Уқёнуси Яхбастаи шимолӣ

Уқёнуси Яхбастаи шимолӣ?
Ҷойгиршавӣ
Парвандаҳо дар Викианбор

Уқёнуси Яхбастаи шимолӣ — хурдтарин уқёнуси кураи Замин аз ҷиҳати масоҳат буда, дар байни қитъаҳои Авруосиё ва Амрикои Шимолӣ воқеъ гаштааст. Масоҳаташ 13,1 млн км²; ҷойи аз ҳама чуқураш 5527 м (баҳри Гренланд). Ҷазираҳои бисёре дорад: Гренландия, Галаҷазираи Арктикии Канада, Шписберген, Замини Нав, Замини Шимолӣ ва ғайра. Масоҳати умумии ҷазираҳо 4 млн км² аст. Ба уқёнус дарёҳои калони Двинаи Шимолӣ, Печора, Об, Енисей, Хатанга, Лена, Индитирка, Колима, Макензи ҷорӣ мешаванд.

Аз рӯи хусусиятҳои табиию ҷуғрофӣ Уқёнуси Яхбастаи шимолӣ ба се ҳавза — Аврупои Шимолӣ, Арктика ва баҳрҳои канории Арктика тақсим мешавад. Баҳрҳои канории Арктика (Кара, Лаптевҳо, Сибири Шарқӣ, Чукот, Бофорт, Баффин), халиҷи Гудзон ва гулӯгоҳҳои Галаҷазираи Арктикии Канада асосан дар ҳудуди шелф (тунукоба) ҷойгир шудаанд. Релефи қаъри уқёнус аз шелф (бараш то 1200—1300 км), нишебии ростфуромадаи қитъавӣ ва буни уқёнус иборат аст. Буни уқёнусро қаторкӯҳҳои зериобии Гаккел, Ломоносов ва Менделеев — Алфа ба ҳавзаҳои чуқуроб ҷудо кардаанд. Иқлимаш арктикист. Зимистон 9/10 ҳиссаи акваторияи Уқёнуси Яхбастаи шимолӣ бо яхҳои шинокунанда пӯшида мешаванд. Ба Уқёнуси Яхбастаи шимолӣ намудҳои набототу ҳайвоноти арктикӣ ва атлантики хос аст. Дар Уқёнуси Яхбастаи шимолӣ моҳӣ, тюлен, морж ва дигар ҳайвонҳоро шикор мекунанд. Боркашонӣ асосан бо Роҳи баҳрии шимолӣ (ИҶШС) ва Гузаргоҳи шимолу ғарбӣ (ИМА ва Канада) сурат мегирад. Муҳимтарин бандарҳо: Мурманск, Архангелск, Диксон, Певек (ИҶШС), Тромсё, Нарвик (Норвегия), Черчиял (Канада) мебошанд.