Амр ибни Лайс

Амр ибни Лайс
Малики Сиистон
879 — 900
Пешгузашта	Яъқуб ибни Лайс
Ҷонишин	Тоҳир ибни Муҳаммад
Таваллуд	номаълум
Даргузашт	901 Бағдод
Дудмон	Саффориён

Амр ибни Лайси Саффорӣ (форсӣ: عمرو لیث صفاری‎; номаълум — 901, Бағдод) — фармондеҳи сипоҳи Хуросон, дувумин амири силсилаи Саффориён (879—901) ва бародари бунёнгузори сулола Яъқуби Лайс.

Ҳукмронӣ

Амр пас аз марги бародараш Яъқуби Лайс ҷонишини ӯ шуд. Вай барои қувват ёфтани давлати Саффориён, бар хилофи бародараш Яъқуби Лайс, саъй кард бо халифаи аббосӣ Мӯътамид иртиботи хубе дошта бошад. Ба ин манзур ба ӯ тобеъ шуд. Халифа аз ин иқдоми Амри Лайс хушҳол шуд ва ҳокимии Форс, Кирмон, Исфаҳон, Табаристону Систон ва ҳатто Ироқи Аҷамро ба ӯ дод. Амр уҳдадор шуд, ки ҳар сол ба халифа 20 ҳазор дирҳам хироҷ супорад. Амр дар ин солҳо бо шӯришҳои дохилӣ мувоҷеҳ шуд. Дар ин давра амир Исмоили Сомонӣ — волии Бухоро Хоразмро ба тасарруфи худ даровард ва асоси воқеии давлати сомониёнро бино гузошт. Сипоҳи Амр аз Исмоили Сомонӣ шикаст хӯрд ва худ низ асир гардид (900—901). Аммо амир Исмоил бо ӯ ба нармӣ бархӯрд кард ва ӯро ба Самарқанд фиристод. Мӯътазиди аббосӣ аз ин огоҳ шуда тақозои ирсоли Амрро кард. Амр бо амри халифа муддате дар Бағдод зиндонӣ буд. Кишвари Хуросон ба ҳайати давлати Сомониён ҳамроҳ гардид. Пас аз қатли Амр давлати Саффориён дигар он қудрати собиқро наёфт.

Адабиёт

• Амр ибни Лайс // А — Асос. — Д. : СИЭМТ, 2011. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир А. Қурбонов ; 2011—2023, ҷ. 1). — ISBN 978-99947-33-45-3.

• Бартольд В. В. Амр б. Лейс // Бартольд В. В. Сочинения. — М.: Наука, 1971. — Т. VII: Работы по исторической географии и истории Ирана. — С. 484.