Темуриён

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Темуриён
Таърихи таъсис 1370
Номида ба шарафи Темури Ланг
Бунёнгузор Темури Ланг
Кишвар
 Парвандаҳо дар Викианбор

Сулолаи Темуриён (форсӣ: تیموریان‎) — авлоди амир Темур, султонҳои сулола солҳои 1370—1858 дар Мовароуннаҳр (Осиёи Марказӣ), Эрон ва Ҳиндустон ҳукумрон буданд.

Табор[вироиш | вироиши манбаъ]

Асолати Темуриён ба Барлос мерасад. Барлосҳо аз пуштибонони сипоҳи Чингизхон буданд[1][2][3]. Пас аз ҳамлаи Муғул ба Осиёи Миёна, барлосҳо дар ҷануби Қазоқистони имрӯзӣ аз Чимканд то Тироз ва Алмаато сокин шуданд ва хоноти Муғулистонро ба вуҷуд оварданд. Дар он ҷо бо мардумони турки бумӣ даромехтанд, ба тавре ки дар замони подшоҳии Темур, барлосҳо комилан забон ва русуми туркиро баргузида буданд. Пас аз ислом овардани мардуми Осиёи Миёна, туркҳову муғулҳо бо фарҳанги эронӣ даромехтанд[4]. Фарҳанги эронӣ ҳамроҳ бо дини ислом ба Осиёи Миёна роҳ ёфта буд. Адабиёти форсӣ абзоре дар ҷазби нухбагони Темурӣ ба фарҳанги дарбории форсӣ-исломӣ буд[5].

Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]

  1. B.F. Manz, "Tīmūr Lang", in دانشنامه اسلام، Online Edition, 2006
  2. "Timur", The Columbia Encyclopedia, Sixth Edition, 2001–05 Columbia University Press, (LINK Бойгонӣ шудааст ۳۰ ژوئن ۲۰۰۸.)
  3. "Consolidation & expansion of the Indo-Timurids", in Encyclopædia Britannica, (LINK)
  4. B. Spuler, "Central Asia in the Mongol and Timurid periods", published in Encyclopædia Iranica, Online Edition, 2006/7, (LINK): "...  Like his father, Olōğ Beg was entirely integrated into the Persian Islamic cultural circles, and during his reign Persian predominated as the language of high culture, a status that it retained in the region of Samarqand until the Russian revolution 1917 [...] Ḥoseyn Bāyqarā encouraged the development of Persian literature and literary talent in every way possible ..."
  5. David J. Roxburgh. The Persian Album, 1400–1600: From Dispersal to Collection. Yale University Press, 2005. pg 130: "Persian literature, especially poetry, occupied a central in the process of assimilation of Timurid elite to the Perso-Islamicate courtly culture, and so it is not surprising to find Baysanghur commissioned a new edition of Firdawsi's Shanama