Гелон (деҳа)
| Gelon | |
.png) | |
| 39°04′41″ с. ш. 67°27′36″ в. д.HGЯO | |
| Кишвар |
 Ӯзбекистон |
| Тобеъи | Шаҳрисабз |
| Таърих ва ҷуғрофиё | |
| Таърихи таъсис | 1305 |
| Таърихи пошхӯрӣ | 1924 |
| Баландӣ | 2 300 м[1] |
| Вақти минтақавӣ | UTC+05:00 |
| Аҳолӣ | |
| Аҳолӣ |
|
| Шиносаҳои ададӣ | |
| Коди телефон | +998 |
| Нишонаи почта | 731717 |
| Коди мошинҳо | 70[1] |
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
Гелóн (ӯзбекӣ: Gelon / Гелон) — шаҳрак дар ноҳияи Шаҳрисабзи вилояти Қашқадарёи Ҷумҳурии Ӯзбекистон аст.[2][3]
Деҳа соли 1305 таъсис ёфтааст. Сокинони деҳа то ҳол урфу одатҳои қадимиро нигоҳ медоранд. То нимаи соли 2018 сайёҳони хориҷӣ аз сабаби режими махсуси сарҳадӣ наметавонистанд аз ин деҳа дидан кунанд.[4]
Ҷуғрофия
[вироиш | вироиши манбаъ]Гелон дар қисми ҷанубии Ӯзбекистон дар ҳавзаи Қашқадарё, дар нишеби ғарбии кӯҳҳои Помир-Олой ҷойгир аст.[5]
Ин қаламрав дар сарҳади Узбакистон ва Тоҷикистон, дар 80 километрии Шаҳрисабз ҷойгир аст. Қишлоқ аз ҳар тараф бо кӯҳҳои баланд иҳота шудааст ва дар шарқ ба баландии зиёда аз 4000 метр мерасад. Ин яке аз баландтарин деҳаҳои кӯҳии Ӯзбекистон аст. Бо ин роҳи душворгузар, вале хушманзараи лойи кӯҳӣ бо серпентинҳои сершумор ба ин ҷо расидан осон нест.[6][7]
Иқлим
[вироиш | вироиши манбаъ]Иқлим — континенталӣ, хушк, дар ҷойҳои субтропикӣ[8][8]
Аҳолӣ
[вироиш | вироиши манбаъ]Аҳолии деҳа 5,834 нафар аст (2019).
Ҳайати этникӣ: тоҷикон — 5831 нафар, узбакҳо — 3 нафар (аз 12 декабри соли 2019).[9][10]
Далели ҷолиб
[вироиш | вироиши манбаъ]Гелон дар баландии 2600 метр аз сатҳи баҳр вокеъ аст. Дар наздикии деҳаи Кишлоқ амалан қитъаҳои ҳамвору ҳамвор вуҷуд надоранд, ки дар он трактор истифода бурдан мумкин бошад ва деҳқон маҷбуранд дар заминҳои картошка кишт кунанд. нишебие, ки то 40 дарача мерасад, нишебиҳои кухистонро кариб дастй, бо истифода аз оддитарин плуг, ки як чуфт барзагов ё хар ба кор меандозад. Дар нишебихо ва дараҳои дарё низ богхо кишт карда мешаванд.
Сети васеи обьёрии каналҳои сунъй, ки дар нишебиҳои кух ба масофаи даххо километр гузошта шудаанд, ифтихори махсуси сокинони деҳот мебошад. Дар ин чо машҳуртарин картошкаи кухй дар Узбекистон меруяд. Кисми марказии деҳа бо хонаҳои кухна ва кучаҳои танг махсусан экзотикист.
Дар Узбекистан дигар чойхое нест, ки дар он чо аз руи нақшаҳои хонахо ошьёнаи дуйуми хонахо истикоматй буда, ошьёнаи якумаш барои нигохубини чорво истифода мешавад. Чунин меъморӣ дар Тибет ва дар баландкӯҳҳои Непал истифода мешавад. Дар посёлка сайёхон метавонанд муошират карда, бо ҳаёти сокинон шинос шаванд, 1—3 рӯз дар гирду атрофи хушманзара, инчунин дар рустоҳои хамсояи Кул, Сарчашма сайру гашт кунанд.
Мардуми ин ҷо аслан тоҷик ҳастанд, аз рӯи баъзе нишонаҳо, Гелон макони таърихӣ ва бостонӣ аст, ки дар он ҷангҳои зиёде сурат гирифтаанд. Дар ин чо мазарнхое, ки дар Осиёи Миёна барои дини Ислом мубориза мебурданд, дафн карда шудаанд. Дар Ҷанги Дуюми Ҷаҳонӣ аз деҳаи Гелон зиёда аз 88 нафар ба фронт рафтанд, ки танҳо як-ду нафари онҳо буданд. Дар назди посёлка боз якчанд посёлкаҳои типи шаҳрй мавчуданд — инхо Кул, Сарчашма, Шут, тоҷику узбекхо низ зиндагй мекунанд.
Дарёи Қашқадарё ё Гелон аз миёни гелон мегузарад, ки бо каналҳо ба обанбори асосии Шаҳрисабз меравад. Дар деҳот шахсиятҳои шавковар низ хастанд, масалан: артистони махаллй, навозандагон, ки дар чорабиниҳои гуногун, туйхо фаъолона иштирок мекунанд.
Туризм
[вироиш | вироиши манбаъ]Дар наздикии деҳаи Гелон, дар баландии 4080 метр аз сатҳи баҳр кӯҳи муқаддаси Ҳазрати Султон мавҷуд аст, ки дар он ҳазорон сайёҳон барои намозхонӣ меоянд. Инчунин дар деҳа шумо метавонед ба яке аз шаршараҳои ҷолибтарин ва фаровони Ӯзбекистон, шаршараи 40-метрии «Сувтушар» дидан кунед, инчунин сайёҳон метавонанд аз қуллаҳои зебоманзари кӯҳҳо баҳра баранд, аз чанд масҷид дидан кунанд.[11]
Нақлиёт
[вироиш | вироиши манбаъ]Дар Гелон якчанд автобусҳои сайёҳӣ мавҷуданд, то соли 1989 дар Гелон парвозҳо бо Вертолёт кушода буданд, аз Шаҳрисабз таксиҳо мераванд. Дар айни замой танхо автобусҳои туристй, ё таксиҳои хатсайр ва ё ба ин монанд таксиҳои типи шаҳрй харакат мекунанд.[12]
COVID-19
[вироиш | вироиши манбаъ]Пандемия дар ин деҳаи баландкӯҳ низ эҳсос шуд, ки то он вақт сайёҳони сершумор дар мавсим ба он зиёрат мекарданд ва дар чанд меҳмонхонаи ин ҷо фаъолият мекарданд. Фаҳмост, ки оилаҳое, ки аз сайёҳӣ даромад мегирифтанд, дар ҳолати душвор қарор доштанд. Бо эълони маҳдудият дар Узбакистон дар садди даромадгоҳ гузаргоҳ таъсис дода шуд, ки аз он ба ҳеҷ каси бегона роҳ наёфтанд. Хамин тавр, дар деҳа ягон ходисаи сироятёбй ба амал наомадааст.
Давомнокии умр
[вироиш | вироиши манбаъ]Айни замон деҳа дарозумртарин деҳа буда, сокинони он ба 85-90 сола мерасад, ки ин дар муқоиса бо дигар аҳолии ба ин деҳа наздик шумораи хеле зиёд аст. Дар ин ҷо шумо метавонед шахсеро, ки аз 85 боло аст, ба осонӣ дидан мумкин аст ва ӯ тахтаи саломатӣ ва нерӯмандӣ хоҳад буд. Қисмати кӯҳистон кори худро мекунад, одамон дар ин ҷо ҳатто калонсолон худро озод, дилпур ва хуб ҳис мекунанд.[13]
Сиёсат
[вироиш | вироиши манбаъ]Вазъияти сиёсии деҳа душвор буд, аммо даргузашти президенти собиқ Ислом Каримов, минтақаҳои сайёҳии деҳа дар кишвар баста шуданд, ин минтақа аз ҷониби ИДМ ҳифз карда шуд. , пас аз омадани раисиҷумҳури нав, қоидаҳои нав ба сиёсат ворид шуданд, иҷозат дода шуд, ки ба пешвои деҳа овоз диҳанд, дар сиёсат ширкат кунанд ва ба корҳои сиёсӣ машғул шаванд.
Аз соли 2021 инҷониб интихобот ба вазифаи Мири деҳа оғоз шуда, дар интихоботи асосӣ "Ҷабборов Сафармурод Сатторович" пирӯз шуда, беш аз 80% овозҳои сокинони деҳа-ро ба даст овард.
Маълумот
[вироиш | вироиши манбаъ]Дар деҳа 2 мактаб, шуъбаи бачагонаи синфҳои 1—4, инчунин аз синфҳои 5—11 мавчуд аст. Кӯдакон пас аз таҳсил дар деҳа барои гирифтани маълумоти олии касбӣ маҷбур мешаванд, ки дар шаҳр сафар кунанд, зеро дар деҳа ягон донишгоҳи давлатӣ, коллеҷҳо ва муассисаҳои шабеҳ вуҷуд надорад
Галерея
[вироиш | вироиши манбаъ]Ҷозибаҳои гардишгарӣ
[вироиш | вироиши манбаъ]Дар наздикии деҳа кӯҳе мавҷуд аст, ки номи "Ҳазрати Султон" ва инчунин «Ҳисорак Сув Омбори» -ро дорад, ки макони машҳури сайёҳон мебошад.
Эзоҳ
[вироиш | вироиши манбаъ]- ↑ 1.0 1.1 https://en.wikipedia.org/wiki/Gelon_(settlement)
- ↑ Узбекистан, как он есть: горный кишлак Гилан (Кашкадарья) | Узбекистан: блокнот исследователя
- ↑ Uz.Wiki. Статья о Гилане(ӯзб.).
- ↑ Горный кишлак Гелон с частными ГЭС — там, где и летом идёт снег
- ↑ История Гелона. Гелон.
- ↑ SummerDays Денис и Таня. Видео на Youtube, YouTube (21 апреля 2021).
- ↑ http://explorers.uz/ru/sights/КишлагГелан(пайванди дастнорас)
- ↑ 8.0 8.1 Uz.A.G Статья о Гилане // Uz. — 2015.
- ↑ официальный сайт Комитета по межнациональным отношениям и дружественным связям с зарубежными странами при Кабинете министров Республики Узбекистан. 5 октябри 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 октябри 2021.
- ↑ Sreda.Uz Статья о Кишлаке "Гилан" // Uz.TV. — 2019.
- ↑ Ўзбекистон: Каримов ёпган, Мирзиёев очган қишлоқда BBC Uzbek нималарни кўрди? (uz-Cyrl), BBC News O'zbek. Проверено 21 феврали 2022.
- ↑ group Булутлар оралаб: Ўзбекистоннинг энг баланд номсиз чўққиси сари(рус.). /. 2022- 02-21 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 21 феврали 2022.
- ↑ Шаблон:Илкаи мурда Как живёт Узбекистан, и его посёлки(пайванди дастнорас)