Гуаякил

Гуаякил
исп. Santiago de Guayaquil
Парчам Нишон
Canción al Nueve de Octubre[d]
Кишвар	Эквадор
Музофот	Гуаяс
Таърих ва ҷуғрофиё
Таърихи таъсис	15 август 1534
Масоҳат	354,48 км² (2022)
Баландӣ	4 ± 1 м
Вақти минтақавӣ	UTC−05:00[d]
Аҳолӣ
Аҳолӣ	▼2 650 288 тан (2022)
Шиносаҳои ададӣ
Коди телефон	04
Нишонаи почта	090101 - 090158
Вебгоҳи расмӣ​(исп.)
Парвандаҳо дар Викианбор

Гуаякил ё Сантяго де Гуаякил (исп. Guayaquil) — шаҳри бузургтарини Эквадор, маркази маъмурии ноҳияи Гуяас. Дар фосилаи 270 км ҷанубу ғарби Кито, дар соҳили рости дарёи Гуаяс (70 км дуртар аз резишгоҳи он ба халиҷи Гуаякили уқёнуси Ором) воқеъ аст. Аҳолиаш 2,7 млн нафар (2014; бо аҳолии атрофаш 3,3 млн). Истгоҳи р. о., Фурудгоҳи байналмилалии ба номи Хосе Хоакина де Олмедо дорад. Аввалин маҳалли аҳолинишинро тақр. соли 1534 истилогари испониёӣ Ф. Сауляно дар резишгоҳи дарёи Бабаойо бунёд кард. Соли 1537 шаҳр ба ҷои имрӯзааш кӯчонида шуд ва Сантяго-де-Гуаякил ном гирифт. Соли 1822 дар Г. конференсия баргузор гардид, ки бо қарори он С. Боливар роҳбари Ҷунбиши озодихоҳии Амрикои Ҷанубӣ таъйин гардид. Дар асри 19 маркази ҳаракати озодихоҳии Эквадор буд. Аз соли 1838 қароргоҳи усқуф. Заводи илмию истеҳсолӣ (дар асоси лӯлаи нафти Лаго — Агрио — Кито), заводи пӯлодгудозӣ дорад; саноати мошинасозӣ, семент, коркарди чӯб, пойафзор, қанд, хӯрокворӣ рушд кардааст. Соли 1962 бандари нави амиқоби Пуэрто Ново, соли 1979 пешбандари Пуэрто Маритим сохта шуданд, ки 90 дарсади молҳои воридотӣ ва 50 дарсади молҳои содиротии Эквадор (банан, қаҳва, какао) тавассути ин бандарҳо ҳамлу нақл мешаванд. Бандари моҳигирӣ дорад. Дар қисмати куҳнаи Лас-Пеняс майдони Пласа Колон ва харобаҳои қалъаи Ла Планчада воқеанд. Дар Г. ҳамчунин калисои Санто-Доминго (1548), калисои ҷомеи Сан-Франсиско (1547) мавҷуданд. Осорхонаҳои шаҳрӣ, «Наим Исайяс» (бостоншиносӣ, санъати давраи мустамликадорӣ), донишгоҳҳои Лайка Висенте Рокафуэрте, политехникии Салесиана, католикии Сантяго-де-Гуаякил (хусусӣ), мактаби олии политехникӣ, консерватория, академияи рассомӣ дорад. Дар ҷанубу ғарби шаҳр дар соҳили уқёнуси Ором истироҳатгоҳи бошукӯҳи Плаяс ҷойгир аст.

Адабиёт

• Гуакил // Вичлас — Гӯянда. — Д. : СИЭМТ, 2015. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2023, ҷ. 4). — ISBN 978-99947-33-77-4.