Эдвин Ҳаббл

Эдвин Ҳаббл
англ. Edwin Powell Hubble
Таърихи таваллуд	20 ноябр 1889(1889-11-20)[…]
Зодгоҳ	Marshfield[d], Миссури, Иёлоти Муттаҳидаи Амрико
Таърихи даргузашт	28 сентябр 1953(1953-09-28)[…] (63 сол)
Маҳалли даргузашт	Сан-Марино, Шаҳристони Лос-Анҷелес[d], Калифорния, Иёлоти Муттаҳидаи Амрико
Кишвар	Иёлоти Муттаҳидаи Амрико
Фазои илмӣ	ахтаршиносӣ
Ҷойҳои кор	Yerkes Observatory[d] Mount Wilson Observatory[d]
Дараҷаи илмӣ:	доктори илмҳои техникӣ[d]
Алма-матер	Донишгоҳи Чикаго The Queen's College[d] Wheaton Warrenville South High School[d]
Роҳбари илмӣ	Edwin Brant Frost[d]
Ҷоизаҳо	медали Кэтрин Брюс[d] (1938) Franklin Medal[d] (1939) Rhodes Scholarship[d] (1910) Indiana Basketball Hall of Fame[d] (2017) Barnard Medal for Meritorious Service to Science[d] (1935) Newcomb Cleveland Prize[d] (1924) Silliman Memorial Lectures[d] (1935) International Space Hall of Fame[d] (2001)
Имзо
Гуфтовардҳо дар Викигуфтовард
Парвандаҳо дар Викианбор

Эдвин Пауэлл Ҳаббл (англ. Edwin Powell Hubble; 20 ноябр 1889, Маршфилд, иёлати Миссури — 28 сентябри 1953, Сан-Марино, Калифорния) — яке аз бонуфузтарин ситорашиносон ва кайҳоншиносони асри 20 буда, дар фаҳмидани сохти кайҳон саҳми ҳалкунанда гузоштааст. Аз соли 1914 то 1917 ӯ дар расадхонаи Йеркес ва аз соли 1919 дар расадхонаи Маунт-Вилсон кор кардааст. Узви Академияи Миллии Илмҳо дар Вашингтон, аз соли 1927.

Фаҳмиши оламро ба куллӣ тағир дода, мавҷудияти галактикаҳои дигарро тасдиқ кард, аз ҷумла галактика худамонро (Роҳи Каҳкашон). Вай инчунин ақидаеро дар назар дошт, ки бузургии эффкети Доплер (дар ин ҳолат «Ҷойивазшавии сурх» номида мешавад), ки дар спектри рӯшноии галактикаҳои дур мушоҳида мешавад, мутаносибан ба масофа ба галактикаи махсус аз Замин меафзояд. Ин муносибати мутаносиб бо Қонуни Ҳаббл маъруф шуд (ду сол қабл, худи ҳамин кашфиётро олими белгиягӣ Ҷорҷ Лемайтр ба даст оварда буд). Тафсири суръатбахшии Ҷойивазшавии сурх ҳамчун эффектҳои Доплер пештар аз ҷониби ситорашиноси амрикоӣ Весто Слифер пешниҳод шуда буд, ки маълумотҳои онро Эдвин Ҳаббл истифода бурдааст. Аммо, Эдвин Ҳаббл ба тафсири ин маълумотҳо ҳанӯз ҳам шубҳа дошт, ки боиси ба вуҷуд омадани назарияи васеъшавии метрии фазо (Васеъшавии Коинот) гардид, ки аз тавсеаи тақрибан якхела ва изотропии фазо дар миқёси тамоми Коинот иборат аст.

Асарҳои асосии Эдвин Ҳаббл ба омӯзиши галактикаҳо бахшида шудаанд. Соли 1922 ӯ пешниҳод кард, ки меғвораҳои мушоҳидашударо ба экстрагалактикӣ (галактикаҳо) ва галактикӣ (газиву чангӣ) тақсим кунанд. Дар солҳои 1924 — 1926 ӯ дар аксҳои баъзе галактикаҳои наздик ситораҳояшонро кашф кард, ки бо ин исбот кард, ки онҳо бо худ системаҳои ситораҳоро ифода мекунанд, ки ба ситорҳои Галактикаи мо монанданд (Роҳи Каҳкашон). Дар соли 1929 ӯ муносибати байни Ҷойивазшавии сурхи галактикаҳо ва масофаи то онҳоро кашф кард (Қонуни Ҳаббл). Дар соли 1935 ӯ астероиди № 1373-ро кашф кард, ки онро «Тсинтсиннати» (1373 Тсинтсиннати) номид.

Астероиди No 2069, ки соли 1955 кашф шудааст (2069 Ҳаббл) ва телескопи машҳури кайҳонии Ҳаббл, ки соли 1990 ба кор андохта шудааст, ба шарафи Ҳаббл номгузорӣ шудаанд.