Ноҳияи Қозиғурт
| русӣ: Казыгуртский район | |||
 | |||
|
|||
| Кишвар |
 [[|]] |
||
| Маркази маъмурӣ | Қозиғурт | ||
| Таърих ва ҷуғрофиё | |||
| Таърихи таъсис | 1928 | ||
| Масоҳат |
|
||
| Вақти минтақавӣ | UTC+6:00 | ||
| Аҳолӣ | |||
| Аҳолӣ | |||
| Вебгоҳи расмӣ | |||
 |
|||
Ноҳияи Қозиғурт (қаз.: Қазығұрт ауданы) — ноҳия дар вилояти Туркистон дар Ҷумҳурии Қазоқистон аст. Маркази маъмурӣ деҳаи Қозиғурт мебошад.
Таърих[вироиш | вироиши манбаъ]
Соли 1928 ноҳияи Ленин ташкил карда шуд. Маркази ноҳия деҳаи Турбат буд, баъдан марказ ба деҳаи Шаробхона гузаронида шуд. Аз соли 1931 инҷониб деҳоти Қозиғурт маркази маъмурӣ мебошад. Баъдтар шаҳри Лангар маркази ноҳия шуда, 2 январи соли 1967 марказ ба деҳаи Ленинское кучида шуд [3]. 4 майи соли 1993 бо Укази Президиуми Шӯрои Олии Қазоқистон ноҳияи Ленин ба ноҳияи Қозиғурт табдил дода шуд [4].
География ва иқлим[вироиш | вироиши манбаъ]
Масоҳаташ 4,8 ҳазор км². Релефаш асосан кӯҳсор (кӯҳҳои Қозиғурт, Қарҷонтау, Угом), дар ғарб, шимолу ғарб теппаҳо ва ҳамворӣ аст. Иқлим континенталӣ аст. Ҳарорати миёнаи моҳи январ -3-4°С, июл +22-26°С. Миқдори солонаи бориш 250—300 мм, дар кӯҳҳо 400—700 мм. Дар ҳудуди ноҳия дарёҳои Келес, Угом, Бодом, шохобҳои онҳо Уялисой, Қаржансой, Муғалисой ва ғайра ҷорӣ мешаванд. Хокҳо хокистарранг мебошанд.
Аз қаламрави ноҳияи роҳи оҳани Оренбург — Чимкент — Тошкент; шоҳроҳҳои Чимкант – Тошкант, Қозиғурт – Лангар мегузарад.
Аҳолӣ[вироиш | вироиши манбаъ]
Аҳолӣ дар соли 2003 92,2 ҳазор нафар , дар соли 2019 - 106 225 нафар буд.
Тақсимоти маъмурӣ[вироиш | вироиши манбаъ]
60 маҳаллаи аҳолинишини ноҳия ба 13 ҷамоат (округ) муттаҳид шудаанд :
- Жанабозор
- Қарақозӣ Абдалиев
- Қаробау
- Қизилқиён
- Қозиғурт
- Қоқпоқ
- Олиинтеппа
- Собир Раҳимов
- Турбат
- Чорбулоқ
- Чанақ
- Ҷигерген
- Шаробхона
Иқтисод[вироиш | вироиши манбаъ]
Дар ноҳия зиёда аз 20 корхонаи калони хоҷагии қишлоқ ва 1925 хоҷагии қишлоқ мавҷуд аст. Дар сохтори зироаткории ноҳияи Қозиғурт истеҳсоли гандум, ҷав, ҷуворимакка, сафлор, офтобпараст бартарӣ дорад.
Табиат[вироиш | вироиши манбаъ]
Дар ҳудуди ноҳия зиёда аз 90 намуди ҳайвоноти ширхӯр ва паррандагон зиндагӣ мекунанд, ки бештар маъмултарини онҳо гург, рӯбоҳ, нарс, хояндаҳо, бедона, мурғобӣ, коку, лочин, хорпушт, хуки ваҳшӣ, бузи кӯҳӣ, харгӯш, гоф мебошанд. Гулмоҳӣ дар дарёи Угом зиндагӣ мекунад. Блюграс, соя, кермек, ширинбия, асал, садбарги худруй, марғзор, дулона, писта, бодом, арча, арча мерӯянд.
Варзиш[вироиш | вироиши манбаъ]
Дар ноҳия варзиш инкишоф меёбад. Дар ин ҷо маҷмааи варзишӣ, варзишгоҳи футбол, маркази тайёрии боксчиён мавҷуд аст.
Раҳбарон[вироиш | вироиши манбаъ]
- Ҷумҷоев Олимҷон Қуралбекулӣ (1992—1995);
- Макулбоев Абдибақит Тиллобоевич (1995—1998);
- Мӯсобоев Тиллобек Тоғайулӣ (1998—2000);
- Бектоев Алӣ Абдикаримович (07.2000—09.2002);
- Кӯбеев Абдумуталӣ Кошкинбойулӣ (2002—2006);
- Ажиметов Нуржан Нурмаханбетович (2006—2009);
- Алиев Туманбек Суйинбойулӣ (2009—2012);
- Кистауов Болатбек Дӯйсенбекович (2012—2016);
- Телгараев Толеген Туртайулӣ (2016).
Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 https://web.archive.org/web/20160307071622/http://ru.uko-kazigurt.gov.kz/index.php/2013-12-12-17-11-38
- ↑ 2.0 2.1 2.2 http://stat.gov.kz/api/getFile/?docId=ESTAT305821
- ↑ Ведомости Верховного Совета СССР. № 3 (1349), 1967 г.
- ↑ Постановление Президиума Верховного Совета Республики Казахстан от 4 мая 1993 года № 2001 «Об упорядочении транскрибирования на русском языке казахских топонимов, наименовании и переименовании отдельных административно-территориальных единиц Республики Казахстан»
При написании этой статьи использовался материал из издания «Казахстан. Национальная энциклопедия» (1998—2007), предоставленного редакцией «Қазақ энциклопедиясы» по лицензии Creative Commons BY-SA 3.0 Unported.
