Дидани манбаъи Қазоқҳо


{{Мардум}}
'''Қазоқҳо''' ({{Lang-kk|қазақтар}} {{IPA|/qɑzɑqtɑr/}}; ш.танҳо {{Забон-код|kk|қазақ}} {{IPA|/qɑzɑq/}} қазақ) — халқи турк ва аҳолии асосии [[Қазоқистон]]. Онҳо инчунин дар минтақаҳои ҳамшафати Қазоқистон, [[Ҷумҳурии Халқии Чин|Чин]], [[Русия]], [[Ӯзбекистон]], [[Туркманистон]], [[Қирғизистон]] зиндагӣ мекунанд. Аз рӯи шумора дар [[Муғулистон]] дуюм, дар Ӯзбекистон сеюм ва дар Туркманистон чорум. Аз ҷиҳати антропологӣ қазоқҳо ба нажоди Сибири ҷанубӣ тааллуқ доранд, ки байни нажодҳои калони муғулоид ва қафқозӣ гузаранда мебошанд <ref>{{Книга|автор={{nobr|[[Бромлей, Юлиан Владимирович|Бромлей Ю. В.]]}}, {{nobr|[[Арутюнов, Сергей Александрович|Арутюнов С. А.]]}}|часть=|ссылка часть=|заглавие=Народы мира: историко-этнографический справочник|ссылка=https://books.google.kz/books?id=OXFWAAAAMAAJ|викитека=|ответственный=Гл. ред. Ю. В. Бромлей|издание=|место=М.|издательство=[[Советская энциклопедия]]|год=1988|страницы=194—195|страниц=624|isbn=|тираж=|ref=}}</ref>. Забонашон [[Забони қазоқӣ|қазоқӣ]] буда, ба зергурӯҳи қипчоқӣ-ноғойӣ ба гурӯҳи [[забонҳои туркӣ]] дохил мешавад. Бо [[Забони русӣ|русӣ]] ва дигар забонҳо низ васеъ гуфтугӯ мекунанд.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://bigenc.ru/ethnology/text/2032907|title=Казахи • Большая российская энциклопедия — электронная версия|author=|website=bigenc.ru|date=|publisher=|lang=|accessdate=2020-12-22|archivedate=2020-10-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201025015720/https://bigenc.ru/ethnology/text/2032907}}</ref>. Этноси қазоқ дар асри XV баъди муттаҳид шудани қабилаҳои [[Туркҳо|турк]] ва муғул ташаккул ёфт.

== Этимология ==
По основной версии, слово «қазақ» в переводе с древнетюркского языка означает «свободный, вольный, независимый человек».

Дар сарчашмаҳои хаттии мусулмонӣ ин вожа дар як луғати беном турки-арабӣ, ки эҳтимол дар [[Миср]] тартиб дода шудааст, аз дастнависи соли [[Соли 1245|1245 маълум]] ва аз ҷониби М. Ҳутсм соли 1894 дар Лейден нашр шуда, бо маънои «кӯчманчӣ», «саргардон» вомехӯрад.
[[Акс:1793-Kirghiz-Kaisatskaya_steppe_map.jpg|чап|мини|<center> '''Дашти Қирғиз-Қайсак''' дар харитаи соли 1793</center>]]
Дар Русияи шоҳӣ ва шӯравӣ аз соли 1734 то 1925 қазоқҳои  ҳозираоро қирғиз-қайсак ё қирғиз меномиданд, то онҳоро бо казакҳо иштибоҳ насозанд.


[[19 апрел]]и [[Соли 1925|1925]] Съезди 5-умин съезди Советҳои Умумиқазоқӣ «Дар бораи барқарор намудани номи «қазоқҳо»-и миллати қирғиз» қарор қабул кард: акнун қирғизҳо қазоқ номида мешаванд<ref>{{Cite web|url=http://myaktobe.kz/archives/37564|title=Постановление Всеказакского съезда Советов от 19 апреля 1925 года|deadlink=yes|archiveurl=https://archive.today/20180502211425/http://myaktobe.kz/archives/37564|archivedate=2018-05-02}}</ref>. Аз ин лаҳза дар СССР истифодаи номи дурусти қазоқҳо оғоз шуд, ҶМШС Қирғизистон  ба ҶМШС Қазоқистон тағйири ном кард.

== Эзоҳ ==
{{Эзоҳ}}
[[Гурӯҳ:Ақвоми Ӯзбакистон]]
[[Гурӯҳ:Ақвоми Русия]]
[[Гурӯҳ:Ақвоми Қазоқистон]]