Дидани манбаъи Манга

{{Нихонго|'''Ма́нга'''|漫画, マンガ||{{Audio|Ja-Manga.oga|[mã̠ŋɡa̠]}}}} — комиксҳои ҷопонӣ{{Sfn|Иванов|2001|страницы=230}}, баъзан вақт ''комикку'' ({{Lang-ja2|コミック}}) гуфта мешавад<ref name="Lent">{{Книга|автор=Lent, John A.|заглавие=Illustrating Asia: Comics, Humor Magazines, and Picture Books|издательство=University of Hawai'i Press|место=Honolulu|год=2001|allpages=249|isbn=0-8248-2471-7}}</ref><ref name="Tchiei">{{Cite web|url=http://www.dnp.co.jp/museum/nmp/nmp_i/articles/manga/manga2.html|title=Characteristics of Japanese Manga|author=Go Tchiei|date=1998|lang=en|accessdate=2008-05-11|archiveurl=https://www.webcitation.org/617dTTen2?url=http://www.dnp.co.jp/museum/nmp/nmp_i/articles/manga/manga2.html|archivedate=2011-08-22}}</ref>. Мангаи ҳозира, баъди интиҳои [[Ҷанги дуюми ҷаҳон]] бо таъсири зиёди урфу одатҳои ғарбӣ (амрикоӣ) рушдро оғоз кард. Аммо манга таърихи куҳан дар санъати ҷопонӣ дорад<ref name="Kern">{{Книга|автор=Kern, Adam L.|заглавие=Manga from the Floating World: Comicbook Culture and the Kibyōshi of Edo Japan|издательство=Harvard University Press|место=Cambridge|год=2006|allpages=567|isbn=978-06-7-402266-9}}</ref><ref name="Schodt 1986">{{Книга|автор=Schodt, Frederik L.|заглавие=Manga! Manga! The World of Japanese Comics|издательство=Kodansha International|место=Tokyo|год=1986|isbn=978-0-87-011752-7|allpages=260}}</ref>.

Дар [[Ҷопон]] одамони тамоми синну солҳо манга мехонанд. Манга ҳамчун як шакли [[Ҳунарҳои таҷассумӣ|санъати тасвирӣ]] ва ҳамчун падидаи адабӣ эҳтиром карда мешавад. Аз ин рӯ, асарҳои зиёди жанрҳои гуногун ва дар мавзӯҳои гуногун мавҷуданд: моҷароҷӯӣ, ишқӣ, варзишӣ, таърихӣ, ҳаҷвӣ, [[фантастикаи илмӣ]], даҳшатҳо, эротикӣ, [[Бизнес|тиҷорӣ]] ва ғайра <ref name="Gravett">{{Книга|автор=Gravett, Paul.|заглавие=Manga: Sixty Years of Japanese Comics|издательство=Harper Design|место=New York|год=2004|pages=8|allpages=176|isbn=1-85669-391-0}}</ref>.

Аз [[Даҳаи 1950 (мелодӣ)|солҳои 1950]], манга ба як бахши калони нашри китобҳои Ҷопон <ref name="Kinsella">{{Книга|автор=Kinsella, Sharon.|заглавие=Adult Manga: Culture and Power in Contemporary Japanese Society|издательство=University of Hawai'i Press|место=Honolulu|год=2000|allpages=228|isbn=978-0-82-482318-4}}</ref>, ки гардиши он 481 миллиард [[Йени Ҷопон|иен]] дар [[соли 2006]] <ref name="ComiPress">{{Cite web|url=http://comipress.com/news/2007/03/10/1622|title=2006 Japanese Manga Market Drops Below 500 Billion Yen|date=2007-03-10|publisher=ComiPress|lang=en|accessdate=2008-05-11|archiveurl=https://www.webcitation.org/617dUDdIQ?url=http://comipress.com/news/2007/03/10/1622|archivedate=2011-08-22}}</ref> ва дар соли 2009 — 420 млрд. иен буд, таюдил шуд <ref>{{Cite web|url=http://www.bbc.co.uk/news/business-14526451|title=Comic giants battle for readers|author=Syed, Saira.|website=|date=2011-08-18|publisher=«[[Би-би-си]]»|lang=en|accessdate=2015-03-12}}</ref>. Манга дар тамоми ҷаҳон машҳур гашт <ref name="Patten">{{Книга|автор=Patten, Fred.|заглавие=Watching Anime, Reading Manga: 25 Years of Essays and Reviews|издательство=Stone Bridge Press|место=Berkeley|год=2004|allpages=383|isbn=978-1-88-065692-1}}</ref>, алахусус дар [[Иёлоти Муттаҳидаи Амрико|Иёлоти Муттаҳида]], ки тибқи [[Соли 2006|маълумотҳои соли 2006]] фурӯши онҳо дар минтақа 175-200 миллион [[Доллари ИМА|доллар]] <ref>{{Cite web|url=http://www.publishersweekly.com/article/CA6430330.html?nid=2789|title=Viz Media and Manga in the U.S.|author=Cha, Kai-Ming.|date=2007-04-03|publisher=[[Publishers Weekly]]|lang=en|accessdate=2008-05-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070509173512/http://www.publishersweekly.com/article/CA6430330.html?nid=2789|archivedate=2007-05-09}}</ref> буд. Қариб ҳамаи манга бо рангҳои сиёҳ ва сафед тарроҳӣ ва нашр карда мешавад <ref>{{Книга|автор=Peter Katzenstein & Takashi Shiraishi.|заглавие=Network Power: Japan in Asia|издательство=Cornell University Press|место=New York|год=1997|allpages=399|isbn=978-0-80-148373-8}}</ref>, ҳарчанд рангҳо дигар низ мавҷуданд, масалан, Colorful, ки номаш аз [[забони англисӣ]] ҳамчун “рангоранг” тарҷума шудааст. Тибқи мангаҳои машҳур, аксар вақт ба силсиламангаҳои дароз (баъзан нотамом <ref>{{Книга|автор=Kittelson, Mary Lynn.|заглавие=The Soul of Popular Culture: Looking at Contemporary Heroes, Myths, and Monsters|издательство=Open Court|место=Chicago|год=1998|allpages=338|isbn=978-0-81-269363-8}}</ref>), [[аниме]] ба навор гирифта мешаванд, [[ранобэ]], бозиҳои видео ва дигар асарҳои ҳосилшуда низ метавонанд эҷод карда шаванд {{Sfn|MacWilliams|2008|p=6}} {{Sfn|Катасонова|2012|страницы=105}}. Эҷоди аниме бар мангаи мавҷуда аз нуқтаи назари тиҷоратӣ маъно дорад - кашидани манга одатан арзиши гарон надорад ва студияҳои аниматсионӣ қобилияти муайян кардани маъруфияти мангаи мушаххасро доранд, ки онро ба филм табдил додан мумкин аст {{Sfn|Perper, Cornog|2011|p=21}}.

Дар экранкунонӣ баъзе тағйирот мегузоранд: тасвирҳои задухурдҳо ва ҷангҳоро нармтар мешаванд, агар дошта бошад, ва тасвирҳои фосиқӣ бурда мешаванд. [[Рассом]]и мангаро мангака меноманд ва аксар вақт ӯ муаллифи сенария низ мебошад. Агар скриптро шахси алоҳида гирад, пас чунин сенарист бо номи генсакуша (ё аниқтараш ''манга-генсакуша'') номида мешавад. Чунин рӯй медиҳад, ки манга дар асоси аниме ё филми мавҷуда <ref>{{Cite web|url=http://parobs.org/index.php?module=article&view=279&lay_quiet=1&8dced886a4bd24eb30fc46843fb4287a=23679635f7832235dae9949749a76f35|title=Finding the International in Comic Con International|author=Johnston-O'Neill, Tom.|date=2007-08-03|publisher=The San Diego Participant Observer|lang=en|accessdate=2008-04-05|archiveurl=https://www.webcitation.org/617dUlIDW?url=http://parobs.org/index.php?module=article|archivedate=2011-08-22}}</ref>, масалан, дар асоси [[Звёздные войны|Ҷанги Ситораҳо]] <ref>«Звёздные войны: Новая надежда» [[Хисао Тамаки]] выходит в издательстве [[Dark Horse Comics]] с 1998 года.</ref> навишта мешавад.. 
[[Акс:Manga_in_Jp.svg|мини|Иероглиф барои калимаи "манга", ки Санто Кёден дар соли 1798 дар Шики нo Юкикай навишта буд.]]

== Вожашиносӣ ==
Калимаи "манга"-ро ба таври возеҳ тарҷума кардан ғайриимкон аст. Он бо ду иероглиф навишта шудааст: 漫 (ман) ва 画 (га). Иероглиф ҳамчун "расмҳо", "тасвирҳо" тарҷума мешавад. Тарҷумаи аслӣ — расмҳо бо услуби (тарзи) "ман". Иероглиф 漫 (ман) тарҷумаи возеҳ надорад ва маънои "озод", "аҷиб", "гуногун", "пур", "дар ҳама ҷо будан" ва ғайраҳоро дорад. Яъне, аломати 漫 ягон чизи мушаххасро ифода намекунад, балки конгломератсияи семантикиро дар атрофи маъноҳои «озод», «бегона», «тасодуфӣ» инъикос мекунад <ref name="shteiner">{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?time_continue=1&v=utBTueURwRs|title=«Манга Хокусая» - энциклопедия японской жизни в картинках, 1-я лекция.|author=[[Штейнер, Евгений Семёнович|Евгений Штейнер]]|description=Фрагмент от 20:35|publisher=[[YouTube]] - канал Tatsuya_S|lang=ru}}</ref>.

Гумон меравад, ки калимаи "манга" маънои " гротеск ", "тасвирҳои аҷиб (ё хандовар)"-ро дорад  {{Sfn|Иванов|2001|страницы=11}}. Ин истилоҳи зоҳир дар охири асри 18 - ибтидои асри 19, бо нашри аъмоли Канкей Сузукӣ рассоми "Манкай дзухису" ([[Соли 1771|1771]]), Санто Кёдэна "Сидзи но юкикай» ([[Соли 1798|1798]]), Минва Аикава "Манга Ҳякудҷо» ([[Соли 1814|1814]]) <ref name="japantoday/jurnal">{{Cite web|url=http://www.japantoday.ru/arch/jurnal/0704/08.shtml|title=Манга: формирование жанра|publisher=Журнал «Япония сегодня»|lang=ru|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071017023326/http://www.japantoday.ru/arch/jurnal/0704/08.shtml|archivedate=2007-10-17|accessdate=2020-11-20}}</ref> ва дар ҷобаҷогузории машҳури Катсушика Хокусай <ref name="Hokusai">{{Книга|автор=Jocelyn Bouquillard, Christophe Marquet.|заглавие=Hokusai: First Manga Master|издательство=Abrams|место=New York|год=2007|allpages=80|isbn=0-8109-9341-4}}</ref>, ки як қатор албомҳои тасвирии "Хокусай манга" ("Тасвирҳои Хокусай") дар солҳои [[Соли 1814|1814]] - [[Соли 1834|1834 нашр кардааст]], вомехӯрад. Гумон меравад, ки маънои муосири калимаро мангака Ракутен Китазава муаррифӣ кард <ref name="Manga no Jiten">{{Книга|автор=Симидзу, Исао.|заглавие=日本」漫画の事典 : 全国のマンガファンに贈る|издательство=Sun lexica|том=24|год=1985|isbn=4-385-15586-0|страниц=254|страницы=53—54, 102—103}}</ref>. Дар онҷо баҳсҳо мавҷуданд, ки оё истифодаи он ба забони тоҷикӣ дар шумораи ҷамъ дуруст аст ё не.  Дар аввал, портали кумаки Грамота.ру ба рад кардани калимаи "манга" маслиҳат надод, аммо ба наздикӣ қайд кард, ки "аз рӯи амалияи истифодаи доварӣ, он ҳамчун исми коҳишёфта амал мекунад" <ref>{{Cite web|url=http://gramota.ru/spravka/buro/search_answer/?s=%EC%E0%ED%E3%E0|title=Справочно-информационный интернет-портал «Русский язык»: Справочное бюро|publisher=«[[Грамота.ру]]»|lang=ru|accessdate=2008-12-23}}</ref>.

Мафҳумоти «manga» берун аз Ҷопон дар ибтидо бо китобҳои хазлӣ ([[Комикс|комиксҳо]]), ки дар Ҷопон чоп мешаванд, алоқаманд мебошад <ref>{{Cite web|url=http://m-w.com/dictionary/manga|title=Manga|publisher=Merriam-Webster Online|lang=en|accessdate=2008-05-11|archiveurl=https://www.webcitation.org/617dXWblH?url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/manga|archivedate=2011-08-22}}</ref>. Ин ё онгуна, манга ва ҳосилаҳои он, ба ғайр аз асарҳои аслӣ, дар дигар қисматҳои ҷаҳон мавҷуданд, алахусус дар Тайван, дар [[Ҷумҳурии Халқии Чин|Чин]], дар [[Ҳонгконг|Ҳонконг]] онҳоро Манхуа <ref>{{Книга|автор=Wong, Wendy Siuyi.|заглавие=Hong Kong Comics: A History of Manhua|издательство=Princeton Architectural Press|место=New York|год=2002|allpages=208|isbn=978-1-56-898269-4}}</ref> ва дар [[Кореяи Ҷанубӣ]] - Манҳва меноманд <ref>{{Cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/lexicon.php?id=67|title=Manhwa: 만화|publisher=Anime News Network|lang=en|accessdate=2008-05-11}}</ref>. Номҳо шабеҳанд, зеро дар ҳар се забон ин [[калима]] бо ҳамон иероглифҳо навишта шудааст. Дар [[Фаронса]], la nouvelle manga (аз фар. — <span>"Мангаи нав"</span>) як намуди комиксҳоест, ки таҳти таъсири мангаи ҷопонӣ сохта шудаанд. Комиксҳои услубии манга, ки дар Иёлоти Муттаҳида таҳия шудаанд, "Ameri-manga" ё OEL ном доранд, ки аз {{lang-en|original English-language manga}} — “манга аз забони англисӣ” <ref>{{Cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/lexicon.php?id=99|title=World Manga|publisher=Anime News Network|lang=en|accessdate=2008-05-11}}</ref> тарҷума мешаванд.

== Таърих ==
[[Акс:Hokusai-MangaBathingPeople.jpg|мини|300x300пкс| Расмҳои Ҳокусая]]
Аввалин ёдраскунии офаридани ҳикояҳо дар Ҷопон дар асри XII рост меояд, вақте ки монахи буддоӣ Тоба (номи дигар - кадом) чор ҳазлу ҳикояро дар бораи ҳайвонҳое тасвир мекунад, ки одамон ва монахҳои буддиро вайрон мекунанд. Ин ҳикояҳо — "Тесугига" — аз чор варақи коғазӣ бо тасвирҳои ранг ва навиштаҷот ба онҳо иборат буданд {{Sfn|Иванов|2001|страницы=11}} {{Sfn|Brenner|2007|pp=1—2}}. Ҳоло онҳо дар дайре, ки Тоба зиндагӣ мекард, нигоҳ дошта мешаванд <ref name="dvdspecial">{{Cite web|url=http://anime.dvdspecial.ru/Articles/what.shtml|title=Что такое аниме и манга?|publisher=Аниме и манга в России|lang=ru|accessdate=2008-10-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130529154501/http://anime.dvdspecial.ru/Articles/what.shtml|archivedate=2013-05-29}}</ref>. Усулҳое, ки ӯ дар асарҳояш истифода мебурданд, асоси мангаи муосир - ба мисли тасвири пойҳои одам дар ҳолати давр гузоштанд <ref name="japantimes">{{Cite web|url=http://search.japantimes.co.jp/cgi-bin/nn20090526i1.html|title='Manga': heart of pop culture|author=Matsutani, Minoru.|date=2009-05-26|publisher=[[The Japan Times|The Japan Times Online]]|lang=en|accessdate=2009-05-28|archiveurl=https://www.webcitation.org/617dVP3AD?url=http://search.japantimes.co.jp/cgi-bin/nn20090526i1.html|archivedate=2011-08-22}}</ref>.

== Эзоҳ ==
{{Эзоҳ}}{{Пайвандҳои беруна
}}{{Мақолаи нопурра}}{{ТарҷумаКунед|ru|Манга}}

[[Гурӯҳ:Манга]]