Нармбаданҳо
| Нармбаданҳо | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Табақабандии илмӣ | ||||||||||||
|
ХАТО: шаблони орояшинохтӣ нест. Параметрҳои parent ва rangро пур кунед.
|
||||||||||||
| Номи байнулмилалии илмӣ | ||||||||||||
| Mollusca Linnaeus, 1758 | ||||||||||||
| Синфҳо | ||||||||||||
| ||||||||||||
Нармбаданҳо, моллюскҳо (лот. Mollusca) — навъе аз мавҷудоти бемуҳра.
Тақрибан 130 ҳазор намуд доранд. Нармбаданҳои ҳафриётӣ аз давраи кембрий маълуманд (шикампойҳо, нармбаданҳои дутабақа, сарпойҳо ва ғайра). Дар давраҳои мезозой ва палеозой бештар сарпойҳо паҳн шуда буданд. Инкишофи шикампойҳо ва нармбаданҳои дутабақа аз давраи мезозой сар шудааст.
Нармбаданҳо дар баҳр, обҳои ширин ва дар хушкӣ зиндагӣ мекунанд. Бадани нармбаданҳо аз сар, тана, пойҳо ва гӯшмоҳӣ иборат аст. Гӯшмоҳӣ аз намакҳои кислотаи карбонат таркиб ёфта, асоси органикӣ аст (узви дифоъ ва такягоҳ мебошад). Нармбаданҳо бо роҳи ҷинсӣ меафзоянд. Баъзеи онҳо ҷудоҷинса, дигарашон хунсо мебошанд. Дар Тоҷикистон нармбаданҳои хушкигард (тақрибан 90 намуди шикампойҳо), нармбаданҳои обҳои ширин (тақрибан 48 намуди шикампойҳо) ва нармбаданҳои обҳои шӯртаъм зиндагӣ мекунанд.
Нармбаданҳо (устритса, калмар, мидия ва ғайра) манфиати калон доранд. Аз баъзе нармбаданҳо садаф, марворид ва дигар ашёи қиматбаҳо мегиранд. Дар дунё ҳар сол тақрибан 7,5 млн сентнер нармбаданҳоро дошта аз онҳо консерв ва дигар хӯрокворӣ таҳия мекунанд. Гӯшти онҳо серғизо ва зудҳазм аст (зиёда аз 30 намуди микроэлемент дорад). Истеъмоли нармбаданҳо хоса ба одамони солхӯрда, фарбеҳ ва гирифтори атеросклероз нафъ меорад. Ҳангоми хуруҷи бемориҳои меъдаю рӯда ва ҷигар истеъмоли гӯшти нармбаданҳо ҷоиз нест.
Бисёр намудҳои нармбаданҳо ҳомили гелминтҳо (асосан лӯндакирмҳо ва кирмҳои ҷигармак) мебошанд. Баъзе нармбаданҳо ба паҳн гаштани бемориҳои фастсиолёз, описторхоз, шистосомоз ва ғайра мусоидат мекунанд.[1]
Эзоҳ
[вироиш | вироиши манбаъ]- ↑ Энсиклопедияи мухтасари тиб. – Душанбе, 2012. – Ҷ.3. – 503 с. / С. Саидов.