Мартин Вискарра

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Мартин Алберто Вискарра Корнехо
исп. Martín Alberto Vizcarra Cornejo
<!—ИТТИЛООТ ДАР БОРАИ ВАЗИФА-->px
парчам
Президенти Перу
парчам
23 марти 2018 — 9 ноябри 2020
Пешгузашта Педро Пабло Кучинскӣ
Ҷонишин Мануэл Мерино
Таваллуд 22 март 1963(1963-03-22) (61 сол)
Ном ҳангоми таваллуд Martín Alberto Vizcarra Cornejo
Падар Сезар Вискарра Варгас
Ҳамсар Марибел Диас Кабелло
Таҳсилот Донишгоҳи миллии муҳандисӣ
Донишгоҳи ESAN
Соядаст
Ҷоизаҳо Салиби бузург бо гиребони ордени Офтоби Перу (2018)
Калиди тиллоии Мадрид (2019)
Ҷойҳои кор
  • C y M Vizcarra
  • S.A.C.
 Парвандаҳо дар Викианбор

Мартин Алберто Вискарра Корнехо (исп. Martín Alberto Vizcarra Cornejo; тав. 22 марти соли 1963, Лима, Перу) — муҳандис, сиёсатмадор ва арбоби давлатии перугӣ. Президенти Перу аз 23 марти 2018 то 9 ноябри соли 2020[2]. Қабл аз он, аз соли 2016, ӯ ба ҳайси ноиби аввали президенти Перу кор мекард. 10 ноябри соли 2020, ҷаласаи пленуми конгресси Перу барои аз мансаб сабукдӯш кардани Мартин Визкарра барои иттиҳоми ришваситонӣ ҳамчун губернатори вилояти Мокегуа дар солҳои 2011-2014 овоз дод[3].

Зиндагинома[вироиш | вироиши манбаъ]

Вискарра дар Лима таваллуд шудааст, писари Сезар Вискарра Варгас, ки узви Иттифоқи Халқии Инқилобии Амрико ва Дорис Корнехо, муаллимаи мактаби ибтидоӣ буд. Падари ӯ шаҳрдори шаҳри Мокегуа ва узви Ассамблеяи муассисон дар соли 1978 буд. Оилаи ӯ дар Мокегуа зиндагӣ мекард, аммо ба сабаби мушкилоти шуш ба Лима кӯчид, ки ӯро ҳангоми таваллуд ба остонаи марг овард. Вискарра изҳор дошт, ки падараш ба ҳаёти ӯ таъсири қавӣ дошт.

Вискарра Донишгоҳи Миллии Муҳандисии Лимаро хатм кардааст ва инчунин дараҷаи менеҷментро аз Мактаби идоракунии тиҷорат (ESAN) гирифтааст.

Орзуҳои сиёсии ӯ дар зодгоҳаш Мокегуа оғоз ёфт, ки соли 2006 ҳамчун узви мустақил аз ҳизби Эътилофи Халқии Инқилобии Амрико ба мақоми губернаторӣ номзад шуд. Дар соли 2008, Вискарра эътирозҳоро бо номи "Мокегуасо" бар зидди пардохтҳои нобаробари истихроҷи маъдан ба аҳолӣ роҳбарӣ кардааст. Вай барои ҳалли бӯҳрон ба Лима сафар карда, мушкилоти пардохтро ба Шӯрои вазирони Перу фаҳмонд, ки он розӣ шуд, ки ба қонунҳои марбут ба ин масъала тағйироти зарурӣ ворид кунад. Ин чорабинӣ Вискарраро ба орзуҳои минбаъдаи сиёсӣ илҳом бахшид.

Вискарра солҳои 2011-2014 губернатори вилояти Мокегуа буд. Дар давоми фаъолияти худ нишондиҳандаҳои иҷтимоӣ беҳтар шуданд ва ӯ аз масъалаҳои фасод, ки The Washington Post онро "яке аз намунаҳои нодир" дар Перу номид, канорагирӣ кард. Вай инчунин баҳси дигари истихроҷи маъданро байни ширкати истихроҷи Anglo American ва сокинон аз олудашавии эҳтимолии оби ошомиданӣ аз кони пешниҳодшудаи мис, ки дар ҳалли баҳс нақши муҳим дошт, ҳал кард.

Дар интихоботи соли 2016 Вискарра ҳамроҳ бо Педро Пабло Кучинскӣ ноиби аввали президент интихоб шуд. Пас аз интихоб шуданаш, ӯ ҳамзамон аз моҳи июли соли 2016 то моҳи майи соли 2017 Вазорати нақлиёт ва алоқаи Перуро раҳбарӣ мекард ва аз октябри соли 2017 то моҳи марти соли 2018 сафир дар Канада буд.

Вискарра дар вазифаи вазири нақлиёт ва алоқа қариб як сол кор кард. Дар давоми як қатор обхезиҳо охири соли 2017 ва аввали соли 2018, ки қисми зиёди Перуро хароб кард, ба ӯ вазифадор карда шуд, ки бӯҳронро идора кунад. Ба далели иттиҳомоти ришвахурӣ ва бюрократизм дар сохтмони фурудгоҳи байналмилалии Чинчеро дар Куско, Вискарра то анҷоми тафтишот аз ҷониби Идораи назоратӣ бисёр шартномаҳоро лағв кард. Пас аз он ки ӯ бо шикоятҳои мухолифони сиёсӣ рӯбарӯ шуд ва ба шаҳодат даъват шуд. Дар ин кор ба вай вазифа гузошта шуд, ки пас аз обхезие, ки дар Перу ба амал омад, бозсозиро анҷом диҳад, Вискарра аз вазифаи вазир истеъфо дод. Чанде пас аз истеъфои худ, генерал Эдгар Аларкон тавсия дод, ки зидди даҳ мансабдоре, ки дар сохтмони фурудгоҳ иштирок доштанд, парванда боз карда шавад.

Таҳлилгарон гуфтанд, ки дар маҷмӯъ, фаъолияти Вискарра ҳамчун вазир мусбат буд, гарчанде ки вай аз қувваҳои сиёсии оилаи Алберто Фухиморӣ дучори мушкилот шуд[4].

Дар охири соли 2017 президенти Перу Кучинскӣ президенти собиқ Фухимориро афв кард, ки ин боиси бӯҳрони конститутсионӣ гардид[5]. 23 марти соли 2018 баъди истеъфои Кучинскӣ Вискарра ба ҳайси президенти Перу савганд ёд кард. Аввали апрели соли ҷорӣ ӯ сардори ҳукуматро иваз кард. Пас аз ним моҳ, рейтинги тасдиқи ӯ 57% буд.

Президентӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

Раъйпурсии конститутсионии Перу 2018[вироиш | вироиши манбаъ]

Пас аз ҷанҷолҳои сершумори коррупсионии ҳукумати Перу, 28 июли соли 2018, президент Вискарра даъват кард, ки раъйпурсии умумимиллиро бо мақсади манъи маблағгузории хусусии маъракаҳои сиёсӣ, манъи интихоби дубораи қонунгузорон ва таъсиси палатаи дуюми қонунгузор ташкил кунад.

Рӯзномаи «The Washington Post» қайд мекунад, ки «ҷавоби зури Вискарра ба ҷанҷоли ришвахурӣ, ки дастаи олии органҳои судиро фаро гирифтааст... боиси он гардид, ки баъзе аз перугиҳо дар бораи имконияти як маротиба дар ҳаёт барқарор намудани бутунии ҳаёти ҷамъиятӣ ва аз нав барқарор намудани он эътиқоди заифшудаи шаҳрвандон ба демократия." сухан ронанд[6]. Вакили чапгаро Мариса Глав, ки боре Вискарраро танқид карда буд, ин иқдомро ситоиш карда, гуфт, ки он "бо мардум дар ҷомеае иртибот дорад, ки аз фасод хаста шудааст, аммо ҳамзамон ба таври амиқ сиёсат надорад. Ин Фухимористхоро зери назорат гирифт».

Пас аз боздошти муваққатии Кейко Фухиморӣ, қонунгузорони Эътилофи Халқии Инқилобии Амрико ва Нерӯҳои Халқии Амрико бо роҳбарии Фухимориста рӯзи дигар, 11 октябри соли 2018 лоиҳаи қонунеро пешниҳод карданд, ки пешниҳодҳои раъйпурсии Вискарраро бекор ва пешниҳодҳои ҷамъиятии худро ба раъйпурсӣ гузоштанд.

9 декабри соли 2018, перугиҳо дар ниҳоят аз чаҳор пешниҳоди раъйпурсӣ сетои онро қабул карданд ва танҳо пешниҳоди ниҳоии конгресси дупалатаро рад карданд, вақте ки Вискарра аз пуштибонии худ даст кашид, вақте Конгресси таҳти роҳбарии Фухимориста мундариҷаи пешниҳодҳоро таҳрир кард ва ҳамин тариқ қудрати президентиро аз байн бурд.

Пароканда шудани конгресс[вироиш | вироиши манбаъ]

Тибқи Конститутсияи Перу, ҳокимияти иҷроия метавонад конгрессро пас аз овоздиҳии дуюми нобоварӣ пароканда кунад. 29 майи соли 2019, Вискарра як раванди конститутсионӣ оғоз кард, ки агар онҳо аз ҳамкорӣ бо амалҳои пешниҳодшудаи зиддикоррупсионӣ даст кашанд, овоздиҳии нобоварӣ ба Конгрессро ба вуҷуд меорад[7][8]. Дар давоми чор моҳи оянда, Конгресс қабули лоиҳаҳои қонунеро, ки ба мубориза бо коррупсия нигаронида шудаанд, ба таъхир андохт ва интихоботи умумиро, ки Вискарра пешниҳод кардааст, ба таъхир андохт.

Бо талаби ислоҳот алайҳи фасод, Вискарра рӯзи 27 сентябри соли 2019 ба овоздиҳии нобоварӣ даъват кард ва гуфт, ки "демократияи кишвари мо ба таври возеҳ зери хатар аст". Вискарра ва Комиссияи байниамрикоӣ оид ба ҳуқуқҳои башар конгрессро барои он танқид карданд, ки ба пешниходи интихоботи умумй монеъ шуд, дар ҳоле ки ӯ номзадҳоро ба Суди конститутсионии Перу бе тафтиш кардани заминаи номзадҳо зуд тасдиқ кард. Вискарра кӯшиш кард, ки раванди пешбарии Суди конститутсионӣ ислоҳ шавад ва тасдиқ ё рад кардани пешниҳоди ӯ аз ҷониби Конгресс "ҳамчун аломати эътимод ба маъмурияти ӯ" баррасӣ шуд.

Пас аз чанд моҳ, бо қарори суд, ӯ президенти собиқ Фухимориро ба зиндон баргардонд[9]. Ин дар порлумон баҳсҳоеро ба бор овард, ки дар он ҷо тарафдорони раисиҷумҳури собиқ зиёд буданд. Парламент бо ҳар роҳ ба сиёсати ислоҳотӣ дар мамлакат гузарондашуда халал расонд. Моҳи марти соли 2019 ҳукумат иваз шуд.

30 сентябри соли 2019 конгресс узви нави Суди конститутсионии Перуро таъин кард, ки ба эҳтимоли зиёд баҳсҳои байни конгресс ва президентро ҳал карда, пешниҳоди ислоҳоти ӯро нодида мегирад. Вискарра далел овард, ки таъини конгресс амали дуюми беэътимод ба ҳукумати ӯ буда, ба вай ҳуқуқ медиҳад конгрессро пароканда кунад. Ин амал, инчунин моҳҳои пешравии суст дар самти ислоҳоти зиддикоррупсионӣ, Вискарраро маҷбур кард, ки конгрессро баъд аз он рӯз пароканда кунад ва Вискарра изҳор кард, ки "мардуми Перу, мо ҳама кори аз дастамон меомадаро кардем".

30 сентябри соли 2019, ҳангоми бӯҳрони нави конститутсионӣ, Вискарра сардори ҳукуматро иваз кард ва Конгресси ҷумҳуриро пароканда кард. Вай, дар навбати худ, тасмими худро эътироф накарда, президентро аз қудрат дур кард ва иҷрокунандаи вазифаи муовини аввали президенти кишвар Мерседес Араосро таъин кард. Араос рӯзи дигар истеъфо дод. Дар аввали моҳи октябр тамоми сохторҳои қудратӣ президенти кунунии кишварро дастгирӣ карданд.

Моҳи январи соли 2020, Суди конститутсионии Перу амали Вискарраро ҳимоя кард, чор судя амали ӯро тасдиқ кард ва се нафар норозӣ буданд. 26 январи соли 2020 барои иваз кардани конгресси пароканда интихоботи қонунгузор баргузор шуд, ки аксарияти пештараи фухимористӣ бо бисёре аз ҳизбҳои марказӣ иваз карда шуданд.

Тағйирёбии иқлим[вироиш | вироиши манбаъ]

17 апрели соли 2018 Президент Вискарра Санади тағирёбии иқлимро барои зиёд кардани маблағгузорӣ барои Вазорати муҳити зист барои назорат ва мубориза бо тағирёбии иқлим тавассути таҳлили партовҳои газҳои гулхонаӣ, инчунин таъсиси чаҳорчӯбаи ҳамкории байниидоравии иқлим имзо кард[10].

Имзо Перуро аввалин кишваре дар Амрикои Ҷанубӣ кард, ки қонуни иқлимро қабул кард ва Вискарра изҳор дошт, ки тағироти иқлимро дигар нодида гирифтан мумкин нест ва ҳукумати Перу ӯҳдадор аст, ки барои фароҳам овардани шароити беҳтар барои шаҳрвандони ояндаи Перу якҷоя кор кунад.

Мубориза бо дунёгирии COVID-19[вироиш | вироиши манбаъ]

Зери роҳбарии Вискарра, Перу аз рӯи шумораи сирояти COVID-19 дар Амрикои Лотинӣ дуввумин кишвар шуд, ки 292,004 ҳолат ва 10,045 фавт то 2 июли соли 2020 ба қайд гирифта шуд. Ҳукумати Вискарра муҳосираи умумимиллиро оғоз кард ва 15 марти соли 2020 ҳама корхонаҳо ба истиснои дорухонаҳо, фурӯшандагони хӯрокворӣ, муассисаҳои молиявӣ ва муассисаҳои тиббӣ баста шуданд.

Обрӯи корӣ (маъруфият)[вироиш | вироиши манбаъ]

Дар маросими савгандёдкунии Вискарра, баъзе аз перугиҳо ба кӯчаҳо баромада, ба муқобили ҳукумат эътироз карданд ва истеъфои тамоми сиёсатмадоронро талаб карданд. Пас аз чанд ҳафта, як назарсанҷии Ipsos моҳи апрели соли 2018 нишон дод, ки дар байни пурсидашудагон, Вискарра 57% сатҳи тасдиқ, 13% норозигӣ дорад, дар ҳоле ки тақрибан 30% пурсидашудагон ба ҷавоб додан душворӣ кашиданд. Пас аз як моҳ, тибқи як назарсанҷии Ipsos моҳи майи соли 2018, рейтинги тасдиқи Вискарра то 52% коҳиш ёфт. То сентябри соли 2018, пас аз он ки ӯ барои раъйпурсӣ даъват кард, ҳазорон перугиҳо ба тарафдории пешниҳоди ӯ ва эътироз алайҳи Конгресс раҳпаймоӣ карданд. Ҳамзамон, Ipsos гузориш дод, ки рейтинги тасдиқи Вискарра моҳи декабри соли 2018 ба 66% расид.

Соли 2019, пурсишҳои Ipsos нишон доданд, ки дастгирии Вискарра дар аввали сол коҳиш ёфт, рейтинги тасдиқи ӯ моҳи апрели соли 2019 44% дар муқоиса бо 45% норозӣ буд ва рейтинги тасдиқ дар байни посухдиҳандагони даромади баланд дар муқоиса бо посухдиҳандагони камдаромад баландтар буд. Вақте ки Вискарра Конгрессро пароканда кард, The Washington Post ӯро ҳамчун "президенти ғайричашмдошт машҳур" тавсиф кард, зеро вай бо "вазифаи даҳшатноки решакан кардани фасоди густурда дар Амрикои Ҷанубӣ" машғул буд. Пас аз пароканда шудани Конгресс, рейтинги тасдиқи Вискарра мувофиқи Институти тадқиқоти Перу (IEP) тақрибан аз 40% то 75% боло рафт ва 76% пурсидашудагон ӯро ҳамчун президенти конститутсионии Перу эътироф карданд[11]. Назарсанҷии дигари агентии сотсиологии Перу CPI нишон дод, ки 85,1% пурсидашудагон Вискарраро маъқул донистанд ва 89,1% ӯро президент эътироф карданд.

Пас аз интихоботи қонунгузории Перу соли 2020, ки ҷои конгресси номатлубро гирифт, The Economist навишт: "Бо мубориза бо фасод, ҷаноби Вискарра ба як комёбии нодире барои раисиҷумҳури Перу ноил шуд ва дар ҳоле ки маъруф боқӣ монд."

Импичмент[вироиш | вироиши манбаъ]

Рӯзи 9 ноябри соли 2020 пленуми Конгресси Перу барои барканор кардани Мартин Вискарра аз мақоми президентӣ дар робита ба иттиҳоми ришваситонӣ дар мақоми губернатори вилояти Мокегуа дар солҳои 2011-2014 овоз дод. Сабаби импичмент шаҳодати чаҳор нафар буд, ки бо тафтишоти парвандаи фасод дар ҷараёни сохтмон дар вилояти Мокегуа дар солҳои 2011-2014 ҳамкорӣ кардаанд. Тибқи шаҳодати онҳо, Вискарра дар натиҷаи тақсими шартномаҳо ба маблағи беш аз 600 ҳазор доллар пора гирифтааст. Баъди импичмент, тибқи қонун, раиси порлумон Мануэл Артуро Мерино де Лама курсии раёсати ҷумҳуриро ба ӯҳда гирифт.

Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]

  1. ↑ https://larepublica.pe/politica/1216257-nacio-en-lima-por-accidente-pero-su-corazon-es-de-un-verdadero-moqueguano — 2018.
  2. ↑ Peru Reports. Who is Martín Vizcarra? Meet the man in line to be Peru’s new president. Бойгонӣ шудааст 23 марти 2018  сол. Проверено 21 марти 2018.
  3. ↑ Конгресс Перу объявил импичмент президенту(пайванди дастнорас — таърих).
  4. ↑ NOTICIAS EL COMERCIO PERÚ. Política: Martín Vizcarra: entre la reconstrucción y su renuncia por Chinchero [ | NOTICIAS EL COMERCIO PERÚ(исп.). El Comercio Perú(пайванди дастнорас — таърих) (23 de mayo de 2017). 24 августи 2020 санҷида шуд.
  5. ↑ Korrespondent.net. В Перу помиловали экс-президента Фухимори(рус.). Бойгонӣ шудааст 25 Декабри 2017  сол. Проверено 25 Декабри 2017.
  6. ↑ Tegel, Simeon. Corruption scandals have ensnared 3 Peruvian presidents. Now the whole political system could change.. Бойгонӣ шудааст 2 октябри 2019  сол. Проверено 31 августи 2020.
  7. ↑ Reuters. Peru's president dissolves Congress to push through anti-corruption reforms(англ.). the Guardian(пайванди дастнорас — таърих) (1 October 2019). 31 августи 2020 санҷида шуд.
  8. ↑ Presidente de Perú considera disolver Congreso si legisladores no aprueban reforma política - Reuters. lta.reuters.com(пайванди дастнорас — таърих). 31 августи 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 12 июли 2019.
  9. ↑ Peru court reverses ex-leader's pardon(англ.), BBC News (3 October 2018). Бойгонӣ шудааст 17 октябри 2018  сол. Проверено 21 октябри 2018.
  10. ↑ Peru president proposes referendum on political, judicial reform (28 июли 2018). Бойгонӣ шудааст 12 сентябри 2020  сол. Проверено 31 августи 2020.
  11. ↑ Margarita Felix. Disolución del Congreso | Martín Vizcarra | 84% de peruanos apoya la disolución del Congreso(исп.). RPP(пайванди дастнорас — таърих) (6 de octubre de 2019). 31 августи 2020 санҷида шуд.

Пайвандҳо[вироиш | вироиши манбаъ]

Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/w/index.php?title=Мартин_Вискарра&oldid=1350498"