Деван Наир

Деван Наир
Деван Наир
	малай: ദേവന്‍ നായര്‍
Member of the Parliament of Singapore[d]
	10 феврал 1979 — 13 октябр 1981
Пешгузашта	P. Govindaswamy[d]
Ҷонишин	J. B. Jeyaretnam[d]
Members of the Dewan Rakyat, 2nd Malaysian Parliament[d]
	18 май 1964 — 20 март 1969
Феҳристи президентҳои Сингапур
	23 октябр 1981 — 28 март 1985
Пешгузашта	Benjamin Sheares
Ҷонишин	Wee Kim Wee
Таваллуд	5 август 1923; Jasin[d], Straits Settlements[d];
Даргузашт	6 декабр 2005 (82 сол); Ҳамилтон, Унторию, Конодо;
Мадфан	Ҳамилтон;
Ҳизб	People's Action Party[d] (1965); Malayan Communist Party[d] (1950); Democratic Action Party[d] (1967); People's Action Party[d] (1981);
Таҳсилот	Victoria School[d];
Эътиқод	Ҳиндуия

Деван Наир Ченгара Витил (англ. Devan Nair Chengara Veetil, там. ദേവൻ നായർ ചെങ്ങറ വീട്ടിൽ ; 5 августи 1923, Малакка, Стрейтс- Сетлментс — 6 декабри 2005, Гамилтон, Онтарио, Канада ) — арбоби давлатӣ, сиёсӣ ва иттифоқи касабаи сингапурӣ, президенти Сингапур (1981-1985). Котиби генералии Ҳизби амали демократии Малайзия (1965—1967), котиби генералии Ҳизби «Амали мардумӣ» (1965).

Зиндагинома[вироиш | вироиши манбаъ]

Писари амалдори саноати резинӣ. Соли 1933 оила ба Сингапур кӯчид ва дар он ҷо дар мактаби Виктория таҳсил кард. Соли 1940 дар бораи таҳсил шаҳодатномаи Кембриҷро гирифт. Нафрати ӯ нисбат ба ҳукмронии мустамликавӣ аллакай дар солҳое маълум шуда буд, ки ӯ матни суруди " Ҳукмрон шав дар баҳрҳо, эй Бритониё! " -ро бар зидди Англия иваз мекунад, он ҳангоме, ки хори мактаб дар назди меҳмони фахрии мустамликавӣ иҷро карда буд.

Пас аз анҷоми Ҷанги Дуюми Ҷаҳонӣ, ӯ ба тадрис машғул буд ва баъдтар дар Мактаби католикии Сингапур дар Муассисаи Институти Ҷозефи Муқаддас, Сингапур (St. Joseph’s Institution, Singapore) ва мактаби мардонаи англикании (Saint Andrew’s Secondary School) таълим додааст. Соли 1949 ӯ Котиби генералии иттифоқи касабаи омӯзгорони Сингапур интихоб шуд.

Дар давоми солҳои 1950-ӯм ҳангоми ҳабс дар зиндон, ӯ навиштаҳои Шри Ауробиндоро мутолиа намуда, пайрав ва шогирди якумраи ӯ боқӣ монда буд.

Аъзои Лигаи коммунистии зидди Бритониё. Соли 1954 ба сафи ҳизби «Амали мардумӣ» дохил шуд. Вай барои фаъолияти зидди мустамликадорӣ аз ҷониби ҳукуматдорони бритониёӣ таъқиб зери гирифтор шуд. Соли 1954 аз ҷониби бритониёҳо дастгир карда шуд. Дар соли 1956, ӯ боз тибқи Қонуни бехатарии ҷамъиятӣ бо гумони ташвиқи коммунистӣ ва барангехтани бетартибиҳо дар мактабҳои чинӣ, боздошт шуд. Вай соли 1959 баъди ғалабаи қувваҳои тарақипарвар озод карда шуд. Ӯро котиби сиёсӣ дар Вазорати маориф таъин карданд.

Дар соли 1960 раиси комиссияи тафтиши системаи пенитенсиарӣ шуда, ба кори Шӯрои мубориза бо маҳви бесаводии калонсолон шуруъ намуд.

Вай ягона узви ҳизби «Амали мардумӣ» буд, ки дар интихоботи умумихалқии Малайзия дар соли 1964 пирӯз шуд. Вай яке аз асосгузорони Ҳизби амали демократии Малайзия буд. Дар Малайзия то соли 1965 мезист, то он вақте, ки Сингапур бо сарварии Ли Куан Ю аз федератсия ҷудо шуд.

Ба Сингапур баргашта, вай ба Конгресси миллии иттифоқҳои касаба, ки соли 1961 дар ташкили он ширкат дошт, сарварӣ кард.

Аз соли 1979 - узви Парлумони Сингапур.

Аз 23 октябри соли 1981 то 27 марти соли 1985 - Президенти Сингапур, ки аз ҷониби Ассамблеяи қонунгузор интихоб шудааст. Вай дар шароити номаълум истеъфо дод. Тибқи баъзе гузоришҳо, бо сабаби табобати майзадагӣ ^[2] . Ба гуфтаи худи сиёсатмадор, ӯ зери фишор замоне истеъфо дод, ки муовини нахуствазир Го Чок Тонг таҳдид кард, ки ӯро аз мақоми президентӣ барканор мекунад. Ӯ ҳамчунин иддао кардааст, ки ба ӯ маводи мухаддир додаанд, то ӯро бемаънӣ нишон диҳанд ва барои бадном кардани ӯ дар бораи ҳаёти шахсии ӯ овозаҳо дар бораи рафторҳои манфӣ паҳн шудааст. Ин амал боиси муборизаи тӯлонии ҳуқуқӣ ва ҳакамӣ миёни ду сиёсатмадор гардида буд.

Соли 1988 пас аз истеъфо аз мақоми президенти кишвар ӯ ҳамроҳи ҳамсараш аввал ба Иёлоти Муттаҳида, сипас ба Канада муҳоҷират карданд ва то охири умр дар онҷо зиндагӣ карданд.

Дар охири умраш ба бемории дементатсия гирифтор шуд ^[3] .

Соли 2014 аз ҷониби сарвазир Ли Сян Лун Институти меҳнат ва шуғл аҳолӣ ба номи Деван Наир кушода шуд.