Зауроптеригияҳо
Зауроптеригияҳо (англ. Sauropterygian) — хазандагони мунқариз. Дар давраи мезозой (245–64,5 млн сол қабл) зиндагӣ кардаанд. З. нотозаврҳо, плезиозаврҳо, эҳтимол плакодонтҳоро дар бар мегирифтанд. З. барои дар об зиндагӣ кардан хеле мутобиқ шуда буданд. З.и аз ҳама бузургҷусса – плезиозаврҳо буданд, ки то 12 м дарозӣ доштанд. З. назар ба ихтиозаврҳо ва мозазаврҳо хубтар шино мекарданд. Нотозаврҳо дар давраи триас (245–208 млн сол пеш) зиста, З.и нисбатан сода ба шумор мерафтанд. Онҳо, эҳтимол, саравлоди плезиозаврҳо (аз охири давраи триас то давраи табошири охир зиндагӣ кардаанд) буданд. Нотозаврҳо думи кӯтоҳ, тани дароз ва пойҳои шабеҳ ба пойҳои муҳрадорони хушкигард доштанд (эҳтимол дар хушкӣ низ ҳаракат мекарданд). Боқимондаи плезиозаврҳо дар Англия, Олмон, инчунин аз таҳнишастҳои давраи табошири поини ИМА ёфт шудаанд. Ҷуссаи онҳо ғафс, шикам ва устухони косашон нисбатан паҳн буд; пойҳои белшакли пурқувват, ангуштони сербанд доштанд. Дандонҳои паҳни плакодус (Placodus) ва З.и дигар барои майда кардани нармбаданҳо мувофиқ буданд. Бисёр плакодонтҳо зиреҳ доштанд.
Эзоҳ
[вироиш | вироиши манбаъ]Адабиёт
[вироиш | вироиши манбаъ]- Зауроптеригияҳо // Замин — Илля. — Д. : СИЭМТ, 2018. — С. 166-167. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2023, ҷ. 7). — ISBN 978-99947-33-89-9.