Саид Мӯсо
| исп. Said Musa | |
 Мӯсо дар Белмопан, 2006 | |
|
5-умин Сарвазири Белиз
|
|
| 28 августи 1998 — 8 феврали 2008 | |
| Подшоҳ | Елизаветаи II |
| Пешгузашта | Мануэл Эскивел |
| Ҷонишин | Дин Барроу |
|
|
|
| Таваллуд |
19 март 1944[1][2] (80 сол) |
| Ҳамсар | Ҷоан Мӯсо |
| Фарзандон | Yasser Musa[d], Kareem Musa[d] ва Henry Charles Usher[d] |
| Ҳизб | |
| Таҳсилот | |
| Касб | ҳуқуқшинос |
| Эътиқод | ислом |
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
Саид Уилберт Мусо (англ. Said Wilbert Musa; тав. 19 марти 1944, Сан-Игнасио, Белиз) — сарвазири Белиз аз соли 1998 то 2008 аз тарафи Ҳизби Муттаҳидаи Халқии Белиз (ҲМХ). Вай инчунин вазифаи вазири молияи кишварро ишғол мекунад.
Дар оилаи муҳоҷирон аз Фаластин таваллуд шудааст, фарзанди чорум дар оилаи ҳаштфарзандӣ аст. Хатмкардаи мактаби миёнаи Андриёси Муқаддас дар Сан-Игнасио, пас коллеҷи ба номи Иоанни Муқаддас дар шаҳри Белиз. Соли 1966 дараҷаи ҳуқуқшиносиро аз Донишгоҳи Манчестер дар Британияи Кабир ба даст овард. Соли 1967 ӯ ба Белиз баргашт ва дар он ҷо таҷрибаи ҳуқуқии хусусиро пеш гирифт.
Дере нагузашта ӯ ба ҲМХ, яке аз ду ҳизби асосии сиёсии кишвар пайваст. Соли 1981, пас аз ба даст овардани истиқлоли Белиз, ӯ узви Маҷлиси Миллии даъвати 1 шуд. Аз соли 1981 то соли 1984 ӯ вазфиаи прокурори генералӣ ва вазири рушди иқтисодиро ишғол намуд. Аз соли 1989 то соли 1993 вазири корҳои хориҷӣ ва маориф буд. Дар солҳои аввали истиқлол, Мӯсо инчунин узви кумитае буд, ки конститутсияи Белизро таҳия мекард ва дар гуфтушунидҳо оид ба ҳалли масъалаи марз бо Гватемала иштирок мекард.
Дар соли 1996 ӯ ҲМХ-ро роҳбарӣ кард, дар солҳои 1998 ва 2003 онро ба пирӯзӣ дар интихоботи парлумонӣ бурд.
Солҳои кӯдакӣ ва мактабхонӣ
[вироиш | вироиши манбаъ]Саид Мӯсо дар Сан-Игнасио, дар ноҳияи Кайо дар Белиз таваллуд шудааст. Вай чаҳорумин аз ҳашт фарзанди Аврора Мӯсо (Гибс) ва Ҳомид Мӯсои асли фаластинӣ буд,
Мӯсо дар мактаби ибтидоии Сан-Игнасио таҳсил мекард. Баъд ӯ дар мактаби миёнаи Коллеҷи Сент Майкл дар шаҳри Белиз ва сипас дар Коллеҷи Ҷон Сикст таҳсил кардааст. Пас аз он ӯ дар Донишгоҳи Манчестер дар Англия таҳсил кардааст ва дар соли 1966 бакалаври ҳуқуқро ба даст овард. Вай соли дигар ба Белиз баргашт, ба ҳайси адвокати давлатӣ кор кард ва сипас ба амалияи хусусӣ гузашт.
Карераи сиёсӣ
[вироиш | вироиши манбаъ]Мӯсо ба Ҳизби Муттаҳидаи Халқӣ (ҲМХ) дар Кадл Ҷорҷ Прайс пайваст. Вай бори аввал дар интихоботи парлумонӣ дар соли 1974 дар ҳавзаи Форт Ҷорҷ пирӯз шуд, ҳамагӣ 46 овоз аз Дин Линдо ақиб буд. Бо вуҷуди ин, вай дар интихоботи соли 1979 муваффақ гашт ва дар ҳавзаи Форт-Ҷорҷ курсӣ гирифт ва Линдоро бо 71 овоз шикаст дод. Ӯ прокурори генералӣ ва вазири рушди иқтисодӣ аз солҳои 1979 то 1984 буд. Дар солҳои аввали истиқлол, Мӯсо дар кумита кор мекард, дар эҷоди Конститутсияи Белиз ширкат варзид.
Мӯсо барои коҳиш додани қарзи калони Бонки Миллии Белиз, асосан аз ҳисоби сиёсати солҳои 80-ум, иқтисоди кейнсиании онвақта чораҳо андешид: иқтисодиёт дар таназзули амиқ қарор дошт, кишвар бо сабаби падидаҳои табиӣ (аз ҷумла тӯфонҳо) ва Мӯсо бахши хусусии иқтисодро рушд дод. Мӯсо гуфт: «Мо як барномаи бузурги экспансионистиро оғоз кардем… барои пардохт кардани сиёсате, ки аз он қарзи зиёд гирифтем»[3].
Дар интихоботи соли 1984, Мӯсо аз Линдо, ки бо 57 овоз пирӯз шуд, мағлуб шуд, аммо Мӯсо тавонист курсии худро дар интихоботи соли 1989 бо шикаст додани Линдо бо 449 овоз ба даст оварад ва дар интихоботи ҳавзаи Форт Ҷорҷ пирӯз шавад. Мӯсо аз соли 1989 то 1993 вазири корҳои хориҷӣ ва маориф буд. Дар соли 1996 раҳбарии ҲМХ-ро ба даст гирифт ва ҳизбро ба пирӯзӣ дар интихобот дар солҳои 1998 ва 2003 бурд.
Сиёсати Мӯсо дар Белиз дар тӯли даҳ соли раҳбарии ӯ афзоиши назаррасро мушоҳида кард, аммо маъруфияти ӯ дар соли охири кораш ба сабаби тасаввуроти мардум дар бораи фасод дар байни аъзои кобинаи худ ва дар ҳизби худ коҳиш ёфт.
Берун аз Белиз, Мӯсо як қатор ташкилотҳои минтақавӣ, аз ҷумла КАРИКОМ ва ССАИ-ро раисӣ мекард.
Мӯсо дар интихоботе, ки 7 феврали соли 2008 баргузор шуда буд, раҳбарӣ кард, аммо ин дафъа ҲМХ аз ҷониби UDP шикасти шадид гирифт ва аз 31 курсӣ танҳо 6 ҷойро ба даст овард. Мӯсо курсии сарвазирро аз даст дод ва раҳбари ҳавзаи Форт-Ҷорҷ шуд. Роҳбари UDP Дин Барроу, 8 феврал сарвазири нави кишвар шуд[4].
Мӯсо дар рӯзи интихоботи 2008 гуфт, ки ин охирин интихоботи ӯ буд. Пас аз шикасти ҲМХ ӯ Барроуро табрик кард. Ӯ боварӣ дошт, ки оппозитсия ӯро ба фасод айбдор карда, пирӯз хоҳад шуд.
13 феврали соли 2008 Мӯсо эълон кард, ки ҳизбро ҳамчун раҳбар тарк мекунад. ҲМХ ҷаласа баргузор намуд, ки дар он 30 марти соли 2008 Ҷонни Брисино ба ҳайси роҳбари ҲМХ интихоб шуд[5].
Оила
[вироиш | вироиши манбаъ]Мӯсо бо Ҷоан Мӯсо издивоҷ кардааст. Писари ӯ Ясира рассом, шоир ва ҳунарманд аст: дар Белиз вай шӯроеро идора мекунад, ки Донишкадаи Миллии Маданият ва Таърихро роҳбарӣ мекунад (англ. National Institute of Culture and History, NICH). Ва инчунин дар Идораи робита бо ҷомеаи ҲМХ кор мекунад. Писари дигар Карим чанде пеш бо дипломи ҳуқуқшиносӣ ва таҷрибаи хусусӣ ба Белиз баргашт.
Саид ва ҳамсараш Ҷоан инчунин се писари дигар доранд: Марк Мӯсо (табиб), Саид Мӯсои хурдӣ (Донишгоҳи Флоридаи Ҷанубиро бо унвони бакалавр дар идоракунии тиҷорат хатм кардааст) ва Дэвид Мӯсо.
Эзоҳ
[вироиш | вироиши манбаъ]- ↑ Encyclopædia Britannica (ингл.)
- ↑ Munzinger Personen (нем.)
- ↑ Caribbean Net News: Belize promises market-friendly debt restructuring Бойгонӣ шудааст 8 июли 2008 сол.
- ↑ «Belize’s opposition party wins landslide in congressional elections», Associated Press (International Herald Tribune), February 9, 2008.
- ↑ «Johnny stuns Francis in ‘Pan!», Amandala Online, April 1, 2008.