Найшакар
| Найшакар | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Найшакари ёбоӣ | ||||||||||||||
| Табақабандии илмӣ | ||||||||||||||
|
ХАТО: шаблони орояшинохтӣ нест. Параметрҳои parent ва rangро пур кунед.
|
||||||||||||||
| Номи байнулмилалии илмӣ | ||||||||||||||
| Saccharum L. (1753) | ||||||||||||||
| Мутародифот | ||||||||||||||
| Номенклатурный тип | ||||||||||||||
|
Saccharum officinarum L. (1753) |
||||||||||||||
| ||||||||||||||
Найшакар (лот. Sáccharum) — ҷинси рустаниҳои бисёрсолаи қанддорест аз оилаи хушаиҳо. Пояаш рости баланд (то 6 м). Туғаш ва шохчаҳояш банддор, хушачаҳояш бо мӯякҳои дароз ва гулҳои дуҷинса фаро гирифта шудааст.
Парвариш
[вироиш | вироиши манбаъ]Найшакарро аз қаламча зиёд мекунанд. Дар плантатсияҳои найшакар соле 3—5 маротиба ҳосил меғундоранд, ки ҳуҷайраҳои паренхимии пояи он то 20% (найшакари худрӯй 2—10%) қанд дорад. Аз шираи он ром тайёр мекунанд. Партонҳояшро дар сохтмон ва чун сӯзишворӣ ба кор мебаранд. Осиёи Ҷанубу Шарқиро ватани найшакар мешуморанд. Найшакарро дар Ҳиндустон 3 ҳазор сол пеш аз мелод кишт мекарданд. Дар садаи VI Найшакар дар мамлакатҳои Шарқи Наздик, баҳри Миёназамин ва Хитой парвариш мешуд. Найшакарро дар садаи XV ба ҷазҳои Азору Канар ва дертар аз Испания ба Кубаю Мексика оварданд. Ҳосилнокии маёнаи пояи найшакар 400— 500 сентнер/га (дар участкаҳои тақрибавӣ то 2000 сентнер/га) мебошад.
Дар Иттиҳоди Шӯравӣ найшакар чун зироати яксола дар водии Вахши Тоҷикистон ва вилояти Сурхондарёи Ӯзбекистон парвариш карда мешавад. Моҳҳои феврал— март найшакарро ба ҷуякҳо шинонида, моҳи октябр (450—500 то 800 сентнер/га) меғундоранд. Қандинокии пояи найшакар 8—10% аст. Найшакар барои истеҳсоли ром истифода мешавад.
Гунаҳо
[вироиш | вироиши манбаъ]Бино ба маълумоти Боғҳои ботаникии подшоҳӣ Кю 36 намудро дар бар мегирад[1]:
- Saccharum alopecuroidesSaccharum alopecuroides (L.) Nutt. (1818)(L.) Nutt. (1818)
- Saccharum angustifoliumSaccharum angustifolium (Nees) Trin. (1836)(Nees) Trin. (1836)
- Saccharum arundinaceumSaccharum arundinaceum Retz. (1786)Retz. (1786)
- Saccharum asperumSaccharum asperum (Nees) Steud. (1854)(Nees) Steud. (1854)
- Saccharum baldwiniiSaccharum baldwinii Spreng. (1824)Spreng. (1824)
- Saccharum beccariiSaccharum beccarii (Stapf) Cope (1980)(Stapf) Cope (1980)
- Saccharum bengalenseSaccharum bengalense Retz. (1789)Retz. (1789)
- Saccharum brevibarbeSaccharum brevibarbe (Michx.) Pers. (1805)(Michx.) Pers. (1805)
- Saccharum coarctatumSaccharum coarctatum (Fernald) R.D.Webster (1995)(Fernald) R.D.Webster (1995)
- Saccharum contortumSaccharum contortum (Baldwin ex Elliott) Nutt. (1818)(Baldwin ex Elliott) Nutt. (1818)
- Saccharum fallaxSaccharum fallax Balansa (1890)Balansa (1890)
- Saccharum filifoliumSaccharum filifolium Steud. (1854)Steud. (1854)
- Saccharum formosanumSaccharum formosanum (Stapf) Ohwi (1942)(Stapf) Ohwi (1942)
- Saccharum giganteumSaccharum giganteum (Walter) Pers. (1805)(Walter) Pers. (1805)
- Saccharum griffithiiSaccharum griffithii Munro ex Aitch. (1882)Munro ex Aitch. (1882)
- Saccharum hildebrandtiiSaccharum hildebrandtii (Hack.) Clayton (1981)(Hack.) Clayton (1981)
- Saccharum kajkaienseSaccharum kajkaiense (Melderis) Melderis (1970)(Melderis) Melderis (1970)
- Saccharum kanashiroiSaccharum kanashiroi (Ohwi) Ohwi (1942)(Ohwi) Ohwi (1942)
- Saccharum longesetosumSaccharum longesetosum (Andersson) V.Naray. ex Bor (1940)(Andersson) V.Naray. ex Bor (1940)
- Saccharum maximumSaccharum maximum (Brongn.) Trin. (1836)(Brongn.) Trin. (1836)
- Saccharum narengaSaccharum narenga (Nees ex Steud.) Hack. (1889)(Nees ex Steud.) Hack. (1889)
- Saccharum officinarumSaccharum officinarum L. (1753) — Сахарный тростник культивируемый, ё Сахарный тростник благородныйL. (1753)Saccharum officinarum L. (1753) — Сахарный тростник культивируемый, ё Сахарный тростник благородныйСахарный тростник культивируемыйSaccharum officinarum L. (1753) — Сахарный тростник культивируемый, ё Сахарный тростник благородныйСахарный тростник благородныйtypus
- Saccharum perrieriSaccharum perrieri (A.Camus) Clayton (1981)(A.Camus) Clayton (1981)
- Saccharum procerumSaccharum procerum Roxb. (1820)Roxb. (1820)
- Saccharum ravennaeSaccharum ravennae (L.) L. (1774)(L.) L. (1774)
- Saccharum robustumSaccharum robustum E.W.Brandes & Jeswiet ex Grassl (1946)E.W.Brandes & Jeswiet ex Grassl (1946)
- Saccharum rufipilumSaccharum rufipilum Steud. (1854)Steud. (1854)
- Saccharum sikkimenseSaccharum sikkimense (Hook.f.) V.Naray. ex Bor (1940)(Hook.f.) V.Naray. ex Bor (1940)
- Saccharum spontaneumSaccharum spontaneum L. (1771) — Сахарный тростник дикийL. (1771)Saccharum spontaneum L. (1771) — Сахарный тростник дикийСахарный тростник дикий
- Saccharum stewartiiSaccharum stewartii Rajesw., R.R.Rao & Arti Garg (1994)Rajesw., R.R.Rao & Arti Garg (1994)
- Saccharum strictumSaccharum strictum (Host) Spreng. (1815)(Host) Spreng. (1815)
- Saccharum velutinumSaccharum velutinum (Holttum) Cope (1980)(Holttum) Cope (1980)
- Saccharum viguieriSaccharum viguieri (A.Camus) Clayton (1981)(A.Camus) Clayton (1981)
- Saccharum villosumSaccharum villosum Steud. (1854)Steud. (1854)
- Saccharum wardiiSaccharum wardii (Bor) Bor ex Cope (1980)(Bor) Bor ex Cope (1980)
- Saccharum williamsiiSaccharum williamsii (Bor) Bor ex Cope (1980)(Bor) Bor ex Cope (1980)
Эзоҳ
[вироиш | вироиши манбаъ]- ↑ Список видов рода Сахарный тростник на сайте Royal Botanic Gardens, Kew(англ.) (Проверено 21 декабря 2014)
Адабиёт
[вироиш | вироиши манбаъ]- Поляруш Е. И., Сахарный тростник и его культура на юге Средней Азии, Сталинабад, 1959;
- Устименно Г. В., Велюченко И. С., Тропические пропашные културы, М., 1906;
- Жуковский П. М., Културные растения н их сородичи, Л.. 1971.
Сарчашма
[вироиш | вироиши манбаъ]- Найшакар // Энциклопедияи Советии Тоҷик : [дар 8 ҷ.] / сармуҳаррир А. С. Сайфуллоев. — Д. : СИЭСТ, 1978—1988.