Луис Арсе

Луис Арсе
Луис Арсе
57-ум Президенти Боливия
	аз 8 ноябри 2020
Ноиби президент	Дэвид Чокеуанка
Пешгузашта	Жанин Аниес (и.в.)

Лу́ис Албе́рто А́рсе Катакóра (исп. Luis Alberto Arce Catacora, тав. 28 сентябри 1963, Ла Пас, Боливия) — президенти Боливия аз 8 ноябри соли 2020 ^[1]; сиёсатмадор ва иқтисоддони боливиягӣ.

Зиндагинома

Дар оилаи профессорҳо таваллуд шудааст. Вай мактабро соли 1980 хатм кардааст. Вай таҳсилашро идома дода, ба Донишкадаи таҳсилоти бонкӣ дохил шуд ва онро соли 1984 бо ихтисоси муҳосиб хатм кард.

Соли 1986 ӯ ба факултаи иқтисодии Донишгоҳи Сан-Андрес (UMSA, Боливия) дохил шуда, соли 1991 бо ихтисоси иқтисодчӣ хатм кардааст. Байни солҳои 1996-1997 дар Донишгоҳи Уорики шаҳри Ковентрии Бритониё таҳсил намуда, дар он ҷо дараҷаи магистр дар соҳаи иқтисодро гирифт.

Аз соли 1987, тақрибан 20 сол дар Бонки марказии Боливия кор кард ва дар он ҷо аз мутахассиси таҳлили бозор дар шуъбаи молияи байналмилалӣ то сардори шуъбаи амалиёти байналмилалӣ расид.

Дар соли 2006, вай дар нахустин ҳукумати Эво Моралес (масъули барномаи рушди маблағгузории беруна буд) вазири молия таъйин шуд ва пас аз се сол, дар соли 2009, вазири иқтисод ва молияи давлатӣ шуд. Баъзе расонаҳои бонуфуз, ба мисли The Wall Street Journal, ӯро "меъмори эҳёи иқтисодии Боливия" мешуморанд ^[2].

Вай дар бисёр донишгоҳҳои Аврупо, Амрикои Шимолӣ ва Амрикои Лотинӣ, аз ҷумла Донишгоҳи Колумбия, Донишгоҳи Ҷорҷтаун, Донишгоҳи Амрико, Донишгоҳи Питтсбург, Донишгоҳи Ҳарвард, Донишгоҳи Чикаго ва Донишгоҳи Буэнос-Айрес дарс додааст.

Ҳамчун вазири иқтисод, ӯ ҳам дар сатҳи миллӣ ва ҳам дар сатҳи байналмилалӣ ҳамчун меъмори асосии рушди иқтисодии бадастовардаи кишвар дар давраи солҳои 2006-2019 кор кардааст, ки дар давоми он ММД-и Боливия 343% афзудааст, аз 9573 то 42.401 миллиард доллар эътироф шудааст (дар тӯли зиёда аз даҳ сол) ^[3]^[4], ки онро ташкилотҳои байналмилалӣ, аз қабили Бонки ҷаҳонӣ, ХБА (ХБА) ва Комиссияи иқтисодии Созмони Милали Муттаҳид барои Амрикои Лотин ва Кариб (ECLAC) таъкид кардаанд.

Дар байни тадбирҳои асосии андешидаи Луис Арсе, ки ба рушди иқтисодии Боливия мусоидат кардааст, ҳавасмандгардонии бозори дохилӣ, устувории қурби асъор (ки боиси афзоиши назарраси захираҳои асъорӣ) ва сиёсати милликунонии захираҳои табиӣ буданд, ки ба нақшаҳои дарозмуддати рушди иҷтимоии ҷомеа дохил карда шудаанд ^[5]^[6]. Вай милликунонии ширкатҳои карбогидрид, телекоммуникатсия ва истихроҷи маъдан дар кишвар ва инчунин таъсиси Бонки Ҷанубиро назорат мекард. Вай тарифҳои нерӯи барқро дар шаҳрҳо нисбат ба деҳот каме баландтар таъйин кард, ки ин барои дуввумин муфид аст ва боиси рушди босуръати деҳот гардид. Афзоиши солонаи музди меҳнат аз сатҳи таваррум муқаррар карда шуд, ки боиси баланд шудани қобилияти харидории аҳолӣ гардид. Вай қабули қонунҳо оид ба сармоягузории давлатӣ дар соҳаи иҷтимоиро фаъолона таблиғ кард, ки аз ҷумла ба беҳтар намудани соҳаи маориф ва тандурустӣ равона карда шудааст. Инчунин қонун дар бораи кумакпулӣ барои кӯдакон ва наврасоне, ки дар мактабҳои давлатӣ таҳсил мекунанд, инчунин кумакпулӣ барои занони ҳомила ва занони кӯдаки то дусоладор, инчунин пирони аз 60-сола боло, ки нафақаи давлатӣ намегиранд, қабул кард. Маблағгузории барномаи механизатсияи кишоварзӣ, ки дар доираи он ба деҳқонони Ҳиндустон трактор дода мешуд, дастгирӣ карда шуд. Боливия тавонист сатҳи камбизоатии аҳолиро аз 38,2% то 15,2% коҳиш диҳад, гуфта мешавад дар гузоришҳои Барномаи Рушди Созмони Милали Муттаҳид ва ECLAC ^[7]. Дар соли 2018, Боливия сатҳи таваррум (инфлятсия)-ро дар сатҳи 1,51% ба қайд гирифт, ки аз соли 2009 пасттарин аст ^[8].

Вазифаашро дар соли 2017 бо сабаби нигарониҳои саломатӣ бас кард, вале моҳи январи соли 2019 дубора таъйин карда шуд.

10 ноябри соли 2019, ӯ ҳамроҳ бо президент Э.Моралес ва дигар вазирон истеъфо дод, то амниятро пас аз тазоҳуроти зиддиҳукуматӣ дар моҳи октябр-ноябри соли 2019 ба даст орад, дар сафорати Мексика буд ва 6 декабр кишварро тарк кард. Вай аввал дар Мексика, баъд дар Аргентина буд.

19 январи соли 2020, вай дар ҳамбастагӣ бо Дэвид Чокуеханка Сеспедес ҳамчун номзад ба ноиби президент ҳамчун номзади президентӣ дар интихоботи умумии соли 2020 аз ҳизби Ҳаракат ба сотсиализм дархост дод ^[9]^[10]

Ӯ дар интихоботи президентии 18 октябри соли 2020 ғалабаи боэътимод ба даст овард (зиёда аз 52,4% овозҳо, бар зидди 31,5%-и рақиби асосӣ Карлос Меса) ^[11].

Вай муносибатҳоро бо ҳукумати Николас Мадурои Венесуэла барқарор карда, Хуан Гуайдоро сарфи назар кард ва муносибатҳоро бо Эрон барқарор кард ^[12]. Вай инчунин режими раводид (виза) барои ИМА ва Исроилро, ки аз ҷониби ҳукумати Жанин Аниес бардошта шуда буд, барқарор кард.^[13] Ҳамзамон, ӯ эълон кард, ки Боливия иштироки худро дар гурӯҳҳои Эътилофи Боливарии Халқҳои Амрико (ALBA), Ҷамъияти Амрикои Лотинӣ ва ҳавзаи Кариб (CELAC) ва Иттифоқи Амрикои Ҷанубӣ (UNASUR) аз сар мегирад., ки инчунин аз ҷониби ҳукумати Жанин Аниес қатъ карда шуда буд ^[14].

30 декабри соли 2020, ҳукумати Луис Арсе бо ҳукумати Русия барои хариди 5,2 миллион вояи ваксинаи русии Sputnik V бо мақсади эмгузаронии 2,6 миллион шаҳрванди кишвар барои пешгирии сирояти коронавируси COVID-19 (иборат аз ду вояи як шахс) шартномаро имзо кард.^[15] Арзиши умумии харид 49,4 миллион долларро ташкил дод, бо нархи ҳар як ваксина 9,5 доллар барои як нафар ^[16]. Л. Арсе қайд кард, ки ваксинаҳо барои тамоми аҳолии Боливия комилан ройгон хоҳанд буд. Бо дарназардошти шубҳаҳо, саволҳо ва интиқоди ваксина аз баъзе бахшҳои ҷомеа, ҳукумат нишон дод, ки истифодаи ваксина қарори ихтиёрии ҳама хоҳад буд ва ҳатмӣ нахоҳад буд ^[17].

Гузаштагони ӯ қаҳрамонони Ҷанги Истиқлоли солҳои 1810-1826 буданд. Вай доктори фахрии Донишгоҳи Сан Андрес ва Донишгоҳи хусусии Франс Тамайо мебошад.

Эзоҳ

Пайвандҳо

[1] Congratulations to Bolivia’s President-Elect Luis Arce - United States Department of State

[2] Bolivian Leader’s Re-Election Calling Card: Socialist Economy Minister

[3] ¿Cuáles son las claves del éxito económico boliviano?

[4] Una economía que brilla, críticas a la candidatura de Evo Morales y 'canchitas de fútbol: ¿qué debates recorren Bolivia en año electoral?

[5] Luis Arce, ministro de economia de Bolivia.

[6] Crecimiento economico de Bolivia el mas alto de toda America.

[7] Bolivia redujo a mayor ritmo la pobreza extrema segun PNUD y CEPAL(пайванди дастнорас — таърих). 5 апрели 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 26 Январ 2020.

[8] Bolivia proyecta un crecimiento del 4,5 % y una inflación de 4 % para 2019

[9] Экс-министр экономики Боливии выдвигается в президенты от партии Эво Моралеса

[10] Evo anuncia que Luis Arce será el candidato a la Presidencia por el MAS. 7 марти 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 августи 2020.

[11] Боливийцев ждет новый социализм с индейским лицом

[12] Bolivia cambia su política exterior retomando relaciones con Irán y Venezuela

[13] Gobierno decreta la exigencia de visas para ciudadanos de Israel y EEUU. 7 марти 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 11 феврали 2021.

[14] Bolivia reanuda su participación en la Unasur, Alba y Celac

[15] Gobierno firma contrato para 5,2 millones dosis de la vacuna rusa Sputnik V

[16] Sputnik-V: cada dosis costará $us 9,5 y la gente podrá vacunarse desde marzo. 7 марти 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 8 феврали 2021.

[17] VACUNACIÓN CONTRA EL COVID SERÁ VOLUNTARIA Y GRATUITA

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]