Бемории панкреатит

Панкреатит гуфта, илтиҳоби ғадуди зери меъдаро меноманд. Сабаби пайдоиши ин беморӣ, баста шудани маҷрои ғадуд тавассути сангҳо аз талхадон, варам ё киста ба шумор меравад. Дар ин ҳолат роҳи ҷорӣ шудани оби ҳозима бо ферментҳо ба рӯдаи борик халалдор мегардад. Дар натиҷа ин ферментҳои панкреатӣ дар ғадуд ҷамъ шуда, ба бофтаҳои он таъсир мегузоранд ва ғадуд худаш худашро ҳазм мекунад. Ин ферментҳо ҳамаи бофтаҳои ғадудро вайрон карда, метавонанд ба рагҳои хунгард ва узвҳои дигари ба ғудуд наздик таъсири манфӣ расонанд ва ин омил метавонад ба марги инсон оварда расонад. Сабаби чунин ҳолат дар бештари маврид хӯроки нодурусту якранг ва пурхӯрии доимӣ мебошад. Дӯстдорони хӯрданиҳои сахт, тунд, бирён ва аз ҳад зиёд равғанин, инчунин дӯстдорони "фастфуд” ба гӯрӯҳи хатари ин беморӣ шомил мегарданд. Истеъмоли зиёди нӯшокиҳои спиртӣ низ, метавонад ба рушди панкреатит замина гузорад. Дар баъзе ҳолатҳо стрес ва асабоният ба зиёд гардидани оби ғадуди зери меъда сабабгор мешаванд ва ин низ метавонад дар навбати худ ҷараёни илтиҳобиро ба вуҷуд орад. Ғайр аз ин, панкреатит (хусусан панкреатити шадид) метавонад бо рушди бемориҳои талхадон ва маҷроҳои он, бемории санги талхадон ва бемориҳои гуногуни ҷигар ба миён ояд. Панкреатит ба ду гурӯҳ ҷудо мешавад: шадид ва музмин. Асоситарин аломати панкреатит, дарди шадид дар қисмати шикам ба шумор меравад. Ин аломат ҳам дар панкреатити шадид ва ҳам дар панкреатити музмин (ҳангоми шиддати дард) муштарак зуҳур мекунад.

• Ғадуди зери меъда аз се қисмат: сарак, тана ва дум иборат ёфтааст. Агар раванди илтиҳобӣ дар сараки ғадуд оғоз гардад, дарди шадид дар қисмати рости зери қабурға ба вуҷуд меояд. Агар тани ғадуд гифтори ҷараёни илтиҳобӣ гардад, он гоҳ дард қисмати зери бағалро фаро мегирад ва агар думи ғадуд осеб бинад, дарди шадид дар қисмати чапи зери қабурға пайдо мешавад. Ва дар ҳолати ба раванди илтиҳобӣ гирифтор гардидани тамоми ғадуди зери меъда, дард метавонад қисмати миён, пушти сина ва шонаҳоро фаро гирад. Ҳангоми панкриатити шадид дард бештар дар қисмати болоии шикам пайдо шуда, ба қисмати миён равона мегардад. Ғайр аз дард инсон метавонад ба дилбеҳузурию қайкунӣ ва таби баланд гирифтор шавад. Хусусиёти асосии панкреатити шадид, пайдо шудани ногаҳонии дарди сахт ба шумор меравад. Ин навъи панкреатит, мисли пайдо шуданаш ногаҳонӣ худ аз худ хомӯш мегардад. Ин навъи пакреатит одатан ба вайроншавии комили ғадуд намеоварад, танҳо дар сурати истеъмоли зиёди нӯшокиҳои спиртӣ ғадуди зери меъда осеби ҷиддӣ хоҳад дид. Панкреатити музмин бо ҷараёни на он қадар шадиди дард фарқ мекунад. Дар беморони гирифтор ба ин навъи панкреатит бештар кам гаштани иштиҳо ва коҳиши вазни бадан ба назар мерасад. Панкреатити музмин хатарнок буда, метавонад ба бемории қанд оварда расонад. Ҳангоми ин навъи панкреатит ғадуди зери меъда, дар муддати тӯлонӣ осеб мебинад ва метавонад пурра аз кор монад.

Агар аломатҳои панкреатити шадид баъди 6 моҳи оғози беморӣ зоҳир шаванд, онро шиддат ёфтани панкриатити музмин меноманд. Табобати панкреатити шадид хеле сода буда, риояи се шарти асосиро дар бар мегирад.

• Ин шартҳо: хунукӣ, гуруснагӣ ва оромӣ. Дар рӯзи аввали оғози беморӣ мутахассисон ба бемор тавсия мекунанд пурра аз истеъмоли хӯрок даст кашад ва хӯрокро бо оби тоза ҷойгузин намояд. Кисаи яхдор бошад, барои бартараф намудани варам ва илтиҳоб дар қисмати ғадуди зери меъда кумак хоҳад кард. Барои баровардани бемор аз ҳолати гуруснагӣ, баъди ором гирифтани аломатҳои беморӣ, ба беморон ғизои махсуси парҳезӣ таъйин мекунанд ва истеъмоли ғизоро бо миқдори кам (то 8 маротиба дар як рӯз) тавсия менамоянд. Усули ҷарроҳии табобати панкреатит низ вуҷуд дорад, аммо онро танҳо дар ҳолатҳои вазнини рушди бо беморӣ мавриди истифода қарор медиҳанд. Ҳангоми ҷарроҳӣ қисмати ғадуди зери меъда бурида гирифта мешавад. Аммо бояд дар хотир дошт, ки табобати панкреатит бояд аз ҷониби мутахассис гастреэнтеролог анҷом гирад. Муроҷиати саривақтӣ ба мутахассис метавонад дар табобати бо муваффақияти ин беморӣ нақши асосиро ифшо кунад.