Чинг Ҳа
| чинӣ: 鄭和 | |
.jpg) | |
| Ном ҳангоми таваллуд | чинӣ: 鄭和 |
| Таърихи таваллуд | 1371[1][2][3][…] |
| Зодгоҳ | |
| Таърихи даргузашт | 1433[2][4][5] ё 1435[6] |
| Маҳалли даргузашт | |
| Кишвар | |
| Пеша | гардишгар, диплумот, navigator, хоҷа, мусофир |
| Падар | Hajji Ma[d] |
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
Чинг Ҳа (чинии сунатӣ: 鄭和, сода: 郑和, пинйин: Zhèng Hé, номи аслиаш Ҳоҷӣ Муҳаммад Шамс; 1371[1][2][3][…], Кунминг[d], имперотурии Юон[d] — 1433[2][4][5] ё 1435[6], Нонҷинг[d], дудмони Минг[d]) — дарёсолор ва мутакашшифи тоҷики чинӣ. Муассис ва роҳбари ҳафт сафари бузурги дарёии артиши Имперотурии Минг.
Зиндагинома
[вироиш | вироиши манбаъ]Нажод
[вироиш | вироиши манбаъ]
Ҳангоми таваллуд Ma Ҳe (馬 和) ном дошт. Вай дар деҳаи Ҳедаи[8], минтақаи Кунинг [9] [10] таваллуд шудааст..
Хонаводаи ӯ аз қабилаи мусулмони саму (ё самур) буданд. Ниёи шашуми Чинг Ҳа, ки Сайид Шамсуддин Умар ном дошта, аз тоҷикони Хоразм дар Бухоро буд ва ба дастури Қубилойхон — императори муғули Чин ба ҳукмронии иёлати Юннон гуморида шуд.
Мо — номи хонаводагии аслии Чинг Ҳа муштаққ аз номи Масъуд панҷумин писари Сайид Шамсуддин Умар аст. Миртекин падар ва Хуррамиддин падарбузурги Чинг Ҳа ҳар ду ба зиёрати Ҳаҷ ноил гардиданд ва шояд достонҳои сафарҳои онон дар барангехтани ҳисси моҷароҷӯии Чинг Ҳа бетасир набудаанд.
Бо ҳамлаи артиши императории Минг ба аёлати Юннон, Мо Сунбоъуи ҷавон ба асорат даромад ва баъд аз мақтӯъуннасл шудан (ба синни сездаҳсолагӣ), барои хидмат ба дарбори императорӣ равона гардид. Номи Чинг Ҳа тавассути императори Юнгла[4] ба далели бурузи шоистагӣ дар ҷанг ба вай эъто гардид. Чинг Ҳа дар омӯзишгоҳи салтанатии Чин ба таҳсил пардохт ва мадориҷи тараққиро тай намуд.
Чинг Ҳа фармондеҳи новгони императории Чинро дасти кам тайи ҳафт сафари дарёӣ ба уҳда дошт. Ҷававу Суматра, Ҳинд, Эрон ва халиҷи Форс, дарёи Сурх ва бахшҳои мухталифе аз Африқо ва ҷануби шарқи Осиё, аз ҷумла манотиқе ҳастанд, ки тавассути новгони Чин ба раҳбарии Чинг Ҳа мавриди ковиш қарор гирифтанд. Гурӯҳе муътақиданд, ки новгони ӯ ҳатто ба қораи Амрико ва Австралия низ расид. Чинг Ҳа ва ҳамроҳони ӯ шарҳи мушоҳидоти худ ва нақшаи маконҳои мавриди боздидашонро ба сурати гузориш сабт менамуданд, ки бахшҳое аз ин гузоришҳо боқӣ мондаанд.
Бархе муътақиданд, ки афсонаи Синдбод иқтибосе аст аз зиндагии Чинг Ҳа ва дар ин маврид, ба вежа ба ташобеҳи исмии ӯ (Мо Сунбоъу) ва низ теъдоди сафарҳои ӯ (ҳафт сафар) истинод менамоянд. Чинг Ҳа тайи охирин сафари дарёиаш даргузашт ва пайкараш бар асоси расми дарёнавардони чинӣ пас аз сӯзонда шудан ба оби дарё сипурда шуд. Оромгоҳе низ дар Пекин барои ӯ сохта шуд, ки албатта холӣ аз пайкари ӯст.
Ёддошт
[вироиш | вироиши манбаъ]
|
|
- Шарҳҳо (1)
- Манобеъ
- ↑ 1.0 1.1 Энциклопедия Брокгауз (нем.)
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформаи додаҳои боз — 2011.
- ↑ 3.0 3.1 https://web.archive.org/web/*/https://crai.ub.edu/sites/default/files/autoritats/permanent/a1217439
- ↑ 4.0 4.1 Lo J. Encyclopædia Britannica (ингл.)
- ↑ 5.0 5.1 https://datos.bne.es/resource/XX4814139 (исп.): El portal de datos bibliográficos de la Biblioteca Nacional de España — 2011.
- ↑ 6.0 6.1 LIBRIS — National Library of Sweden, 2018.
- ↑ Китайская биографическая база данных (ингл.)
- ↑ Chunjiang Fu, Choo Yen Foo, Yaw Hoong Siew. The great explorer Cheng Ho: ambassador of peace. — Singapore: Asiapac Books Pte Ltd, 2005. — P. 7—8. — 153 p. — (Asiapac culture). — ISBN 9789812294104.(пайванди дастнорас)
- ↑ Levathes, 1996, pp. 62—63.
- ↑ Tsai, 1996, p. 154.
Адабиёт
[вироиш | вироиши манбаъ]- Основная литература
- Edward L. Dreyer. Zheng He: China and the Oceans in the Early Ming Dynasty, 1405–1433. — New York: Pearson Longman, 2007. — 256 p. — (Library of World Biography Series). — ISBN 0321084438.
- Louise Levathes. When China ruled the seas: the treasure fleet of the Dragon Throne, 1405-1433. — New York: Oxford University Press, 1996. — 252 p. — ISBN 0195112075.
- Paul Rozario. Zheng He and the Treasure Fleet 1405-1433: A Modern Day Traveller's Guide from Antiquity to the Present. — Singapore: SNP International, 2005. — 160 p. — ISBN 9812480900.
- Zheng He's voyages down the western seas. — Beijing: China Intercontinental Press, 2005. — 109 p. — ISBN 7508507088.
- Вспомогательная литература
- Бокщанин А. А. Китай и страны южных морей в XIV—XVI вв. — М.: Наука. Главная редакция восточной литературы, 1968. — 212 с.
- Свет Я. М. За кормой сто тысяч ли. — М.: Географгиз, 1960. — 192 с. — 50 000 экз.
- Chan, Hok-Lam. Chapter 4: The Chien-wen, Yung-lo, Hung-hsi, and Hsüan-te reigns // The Cambridge history of China: The Ming dynasty, 1368-1644, Part 1. — Cambridge: Cambridge University Press, 1988. — Vol. 7. — P. 182—204. — 976 p. — ISBN 0521243327.
- Chunjiang Fu; Choo Yen Foo; Yaw Hoong Siew. The great explorer Cheng Ho : ambassador of peace. — Singapore: Asiapac, 2005. — 153 p. — (Asiapac culture). — ISBN 9812294104.
- Langlois, John D., Jr. Chapter 3: The Hung-wu reign // The Cambridge history of China: The Ming dynasty, 1368–1644, Part 1. — Cambridge: Cambridge University Press, 1988. — Vol. 7. — P. 107—181. — 976 p. — ISBN 0521243327.
- Needham J. 29. Nautical technology. // Science and civilisation in China: Physics and physical technology. — Cambridge: Cambridge University Press, 1971. — Vol. 4. — P. 477—484. — 990 p. — ISBN 0521070600.
- Shih-Shan Henry Tsai. Perpetual Happiness: The Ming Emperor Yongle. — Seattle, Wash.: University of Washington Press ; Chesham : Combined Academic, 2002. — 286 p. — ISBN 0295981245.
- Shih-shan Henry Tsai. Eunuchs in the Ming Dynasty. — New York: State University of New York Press, 1996. — 290 p. — (SUNY series in Chinese local studies). — ISBN 0791426874.
Истинод
[вироиш | вироиши манбаъ]- Kahn, Joseph. China Has an Ancient Mariner to Tell You About, The New York Times.