Дидани манбаъи Ноҳияи Қубодиён

{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="1" style="float:right; empty-cells:show; margin-right:0em; margin-left:1em; margin-bottom:0.5em; background:#e3e3e3;"
! colspan="2" bgcolor="#FF0000" | Ноҳияи Қубодиён
|-bgcolor="#FFFFFF"
| colspan="2" align="center" bgcolor="#FFFFFF" | [[Акс:Location of Qubodiyon District in Tajikistan.png|350px|Ноҳияи Қубодиён дар нақшаи Тоҷикистон]]
|-bgcolor="#FFFFFF"
|-bgcolor="#FFFFFF"|Ноҳияи Қубодиён]]
|-
!colspan="2" bgcolor="#008000" | Донистаниҳо
|-bgcolor="#FFFFFF"
|[[Кишвар]] : || [[Акс:Coat of arms of Tajikistan.svg|20px]] [[Тоҷикистон]] [[Акс:Flag of Tajikistan.svg|30px]]
|-bgcolor="#FFFFFF"
|[[Вилоятҳои Тоҷикистон|Вилоят]] : || [[Вилояти Хатлон|Хатлон]]
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Марказ: || [[Қубодиён]]
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Замони таъсис : || [[27 октябр]]и [[1939]]
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Раиси ноҳия: || Сабурзода Мирзодавлат<br>Абдолӣ (аз 2023)<ref>{{Cite web|url=https://khovar.tj/rus/2023/01/297053/|title=Указы Президента Республики Таджикистан {{!}} НИАТ "Ховар"|lang=ru-RU|accessdate=2023-01-11|archivedate=2023-01-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230119074053/https://khovar.tj/rus/2023/01/297053/}}</ref>
|-bgcolor="#FFFFFF"
|-
!colspan="2" bgcolor="BBDDFF" | Ҷуғрофиёи табиъӣ
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Паҳноварӣ : || 1834,4 км²
|-
|-bgcolor="#FFFFFF"
| [[Шаҳрак|Шумораи шаҳракҳо]] : || 1
|-bgcolor="#FFFFFF"
| [[Ҷамоат|Шумораи ҷамоатҳо]] : || 6
|-bgcolor="#FFFFFF"
|-
!colspan="2" bgcolor="BBDDFF" | Мардум
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Аҳолӣ ([[2022]]) : || 195,1  ҳаз. кас<ref>{{Cite web|url=https://stat.tj/storage//1.01.2022.pdf|title=ШУМОРАИ АҲОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ТО 1 ЯНВАРИ СОЛИ 2022|author=Агентии омори назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон|accessdate=2022-11-22|archivedate=2022-10-10|archiveurl=https://web.archive.org/web/20221010195817/https://stat.tj/storage//1.01.2022.pdf}}</ref>
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Забони расмӣ : || [[тоҷикӣ]]
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Забонҳои гуфторӣ : || [[тоҷикӣ]], [[ӯзбeкӣ]]
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Мазҳаб : || ҳанафӣ
|-bgcolor="#FFFFFF"
|-
!colspan="2" bgcolor="BBDDFF" | Нишониҳо
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Сарвожа : || KA
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Код [[ISO]] : || TJ.KТ.KA
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Пешшумора : || +992 3251
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Нишонии почта : || 735140
|-bgcolor="#FFFFFF"
|[[Замон]] : || [[UTC]]+5
|-bgcolor="#FFFFFF"
|[[Вебгоҳ]] : || [[.tj]]
|-bgcolor="#FFFFFF"
|Шумораи мошинҳо : || 03РТ
|}

'''Ноҳияи Қубодиён''' ({{lang-fa|'''ناحیۀ قبادیان'''}}) — яке аз [[ноҳия]]ҳои идории [[вилояти Хатлон]] аст ва дар ҷануби Ҷумҳурии [[Тоҷикистон]] ҷой дорад.

Ин [[ноҳия]] [[27 октябр]]и соли [[1939]] дар бахше аз [[вилояти Сталинобод]] дар [[Республикаи Советии Социалистии Тоҷикистон|Ҷумҳурии Шӯравии Сосиалистии Тоҷикистон]] таъсис ёфта<ref>{{Cite web |url=http://wwhp.ru/stali.htm |title=СТАЛИНАБАДСКАЯ ОБЛАСТЬ |accessdate=2016-10-01 |archivedate=2010-07-25 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100725100156/http://wwhp.ru/stali.htm }}</ref> ва дар солҳои [[1930]]—[[1970]] ба ёди [[Микоян, Анастас Иванович|Анастас Микоян]], яке аз раҳбарони шӯравӣ, '''ноҳияи Микоянобод''' номида мешуд<ref>{{Cite web |url=http://bse2.ru/book_view.jsp?idn=030292&page=432&format=html |title=''Введенский Б.А.'' Большая советская энциклопедия, Том 27 — Большая Советская Энциклопедия Второе издание |accessdate=2016-10-01 |archivedate=2015-02-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150207103931/http://bse2.ru/book_view.jsp?idn=030292&page=432&format=html }}</ref>.

Аз [[4 январ]]и соли [[1944]] ин ноҳия бахше аз [[вилояти Қӯрғонтеппа]] шуд.

Маркази ин ноҳия шаҳраки [[Қубодиён]] ({{lang-fa|'''قبادیان'''}}) аст, ки дар канори рӯди Кофурниҳон, шохоби рости рӯди [[Панҷ (рӯд)|Панҷ]], 94 км ҷанубу ғарбтар аз [[Бохтар (шаҳр)|Бохтар]] ва 2 км дуртар аз истгоҳи роҳи оҳан ҷой дорад. Аз Қубодиён то [[Душанбе]] 198 км роҳ аст. Ин шаҳрак дар солҳои 1930 — 1970 Микоянобод ном дошт.

== Ҷойгоҳ ==
Ноҳияи Қубодиён бо сарзамине 1834,4 км² дар дараи рӯди Кофурниҳон ҷой дорад. Дар шимол бо [[ноҳияи Рӯдакӣ]], дар шарқ — бо [[ноҳияи Дӯстӣ]], дар ғарб — бо [[ноҳияи Шаҳритӯс]] аз ноҳияҳои [[вилояти Хатлон]] ва дар ҷануб — бо [[ноҳияи Қалъаи Зол]] аз ноҳияҳои [[Вилояти Қундуз]]и Афғонистон ҳаммарз аст.

== Таърих ==
Мардум дар дараи [[рӯди Кофурниҳон]] аз нимаи дувуми ҳазораи I пеш аз милод маскун буда ва шабакаи густардаи обёрӣ падид оварда будаанд. Киштзори каронаи рости ин рӯдро ҷӯйе обёрӣ мекардааст, ки саргаҳаш 18 км шимолтар аз шаҳраки Қубодиён ҷой дошта аст. Як ҷӯи дигар киштзори каронаи чапи рӯдро обёрӣ мекардааст<ref>''Дьяконов М. М.'' Археологические работы в нижнем течении реки Кафирнигана (Кобадиан). Труды Таджикской археологической экспедиции. Т. 2. — М. — Л., — с. 252; 292</ref>.

Номи Қубодиён дар манобеъи садаҳои миёна ба гунаҳои {{lang-fa|«قبادیان»}}, {{lang-fa|«قوادیان»}} ва {{lang-fa|«قباذیان}}» омада ва дар он замон сарзамини миёни рӯдҳои [[Сурхондарё]] ва [[Вахш]]ро меномиданд.

Нахустин бор аз Қубодиён ба гунаи {{lang-fa|«قبادیان»}} дар [[Таърихи Табарӣ|«Торихи Табарӣ»]], навиштаи [[Муҳаммад ибни Ҷарири Табарӣ]], дар замони лашкаркашии Асад ибни Абдуллоҳ ба Хутталон дар [[соли 725]] ёд шудааст<ref>''Ат-Табари, Абу Джафар Мухаммад ибн Джарир''. [http://www.vostlit.info/Texts/rus10/Tabari/text5.phtml?id=1382 «История пророков и царей», пер. В. И. Беляева, О. Г. Большакова, А. Б. Халидова. Ташкент. Фан. 1987]</ref>.

Дар [[садаи IX]] м. Қубодиён яке аз бахшҳои [[вилояти Хатлон|Хутталон]]<ref>''Abu Аli Ahmad ibn Omar ibn Rosteh''. Kitab al-a’lak an-nafisa. Ed. M. J. de Goeje. Bibliotheca geographorum arabicorum. Pars 7. — Lugduni Batavorum: E. J. Brill, 1967. — P. 1—230. — с. 93</ref>, ва дар садаи X м. дар замони аморати [[Сомониён]] — бахше аз вилояти [[вилояти Сурхандарё|Чағониён]]<ref>''Shamsaddin Abu Abdullah Mohammad ibn Ahmad al-Moqaddasi''. Descriptio Imperii moslemici. Ed. M. J. de Goeje. Bibliotheca geographorum arabicorum. Pars 3. — Lugduni-Batavorum, 1967. — 498 p. — с. 49, 284</ref> будааст.

Бино бар навиштаи ас-Самъонӣ, Қубодиён дар [[садаи XII]] м. «ноҳияе ободон» аз бахшҳои [[Балх]] будааст. Қубодиён дар садаҳои миёна яке аз калонтарин шаҳрҳои Мовароуннаҳр буда. Сарзамини Қубодиён чанд шаҳри бузургу ободон доштааст, ки дар миёни кӯҳсор дар поёноби рӯди Кофурниҳон ва начандон дур аз Омударё ҷой доштаанд<ref>''Камалиддинов Ш. С.'' [http://www.kroraina.com/casia/kamalid/kamal2_10.html Историческая география Южного Согда и Тохаристана по арабоязычным источникам IX — начала XIII вв.]</ref>.

Пас аз инқилоби Бухоро дар соли 1920 ва таъсиси [[Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон]] Қубодиён  бахше аз [[вилояти Қурғонтеппа]] гардид ки то соли 1929 вуҷуд дошт. Вилояти Қурғонтеппа дар он сол ба округ табдил дода шуд. Соли 1931 округи Қурғонтеппа барҳам дода шуд ва сарзамини он тобеъи ҷумҳурӣ шуд. Аз [[4 январ]]и соли [[1944]] ин ноҳия бахше аз [[вилояти Қурғонтеппа]] шуд.
== Мардум ==
Мардуми Қубодиён ба [[забони тоҷикӣ]] ва [[забони узбeкӣ|ӯзбeкӣ]] сухан мегӯянд. Бар пояи омори соли 2016, ноҳияи Қубодиён 169,8  ҳаз. тан ҷамъият дошт.<ref>{{Cite web |url=http://www.stat.tj/ru/img/65a709121baf8a64bf15d33f398aafde_1435736807.pdf |title=Численность населения Республики Таджикистан на 1 января 2016 года. Сообщение Агентства по статистике при Президенте Республики Таджикистан. |accessdate=2016-10-01 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150702021130/http://www.stat.tj/ru/img/65a709121baf8a64bf15d33f398aafde_1435736807.pdf |archivedate=2015-07-02 }}</ref>.
{|class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: white; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;  font-size: 95%;" style="border: 1em solid white")
|-
|'''Сол'''
|2021
|2022
|-
|'''Аҳолӣ, <br /> ҳазор наф.'''
|191,4
|195,1
|}

== Бахшбандӣ ==
Бар асоси Қонуни тақсимоти кишварӣ, ноҳияи Қубодиён 1 шаҳрак ва 6 [[ҷамоат]]<ref>Феҳристи номи маҳалҳои Тоҷикистон. — Душанбе: Сарредаксияи илмии Энсиклопедияи Миллии Тоҷик, 2013. — 332 с.</ref>. дорад:
{| class="wikitable" width= "50%"
|-
| colspan="12" style="text-align:center; background:#ffdead;"|'''Ҷамоатҳои ноҳияи Қубодиён'''<ref>Феҳристи номи маҳалҳои Тоҷикистон. — Душанбе: Сарредаксияи илмии Энсиклопедияи Миллии Тоҷик, 2013. — с.115-116</ref>
|-
! width=30% | Ҷамоат
! width=30% | Аҳолӣ,<br>2015
|-
|[[Қубодиён]], шаҳрак || 12 200 (2020)
|-
|[[Деҳоти Заркамар|Заркамар]] ||  11 787
|-
|[[Ҷамоати Навобод (н. Қубодиён)|Навобод]] || 11 200
|-
|[[Ҷамоати Носири Хусрав (н. Қубодиён)|Носири Хусрав]] || 35 248
|-
|[[Ҷамоати ба номи Эшмурод Ниёзов|Эшмурод Ниёзов]] || 18 682
|-
|[[Ҷамоати Тахти Сангин|Тахти Сангин]] || 36 769
|-
|[[Ҷамоати 20-солагии Истиқлол|20-солагии Истиқлол]] || 20 889 (2010)
|-
|[[Ҷамоати ба номи Ӯтақара Назаров|Ӯтақара Назаров]] ||  22 107 (2017)
|-
|}

== Ҳукумат ==
Сарвари ноҳияи Қубодиён Раиси Ҳукумати он аст, ки вайро Раиси Ҷумҳурии [[Тоҷикистон]] таъйин мекунад. Ниҳоди қонунгузори ноҳияи Қубодиён Маҷлиси намояндагони халқӣ мебошад ки онро раъйдиҳандагони ноҳияи Қубодиён барои 5 сол интихоб мекунанд.

== Иқтисодиёт ==
{{Дар нақша}}

== Омӯзишу парвариш ==
{{Дар нақша}}

== Ниҳодҳои фарҳангӣ ==
{{Дар нақша}}
 
== Беҳдошту беҳзистӣ ==
{{Дар нақша}}

== Адабиёт ==
* ''Ат-Табари, Абу Джафар Мухаммад ибн Джарир''. «История пророков и царей», пер. В. И. Беляева, О. Г. Большакова, А. Б. Халидова. Ташкент. Фан. 1987
* ''Abu Аli Ahmad ibn Omar ibn Rosteh''. Kitab al-a’lak an-nafisa. Ed. M. J. de Goeje. Bibliotheca geographorum arabicorum. Pars 7. — Lugduni Batavorum: E. J. Brill, 1967.
* ''Shamsaddin Abu Abdullah Mohammad ibn Ahmad al-Moqaddasi''. Descriptio Imperii moslemici. Ed. M. J. de Goeje. Bibliotheca geographorum arabicorum. Pars 3. — Lugduni-Batavorum, 1967.
* ''Дьяконов М. М.'' Археологические работы в нижнем течении реки Кафирнигана (Кобадиан). Труды Таджикской археологической экспедиции. Т. 2. — М. — Л.
* ''Камалиддинов Ш. С.'' Историческая география Южного Согда и Тохаристана по арабоязычным источникам IX — начала XIII вв. Ташкент: «Узбекистон». 1996.

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

{{тоҷикистон-ҷуғ-нопурра}}
{{ноҳияи Қубодиён}}
{{Тақсимоти маъмурии вилояти Хатлон}}
{{Тақсимоти маъмурии Тоҷикистон}}

[[Гурӯҳ:Ноҳияи Қубодиён| ]]