Абуалӣ Аҳмади Чағонӣ

Абуалӣ Аҳмади Чағонӣ
форсӣ: ابوعلی احمد بن محمد بن مظفر بن محتاج‎
Сипаҳсолори Хуросон
Даргузашт	955 Рай, Хилофати Аббосиён
Сулола	Оли Муҳтоҷ
Падар	Абубакр Муҳаммад

Абуалӣ Аҳмад ибни Муҳаммад ибни Музаффар ибни Муҳтоҷ (форсӣ: ابوعلی احمد بن محمد بن مظفر بن محتاج‎), маъруф ба Абуалии Чағонӣ (форсӣ: ابوعلی چغانی‎; дарг. 955, Рай) — бузургтарин амири Оли Муҳтоҷ, сипаҳсолори Хуросон дар аҳди Наср ибни Аҳмад.

Зиндагинома

Сипаҳсолори Хуросон ва ҳокими Чағониён дар аҳди аморати Наср ибни Аҳмади Сомонӣ. Соли 955 ҳокими Балху Тахористон таъйин гардид, лекин ин вилоётро ба дасти писараш вогузошт. Соли 930 шӯриши амири Хуттал Ҷаъфар ибни Абудовудро пахш кард ва Наср ибни Аҳмади Сомонӣ соли 934 ӯро амир ва сипаҳсолори Хуросон таъйин намуд. Соли 940 Мокони Кокӣ алайҳи Сомониён дар Гургон қиём кард. Абуалӣ Аҳмад сипоҳи ӯро муҳосира ва дар ҷанг Мокон кушта шуд. Абуалӣ Аҳмад Рай, баъдтар вилоёти Ҷиболу Ҳулвонро тасарруф намуд. Аз соли 944 Абуалӣ Аҳмад барои тасарруфи мулкҳои аздастрафтаи Сомониён иқдом кард. Бо вуҷуди талошҳои зиёди ӯ дар Эрони марказӣ амир Нӯҳи Наср ӯро аз аморати Хуросон азл намуд ва ба ҷои ӯ Иброҳими Симҷур ҳоким шуд. Абуалӣ Аҳмад бо кумаки Иброҳими Сомонӣ (амаки Нӯҳи Наср) соли 946 ба тасарруфи Марву Бухоро шурӯъ намуд, ки дар натиҷаи он амир Нӯҳ ба Самарқанд ақиб нишаст, лекин баъд аз чанд ҷангҳои шадид барои тахту тоҷ Абуалӣ Аҳмад соли 951 султони Чағониён шуд. Амир Нӯҳ бар асоси тавофуқ ва аҳдномаи тарафайн Абуалӣ Аҳмадро сипаҳсолори Хуросон таъйин карда, Райро низ бо имтиёзоти молиётиаш бар ӯ супурд.

Адабиёт

• Абуалӣ Аҳмад // А — Асос. — Д. : СИЭМТ, 2011. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир А. Қурбонов ; 2011—2023, ҷ. 1). — ISBN 978-99947-33-45-3.