Ямайка

Ямайка
Jamaica

Шиор: «Out of Many One People»
Суруди миллӣ: «[[Суруди миллии Ямайка|Jamaica, Land We Love ]]»
Рӯзи истиқлолият	(аз Британияи Кабир)
Забони расмӣ	Англисӣ
Пойтахт	Кингстон
Шаҳри калонтарин	Кингстон
Идораи давлат	Монархияи Конститутсионӣ
Малика Генерал-губернатор Сарвазир	Маликаи Британияи Кабир Елизаветаи II Ҳовард Кук Персивал Ҷеймс Паттерсон
Масоҳат   • Ҳамагӣ   • Фоизи об.	160-ум ҷой дар ҷaҳон 10 991 км² 1,5 %
Аҳолӣ   • Ҳамагӣ (2005)   • Зичӣ	135-ум ҷой дар ҷaҳон 2 651 000 252 нафар/км²
Пули миллӣ	доллари ямайка
Интернет-Домен	.jm
Коди телефон	+1876
Соат	UTC -5
Имрӯз қисми	{{{Имрӯз}}}

Ямайка (англ. Jamaica) — кишварест, ки дар Амрикои Марказӣ (ҳавзаи баҳри Кариб) ҷойгир шуда аст. Собиқ мустамликаи Британияи Кабир мебошад. Ба Иттиҳоди Бритониё дохил аст.

Ҷуғрофия

Дарозиаш аз ғарб ба шарқ қариб 225 км, аз шимол ба ҷануб — аз 35 то 82 км, дарозии хати соҳилиаш 1022 км. ва масоҳати умумиаш — 10 991 км. кв. мебошад.

Таърих

Пеш аз ба Ямайка овардани Христофорд Колумб соли 1494 дар ҷазира ҳиндуёни (маҳалии) Амрико аравакҳо зиндагӣ мекарданд. Испанҳо бисёри аҳолии ҳиндуёнро нест карда ҷазираро мустамлика мекарданд, мустамликадорон барои дар плантатсияи шакар кор кардан аз Африка ғуломонро меоварданд. Соли 1655 Ямайкаро англисҳо забт карданд ва он аз ҳама мустамликаи пурзӯртарин анлис дар баҳри Кабир мегардад. Соли 1838 ғуломдори манъ карда мешавад. Солҳои 70 - уми асри XIX дар иқтисодиёти Ямайка ҷорикунии сармояи ШМА сар мешавад. Соли 1959 давлат ба худидоракунии дохили бо пуррагӣ ноил мегардад ва дар соли 1962 Ямайка дар ҳайати Иттиҳоди Британия соҳибистиқлол градид.

Аҳолӣ

Аҳолии Ямайка аз рӯи ҳисоби моҳи июли соли 2004 аз 2 млн 713 ҳаз. иборат аст. 130 нафар; зичии аҳлои то 243 нафар дар 1 км 2 расид. Сину соли миёнаи аҳолии Ямайка 26,8 сола мебошад: 28,2% аз 14 хурд, 65% дар синну соли аз 14 сола то 64 сола ва 6,9% аз 65 сола калон. Суъати афзоиши аҳоли дар муддаи даҳсол бо муқоисаи баланд мондааст, аммо тавлидшавӣ рӯз аз рӯз паст шудааст ва соли 2004 аз ҳисоб ба ҳар 1000 нафар 16,94. рост меояд. Сатҳи фавт бошад 5,4 ба ьар 1000 нафар, фавти к=дакон 12,81 ба 1000 к=дакони навзод расидааст. Аз соли 1950-ум муҳоҷирони доимӣ мушоҳида карда шуда истодааст (4,92 ба 1000 нафар дар соли 2004). Умуман афзоиши ҳақиқӣ аҳолии Ямайка соли 2004 0,66% ҳисоб карда шудааст. Дарозумрии миёнаи аҳоли 74,04 сол барои мардҳо ва 78,21 сол барои занҳо муайян карда шудааст.

 55% аҳолии ямайка дар шаҳрҳо зинадгони мекунанд. Бисёри нуқтаҳои аҳолинишин дар соҳили мамлакат ҷойриг шудааст – дар ҷануб – Кингстон  (пойтахт, порти асоси ва маркази савдо бо аҳлои 800 ҳазор нафар аз он ҷумла аз атрофии шаҳр ), Спаниш – таун (то соли 1872 – пойтаахти Ямайка  111 ҳазор аҳоли), Портмор (тақрибан   100 ҳазор аҳоли), Мей – Пен (тақрибан 46 ҳазор аҳоли), Мандевилл (маркази бадастории боксит ), дар  шимол – Монтего – Бей ( 82 ҳаз аҳоли.)
Бисёрии аҳоли наҷоди афрканҳоро дорад. (76%); тақрибан 15% - омехта африко – европоиҳо; 1,3% - наслҳои аз Ҳундустон омада; 0,2% - чинҳо; 0,2% - аслҳои осиёги (англичанҳо, ирландсҳо ва дигарон). Забони давлатӣ – англисӣ , лекин забони маҳалли англо-креоли  забони пауа паҳн градидааст. Дар робитаи дини 61% ба ҳар гунна протестант ( «Калисои  Худо», баптистам, англиканам, ҳафтум рӯи адвентист, мутахасис, шоҳидони Иегоҳо ва ғайра), 4% - католикҳо, 35% ба ин намуд динҳо эътиқод мекунанд. (синкертики, растафари ва инчунин аққалият бахаитҳо, мусулмонон, ҳиндуҳо ва ғайра)

тыс. км, из которых 13,1 тыс. имеют твердое покрытие. Из 272 км железных дорог 207 км не используются, а 57 км используются для перевозки бокситов. Основные порты — Кингстон, Аллигатор-Понд, Дискавери-Бэй, Монтего-Бэй, Очо-Риос, Порт-Антонио, Роки-Пойнт, Порт-Эскивель. Торговый флот насчитывает 6 судов водоизмещением св. 1000 бр. рег. т. В стране 35 аэродромов, в том числе 11 имеют дорожки с твердым покрытием. Среди них — международные аэропорты Кингстон и Монтего-Бэй.

Алоқа

Дар Ямайка 444 азор симои телефон кор мекуанд, 1,4 млн телефонҳои мобили вучуд дорад. Охири соли 1990 23 радиостансия ва 7 стансияҳои телевизиони кор мекарданд. Дар аҳоли 1215 ҳазор радиоприемникхо ва 460 ҳазор телевизорхо доранд. Соли 2002 600 ҳазор истифодабарандагони Интернет бахисоб гирифта шуд.

Сиёсати беруна

Ямайка ба катори иттиходи Британия дохил мешавад, аъзои СММ ва ташкилотҳои махсуси, Ташкилотҳои давлати амрикои, Иттиходи Кариб, харакатҳои бетарафи ва ғайра мебошад. Сиёсати берунии давлат иборат ва вобаста аст кадом хизб дар пеши давлатдори мебошад дар шубха буданд. Ҳаминтавр хукумат ЛПЯ соли 1962 - 1972 ба ШМА ва Бритониёи Кабир нигаронид шудааст. Хайти ННП соли 1972 - 1980 дар лозунгҳои бетарафи ва хамфикри бо давлатҳои "ҷаҳони сеюм " бо мустаҳкам кардани муносибат бо Куба истодагарои карданд. ЛПЯ ба сари ҳокимият соли 1980 баргашт ва муносибати байни Кубаро вайрон кард ва боз ба ШМА нигаронида шуд. соли 1989 ҳукумати Ямайка сиёсати берунаро гузаронид. Мамлакат бо Русия робитаи дипломати дорад. Бо давлати Иттиҳоди Шӯравӣ соли 1975 барқарор карда шудааст.