Евгений Гросс

Евгений Гросс
Таърихи таваллуд	8 (20) октябр 1897
Зодгоҳ	Колпино, Tsarskoselsky Uyezd[d], губернияи Санкт-Петербург[d], Русияи подшоҳӣ
Таърихи даргузашт	4 апрел 1972(1972-04-04) (74 сол)
Маҳалли даргузашт	Санкт-Петербург, ҶШФСР[d], ИҶШС
Кишвар	Русияи подшоҳӣ  ИҶШС
Ҷойҳои кор	Vavilov State Optical Institute JSC[d] Донишгоҳи давлатии Санкт-Петербург[d] Institute of Chemistry of Silicates named after IV Grebenshchikov[d] V. A. Fock Institute of Physics[d] Ioffe Institute[d]
Дараҷаи илмӣ:	доктори илмҳои физика ва метематика[d]
Алма-матер	факултети физикаву матетмаикаи Донишгоҳи Санкт-Петербург[d]
Роҳбари илмӣ	Dmitry Rozhdestvensky[d]
Ҷоизаҳо

Евгений Фёдорович Гросс (8 [20] октябр 1897, Колпино, губернияи Санкт-Петербург^[d] — 4 апрел 1972, Санкт-Петербург) — физикдони шӯравӣ, узви вобастаи АИ ИҶШС (1946).

Зиндагинома

Донишгоҳи Ленинградро хатм карда (1924), дар ҳамон ҷо ба фаъолияти корӣ оғоз намудааст (аз 1938 профессори). Ҳамзамон корманди илмии ин-тҳои физика ва техника (1944) ва нимноқилҳои ИҶШС (1964). Таҳқиқоти Евгений Гросс ба оптика ва спектроскопияи ҷисмҳои сахт бахшида шудааст. Дар натиҷаи пажӯҳиши парешхӯрди рӯшноӣ дар системаҳои конденсатсияшуда сохтор (структура)-и нозуки хатти парешхӯрди Рэлейро дар кристаллҳо ва моеъҳо (онро Л. И. Манделштам ва Л. Бриллюэн пешгӯӣ карда буданд), ки ба он парешхӯрди мавҷҳои ҳиперсадоӣ мусоидат мекунанд, кашф намуд (1930). Соли 1935 якҷо бо М. Ф. Вукс тайф (спектр)-и парешхӯрди басомадҳои хурдро дар кристаллҳо, ки ба лапишҳои байнимолекулавии панҷараҳои кристаллӣ вобастаанд, ошкор сохт («басомадҳои Гросс»). Евгений Гросс алоқаи байни парешхӯрди рӯшноӣ ва зуҳуроти релаксатсиониро дар моеъҳо таҳқиқ намуда, усули тавассути тайфи рӯшноии парешхӯрда муқаррар сохтани муддати релаксатсияи молекулаҳоро пешниҳод кард (1940), ки дар моеъҳои ғайриқутбӣ татбиқ мешавад. Ӯ тайфҳои электронии кристаллҳоро таҳқиқ намуда, дар кристаллҳои нимноқилӣ мавҷуд будани экситонҳои Ванйе-Моттаро исбот кард. Минбаъд хосиятҳои экситонҳо ва мавқеи онҳоро дар зуҳуроти физикӣ (фотоноқилият, люминессенсия ва ғ.) дақиқ таҳқиқ намуда, дар онҳо мавҷуд будани диамагнетизм, ионизатсияи майдони электрии беруна, инверсияи майдони магнитӣ ва ғ., инчунин тайфи оптикии биэкситонҳоро ошкор сохт.

Ҷоизаҳо

Дорандаи Мукофоти давлатии ИҶШС (1946), Мукофоти ленинӣ (1966). Бо ордени Ленин ва медалҳо сарфароз гардидааст.

Осор

• Спектр возбуждения экситонов в кристаллической решетке// Успехи физических наук. Т. 63. Вып.3 1957;
• Экситон и его движение в кристаллической решетке// Успехи физических наук. Т. 76. Вып.3. 1962.

Адабиёт

• Гросс Евгений Фёдорович // Вичлас — Гӯянда. — Д. : СИЭМТ, 2015. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2023, ҷ. 4). — ISBN 978-99947-33-77-4.

• Новиков Б. В. Судьба двух открытий: Очерк о Е. Ф. Гроссе. Л., 1988;
• Воспоминания о Гроссе (к 100-летию со дня рождения): [Сб.]. СПб., 1997.