Аҳкоми дин

Аҳкóми дин (ар. أحکام دین‎‎ – ҷамъи ҳукм, амр, қоидаҳои дин; англ. Religious law) — аҳкоми шаръ, аҳкоми шариат, нуқтаҳои асосии таълимоти динӣ, ки муқаррароти илоҳии собиту абадӣ ва барои тамоми диндорон ҳатмӣ шумурда мешаванд.

Аҳкоми динҳои дигар

Ҳар як дини ташаккулёфтаи муосир маҷмӯи аҳ­коми худро дорад, ки дар ҷараёни баҳсҳои тӯлонӣ ва муборизаи дохилии мазҳабӣ таҳия гаштаанд. Дар ибтидо масеҳият ҳамагӣ 12 аҳкоми дин дошт (ваҳдати салосаи Худо, таҷассуми Илоҳӣ, каффорат, таъмид, ҷовидонии ҷон ва ғайра), минбаъд ба он дигар аҳкоми дин (сиришти Илоҳӣ ва инсонии Масеҳ, ибодати ҳатмии уқнум ва ғайра) афзуда шуданд.

Аҳком дар Ислом

Мақолаҳои асосӣ: Шариат ва Фиқҳ

Талоқи ҳамсар дар назди қозӣ. Империяи усмонӣ миниатюра, асри XVIII

Дар ислом аҳкоми дини панҷгона (фарз, суннат, мубоҳ, макруҳ ва ҳаром) маъмуланд, ки дар таълимоти фирқаву ҷараёнҳои динию мазҳабӣ ба таври гуногун таъбир мешаванд. Бархе муҳаққиқони таърихи ислом ихтилофоти дохили аҳкоми динро ро яке аз сабабҳои асосии пайдоиши равияву фирқаҳои динӣ ва бидъат, инчунин манбаи пайдоиши ақоиди озодандешию модернизм медонанд.

Аҳком дар даврони муосир

Дар шароити имрӯза бисёр уламои ислом, инчунин аксари илоҳиётшиносони масеҳию яҳудӣ ба аҳкоми дин нисбатан озодона муносибат карда, онҳоро бо ҳаёти инсони муосир мутобиқ гардонданӣ мешаванд. аҳкоми дин баробари динҳо ба вуҷуд наомада, балки баъдан аз тарафи рӯҳониён мураттаб гардида, ба расмият шинохта шудааст. Баробари ба расмият даромадани аҳкоми дин ҳамин гуна рафтори берун аз он куфр дониста ва таъқиб карда мешуд.

Ҳомиёни дин аҳкоми динро абадӣ ва тағйирнопазир эълон мекунанд, вале он аз сабаби ба ҳаёти воқеӣ мутобиқат накарданаш маҷбуран тағйиру табдил меёбад. Зиддиятҳои аҳкоми дин боиси пайдо шудани мазҳабҳо, бидъат, модернизм, озодфикрӣ ва ғайра мегарданд.

Адабиёт

• Рене Давид, Камилла Жоффре-Спинози. Основные правовые системы современности = Les grands systemes de droit contemporains / Пер. с фр. В. Туманова. — М.: Международные отношения, 2009. — 456 с. — 3 000 экз. — ISBN 978-5-7133-1340-1.
• Правовые системы стран мира: Энциклопедический справочник / Отв. ред. А.Я. Сухарев. — 2-е изд., перераб. и доп.. — М.: Норма-Инфра, 2001. — 840 с. — ISBN 5891235277. Бойгонӣ шудааст 13 марти 2017  сол.
• Менахем Элон. Еврейское право / Под общей ред. И.Ю. Козлихина. — СПб.: Юридический центр Пресс, 2002. — 640 с. — ISBN 5-94201-066-8.
• Ерёмин В.Н. История правовой системы Японии / Отв. ред. Кириченко А.А.. — М.: РОССПЭН, 2010. — 296 с. — ISBN 978-5-8243-1391-8.
• Артёмов В.Ю. Источники и доктринальные школы мусульманского права // Журнал российского права. — 2007. — № 3. — С. 128-135.
• Лукьянов Д.В. Религиозно-правовая семья: понятие, характерные черты и структура. – Харьков : Штрих, 2003. – 48 с.

Сарчашма

• Асос — Боз. — Д. : СИЭМТ, 2013. — 664 с. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2023, ҷ. 2). — ISBN 978-99947-33-52-4.