Президенти Булғористон

Президенти Булғористон
Румен Радев
Президенти Булғористон; Румен Радев
Ишғоли вазифа ; Румен Радев
Шакли мухотаб	Excellency[d]
Иқомати расмӣ	Boyana residence[d]
Муҳлати салоҳият	5 сол
Пайдошавии вазифа	3 апрел 1990
Сайт	president.bg

Президенти Булғористон — сардори давлат ва фармондеҳи олии Қувваҳои Мусаллаҳи Булғористон. Вай ягонагии миллатро ифода мекунад ва Ҷумҳурии Булғористонро дар муносибатҳои байналмилалӣ намояндагӣ мекунад. Президенти интихобшуда дар интихоботи умумимиллӣ, баробар ва овоздоҳии пинҳон, ба муҳлати то 5 сол муайян мешавад. Вазифаҳо ва салоҳиятҳои президентро боби чоруми Конститутсияи Булғористон муайян мекунад. Мутобиқати конститутсионии фармонҳо ва дигар санадҳои Президентро Суди конститутсионии Ҷумҳурии Булғористон муайян мекунад.

Дар солҳои 1990-1992 ин вазифа ( Раис (президент) дар Булғористон ).ном дошт.

Аз 22 январи соли 2017 Президенти кунунии Булғористон Румен Радев мебошад.

Шахсоне оварда мешаванд, ки баъд аз барҳам додани подшоҳӣ дар соли 1946, дар Булғористон сарвари давлат буданд.

Ваколат

Президенти Булғористон ҳаққи вето кардани қарорҳои Маҷлиси Миллиро дорад ва қарорҳо танҳо пас аз имзои ӯ эътиборнок дониста мешаванд. Лекин, президент ҳақ дорад, ки ҳар як қарори парлумонро на бештар аз се маротиба рад кунад. Агар маҷлиси халқӣ бори чорум пай дар пай ҳамон як қарорро қабул кунад, сарфи назар аз фикри президент, эътиборнок ҳисобида мешавад.

Хадамоти Миллии Иттилоъ ба Президент тобеъ аст.

Ҷумҳурии Булғористон (1946-1990)

Дар солҳои 1946-1990 номи расмии Булғористон Ҷумҳурии Халқии Булғория буд ва қудрат дар ин кишвар воқеан ба Ҳизби коммунисти Булғория тааллуқ дошт, ки ба ташкилоти ҷамъиятӣ ва сиёсии Фронти Ватанӣ сарварӣ мекард. Сардори расмии давлат Раиси Президиуми Маҷлиси Халқӣ (то соли 1971) ва Раиси Шӯрои давлатӣ (пас аз соли 1971) — роҳбари мақомоти иҷроияи дастаҷамъӣ, ки вазифаҳои президентиро иҷро мекард; дар асл бошад, кишварро Котиби Генералии КМ ҲКБ роҳбарӣ мекард.

Раёсати муваққатии Ҷумҳурии Халқӣ

Рақам	Аксҳо	Ном	Оғози ваколат	Анҷоми ваколат	Ҳизб	Эзоҳ
Раиси раёсати муваққатӣ
1		Васил Петров Коларов (1877-1950) (болг. Васил Петров Коларов)	15 сентябри 1946	9 декабри 1947	Ҳизби коргарии Булғористон (коммунистҳо)	^[1]

Раисони Президиуми Маҷлиси Миллӣ

Рақам	Аксҳо	Ном, солҳои ҳаёт	Оғози ваколат	Анҷоми ваколат	Ҳизб
Раисони Президиуми Маҷлиси Миллӣ
2		Минчо Колев Нейчев (1887-1956) (болг. Минчо Колев Нейчев)	9 декабри 1947	16 январи 1950	Ҳизби коргарии Булғористон (коммунистҳо) → Ҳизби коммунистии Булғористон ^[2]
2		Минчо Колев Нейчев (1887-1956) (болг. Минчо Колев Нейчев)	16 январи 1950	27 майи 1950	Ҳизби коммунистии Булғористон
3		Георги Пирванов Дамянов (1892-1958) (болг. Георги Първанов Дамянов)	27 майи 1950	13 январи 1954
			13 январи 1954	12 январи 1958
			12 январи 1958	27 ноябри 1958 ^[3]
и.в.^[4]		Георги Кулишев Гугов (1885-1974) (болг. Георги Кулишев Гугов)	27 ноябри 1958	30 ноябри 1958	мустаъқил
и.в.^[4]		Николай Георгиев Иванов (1906-1988) (болг. Николай Георгиев Иванов0	27 ноябри 1958	30 ноябри 1958	Иттифоқи халқии кишоварзии Булғористон
4		Димитр Ганев Вербанов (1898-1964) (болг. Димитр Ганев Варбанов)	30 ноябри 1958	14 марти 1962	Ҳизби коммунистии Булғористон
4			14 марти 1962	20 апрели 1964 ^[3]	Ҳизби коммунистии Булғористон
и.в.^[4]		Георги Кулишев Гугов (1885-1974) (болг. Георги Кулишев Гугов)	20 апрели 1964	23 апрели 1964	мустаъқил
и.в.^[4]		Николай Георгиев Иванов (1906-1988) (болг. Николай Георгиев Иванов)	20 апрели 1964	23 апрели 1964	Иттифоқи халқии кишоварзии Булғористон
5	Акс:Georgi Traykov.jpg	Георгий Трайков Гировский (1998-1975) (болг. Георгий Трайков Гировский)	23 апрели 1964	10 марти 1966
5	Акс:Georgi Traykov.jpg		10 марти 1966	6 июли 1971

Раисҳои Шӯрои давлатӣ

Шӯрои давлатии Ҷумҳурии Халқии Булғористон аз 9 июли соли 1971 то 10 апрели 1990 як мақоми доимии ҳокимияти давлатӣ дар кишвар буд.

Қарори таъсиси Шӯрои давлатӣ дар пленуми Кумитаи Марказии Ҳизби Коммунистии Булғористон дар соли 1968 қабул карда шуд. Ин қарор дар Конститутсия нави кишвар 18 майи соли 1971 эътибор пайдо кардааст. Муваққатан, пеш аз интихоби Шӯрои давлатӣ, вазифаҳои конститутсионии онро собиқ ҳайати Президиуми Маҷлиси Халқии ҶХБ иҷро мекард. Аввалин ҳайати Шӯрои давлатӣ 9 июля 1971 дар ҷаласаи якуми Маҷлиси халқӣ, ки мутобиқи конститутсияи нави ҶХБ интихоб шудааст, ташкил ёфта буд.

Раиси Шӯрои Давлатӣ, тибқи анъана, Котиби Генералии КМ ҲКБ ва муовини аввал котиб (роҳбари олии) Иттифоқи халқии кишоварзии Булғористон буданд.

Рақам	Ном	Оғози ваколатҳо	Анҷоми ваколатҳо	Интиқол
Президентҳои Шӯрои давлатӣ
6	Тодор Христов Живков (1911-1998) (болг. Тодор Христов Живков)	9 июли 1971	16 июни 1976	Ҳизби Коммунистии Булғористон
		16 июни 1976	18 июни 1981
		18 июни 1981	18 июни 1986
		18 июни 1986	17 ноябри 1989
7	Петр Тошев Младенов (1936-2000) (болг. Пётр Тошев Младенов)	17 ноябри 1989	3 апрели 1990

Раиси (президенти) ҶХБ

3 апрели соли 1990 дар асоси созише, ки ҳукумат ва мухолифин ба даст оварданд, ба Конститутсия тағирот ворид гардид, Шӯрои Давлатӣ барҳам дода шуд ва институти Раис (Президент) ворид карда шуд. Худи ҳамон рӯз, дар овоздиҳӣ, ки дар Маҷлиси халқӣ баргузор шуд. Ба вазифаи Раис Петр Тошев Младенов интихоб шуд. Ғайр аз он, худи ҳамон рӯз Ҳизби коммунистии Булғористон бо сардории ӯ Ҳизби сотсиалистии Булғория ном гирифт ва платформаи сотсиал-демократиро қабул кард (пас аз раъйпурсии умумии ҳизбӣ, ки моҳи март баргузор шуд) (.

Аммо, аллакай 6 июля 1990, пас аз эътирозҳои оммавӣ, Петр Младенов маҷбур шуд, ки истеъфо диҳад. 10 июли 1990 ба кор шурӯъ кард (барои қабули конститутсияи нав даъват карда шуда буд). Раиси Иттифоки қувваҳои демократӣ Желю Митев Желев Раис (президент) интихоб шуд.

15 ноябри соли 1990 номгузории нави кишвар — Ҷумҳурии Булғористон (болг. Република България) қабул шуд.

Рақам	Ном	Оғози ваколатҳо	Анҷоми ваколатҳо	Интиқол	Интихобот
Раисҳо (президентҳо)
7	Петр Тошев Младенов (1936-2000) (болг. Пётр Тошев Младенов)	3 апрели 1990	6 июли 1990	Ҳизби сотсиалистии Булғория	апрели соли 1990
и.в.	Станко Тодоров Георгиев (Станко Тодоров) (1920-1996) (болг. Станко Тодоров Георгиев)	6 июли 1990	17 июли 1990	Ҳизби сотсиалистии Булғория
и.в	Николай Тодоров Тодоров (1921-2003) (болг. Николай Тодоров Тодоров)	17 июли 1990	1 августи 1990	мустаъқил
8	Желли Митев Желев (1935-2015) (болг. Желли Митев Желев)	1 августи 1990	15 ноябри 1990	Иттиҳоди нерӯҳои демократӣ

Ҷумҳурии Булғористон (аз соли 1990)

15 ноябри соли 1990 номгузории нави кишвар — Ҷумҳурии Булғористон (болг. Република България) қабул шуд.

Бо қабули Конститутсияи Ҷумҳурии Булғористон 12 июли соли 1991, вазифаи Раис (президент) ба вазифаи Президенти Булғористон иваз карда шуд ( болг. Президент на България). Дарвоқеъ, тағйирот 22 январи соли 1992 пас аз интихоби президент дар аввалин интихоботи миллӣ, ки дар ду давра 12 ва 19 январи соли 1992 баргузор шуда буданд, сурат гирифт.

Рақам	Ном	Оғози ваколатҳо	Анҷоми ваколатҳо	Интиқол	Интихобот
Раис (Президент)
8	Желли Митев Желев (1935-2015) (болг. Желли Митев Желев)	15 ноябри 1990 ^[5]	22 январи 1992	Иттиҳоди нерӯҳои демократӣ
Президент
8 (II)	Желли Митев Желев (1935-2015) (болг. Желли Митев Желев)	22 январи 1992	22 январи 1997	Иттиҳоди нерӯҳои демократӣ	1992
9	Петр Стефанов Стоянов (1952—) (болг. Петр Стефанов Стоянов)	22 январи 1997	22 январи 2002	Иттиҳоди нерӯҳои демократӣ	1996
10	Георгий Седефчов Парванов (1957-) (болг. Георгий Седефчов Парванов)	22 январи 2002	22 январи 2012	Ҳизби сотсиалистии Булғория	2001 2006
11	Розен Асенов Плевнелиев (1964—) (болг. Розен Асенов Плевнелиев)	22 январи 2012	22 январи 2017	Шаҳрвандон барои рушди аврупоии Булғористон	2011
12	Румен Георгиев Радев (1963—) (болг. Румен Георгиев Радев)	22 январи 2017	амалкунанда	мустаъқил	2016

Инчунин нигаред

Пайвандҳо

Феҳристи раҳбарони Булғористон(англ.) )

Эзоҳ

↑ Vasil Kolarov(фр.). Marxistischen Internetarchiv. 15 сентябри 2012 санҷида шуд.
↑ Ҳизби коргарии Булғористон (коммунистҳо)
→ Ҳизби коммунистии Булғористон иваз гардидани номгузории ҳизб бо қарори анҷумани V ҳизб (18 то 25 декабри 1948 дар ш. София).
↑ ^3.0 ^3.1 Дар вазифаи Раиси Президиуми ШХ ҶХБ вафот кардааст.
↑ ^4.0 ^4.1 ^4.2 ^4.3 И. в. Раиси Президиуми ШХ ҶХБ ҳамчун ноиб.
↑ Иваз гардидани номгузории давлат ба "Ҷумҳурии Булғористон".

[1] Vasil Kolarov(фр.). Marxistischen Internetarchiv. 15 сентябри 2012 санҷида шуд.

[2] Ҳизби коргарии Булғористон (коммунистҳо)
→ Ҳизби коммунистии Булғористон иваз гардидани номгузории ҳизб бо қарори анҷумани V ҳизб (18 то 25 декабри 1948 дар ш. София).

[prb-2-3] 3.0 ^3.1 Дар вазифаи Раиси Президиуми ШХ ҶХБ вафот кардааст.

[prb-1-4] 4.0 ^4.1 ^4.2 ^4.3 И. в. Раиси Президиуми ШХ ҶХБ ҳамчун ноиб.

[bg-7-5] Иваз гардидани номгузории давлат ба "Ҷумҳурии Булғористон".

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]