлиёт", "оҳанги ахлоқӣ" ё "вафодорӣ ба танзим" иборат аст. Он қисман ҳамчун танқиди се назарияи услуб таҳия шудааст.
Модели Wunderkammer-Gesamtkunstwerk (Wu-Ge).
Аз ҷониби Ларс Конзак аз Донишгоҳи Копенгаген ҳамчун чаҳорчӯбаи таҳлил ва тарҳрезии RPG пешниҳод шудааст. Ин модел як бозии нақшбозиро ҳамчун як маҷмӯаи таркибӣ (Gesamtkunstwerk) аз чаҳор шакли санъат баррасӣ мекунад: Зерсохт (танзимот), Людус (системаи бозӣ), Намоиш ва Ҳикоя; ва ҳамчун "девони кунҷкобӣ" (Wunderkammer), як истиора барои қобилияти онҳо барои ба таври осон ворид кардани ҳама гуна мафҳумҳои аз ҷониби бозингар пешниҳодшуда ба фазои хаёлии худ.[8]
Мактаби Турку
Дар Турку, Финляндия, махсусан аз ҷониби Майк Похжола аз соли 1999 то имрӯз таҳия шудааст. Он таъмидро ("eläytyminen") ҳамчун усули асосии нақшбозӣ (махсусан нақшбозии зинда) ва иктишофи бадеиро ҳамчун ҳадафи асосӣ ҳимоя мекунад. Гумон меравад, ки услуби иммерсионистӣ аз услубҳои драматург, гамист ва симулятистӣ фарқ мекунад ва драматизм ва гамизм бошад, услубҳои ба таври равшан пасттарини бозӣ кардани нақшҳо мебошанд, ки ба ҷуз аз нақш бозӣ кардан танҳо барои дигар василаҳо мувофиқанд.
Мактаби Meilahti
Дар Ҳелсинки, Финляндия, аз ҷониби Якко Стенрос ва Анри Ҳаккарайнен аз соли 2002 то имрӯз таҳия шудааст. Он нақшбозиро тавре муайян мекунад, ки шаклҳои гуногуни гуногунро дар бар мегирад ва аз интихоби меъёрҳо дар бораи он, ки шаклҳои дуруст ё беҳтарин кадомҳоянд, худдорӣ мекунанд. "Бозии нақшбозӣ он чизест, ки дар робитаи мутақобилаи байни бозигарон ё байни бозигар(ҳо) ва гейммастер(ҳо) дар чаҳорчӯбаи муайяни дигетикӣ сохта мешавад."
Намунаҳои тарроҳӣ
Ба таърихи Уитсон Ҷон Кирк III таҳия карда, системаи тарроҳии RPG мебошад, ки ба намунаҳои тарроҳии нармафзор асос ёфтааст. Ин система ба расмият даровардани механикаҳои дар бозиҳои нақшбозии мавҷудаи қалам ва коғаз мушоҳида мекунад ва бо тарзи агностикии рӯҳия нигаронида мешавад. Эҳемияти жанр ё танзим дар ин система ба маҳдудии ҷудо ёфтании худ мушоҳида мешавад.

Иқтибосҳо[вироиш | вироиши манбаъ]

  1. Role-playing game 
  2. 2.0 2.1 J. Patrick Williams; Sean Q. Hendricks; W. Keith Winkler (21 March 2006). Gaming as Culture: Essays on Reality, Identity and Experience in Fantasy Games. McFarland. ISBN 978-0-7864-5406-8. 
  3. Shared Fantasies: Role-Playing Games as Social Worlds ISBN 0-226-24943-3 / 0-226-24943-3 ISBN 978-0-226-24943-8 University of Chicago Press 1983
  4. The Forge Forums - Index (en-US). The Forge Forums (28 марти 2024). 28 марти 2024 санҷида шуд.
  5. The Threefold Model FAQ. www.darkshire.net. 28 марти 2024 санҷида шуд.
  6. All You Need to Know About GEN. www.darkshire.net. 28 марти 2024 санҷида шуд.
  7. The Forge :: Articles. www.indie-rpgs.com. 28 марти 2024 санҷида шуд.
  8. Konzack (14 May 2015). «The Wunderkammer-Gesamtkunstwerk Model: A Framework for Role-Playing Game Analysis and Design». Academia.edu. Санҷида шуд 29 June 2016.
Хониши минбаъда