Ивано-Франкивск

Ивано-Франкивск
	Маҳалли аҳолинишин
Ивано-Франкивск
	укр. Івано-Франківськ
Парчам[d]	Нишон[d]
Кишвар	[[\|]]
Роҳбар	Ruslan Martsinkiv[d]
Таърих ва ҷуғрофиё
Таъсис	1662
Аввалин номбарӣ	1662
Масоҳат	119 км²;
Баландии марказ	244 м
Минтақаи замонӣ	UTC+02:00 ва UTC+03:00
Аҳолӣ
Аҳолӣ	▲238 196 тан (2022);
Шиносаҳои ададӣ
Пешшумораи телефон	0 342
Нишонаи почта	76000–76490
Коди мошин	AT
	mvk.if.ua; mrada.if.ua
Нишон додан/Пинҳон кардани харита
	Парвандаҳо дар Викианбор

Ивано-Франкивск (укр. Іва́но-Франкі́вськ; то соли 1939 — Станиславов^[2]^[3]; то соли 1962 — Станислав) — шаҳр, маркази маъмурии вилояти Ивано-Франкивск, маркази иқтисодӣ ва фарҳангӣ дар ғарби Укройн, дар доманаи кӯҳҳои Карпат ҷойгир аст. Аҳолиаш 246 ҳазор нафар (2018). Истгоҳи роҳи оҳан ва фурудгоҳи байналмилалӣ дорад.

Таърих

Дар нимаи дуввуми асри 17 ҳамчун нуқтаи истеҳкоми Лаҳистон дар ҷои д. Заболоте таъсис ёфтааст. Шаҳр соли 1662 бо номи Станислав бунёд гардида, ба он гетмани бузург Станислав Потоский (роҳбари сипоҳиёни лаҳистонӣ) ҳуқуқи Магдебург (маҷмӯи имтиёзоти шаҳрӣ) дод. Шаҳр ба ифтихори ӯ — Станиславов номгузорӣ шуд. Соли 1772 дар ҳайати Галитсия ба империяи Габсбургҳо тааллуқ гирифт. Соли 1801 ҳукумати Австрия Станиславовро аз оилаи Пототскийҳо харид; шаҳр расман номи олмонии Станислау (Stanialau)-ро гирифт. Соли 1866 дар шаҳр р. о. бунёд гардид. Дар солҳои Ҷанги якуми ҷаҳонӣ се дафъа аз тарафи лашкариёни рус забт гардид (1914, 1915 ва 1916). Баъди пошхӯрии иттиҳоди Австро-Венгрия ноябри 1919 ба ҳайати Ҷумҳурии халқии Укройни Ғарбӣ дохил шуд ва моҳи майи 1919 пойтахти он эълон гардид; яке аз марказҳои ҳаракати миллии украинии зиддилаҳистонӣ шуд. Аз соли 1939 ба ҳайати ИҶШС дохил шуда, Станислав ном гирифт ва маркази маъмурии вил. Станислави ҶШС Укройн гардид. Дар оғози ҶБВ (2.7.1941) Ивано-Франкивск-ро сипоҳиёни Маҷористон (Венгрия) истило карданд. 26.7.1941 таҳти идораи маъмурияти ишғолгари Олмон қарор гирифт. Дар давраи забткориҳо дар шаҳр ва ноҳияҳои атрофи он неруҳои гуногуни сиёсӣ амалиёти ҷангӣ мебурданд. Дар натиҷаи муқовимат миёни ин неруҳо ва амалиёти «тозакунӣ»-и олмониҳо дар Ивано-Франкивск ва навоҳии атрофи он, миёни аҳолии осоиштаи рус, маҷорӣ ва украиниҳо махсусан бештар яҳудиҳо (28,5 ҳазор нафар аз 30 ҳазор сокини шаҳр) кушта шуд. 27.7.1944 Ивано-Франкивск аз тарафи Артиши Шӯравӣ озод гардид. Соли 1962 ба ифтихори адиби украинӣ И. Я. Франко номгузорӣ шуд.

Иқтисод

Дар Ивано-Франкивск донишгоҳҳо, осорхонаҳои кишваршиносӣ ва таърихӣ, Театри мусиқӣ-драмавии ба номи И. Франко (1939), Театри лӯхтаки ба номи М. Подгорянка (1945) мавҷуданд. Ивано-Франкивск маркази муҳимми саноатии Укройн буда, соҳаҳои саноати сабук (корхонаҳои истеҳсоли чарм, пойафзор, нассоҷӣ), хӯрокворӣ (з-ди шаробпазӣ, комб. гӯшт), чӯбгарӣ (ф-каи мебелсозӣ), мошинасозӣ ва коркарди филиззот рушд кардааст. Дар Ивано-Франкивск тракторҳои хурди «Пикарпатец» ва таҷҳизоти кишоварзӣ (з-ди «Агромаш»), ҳисобкунакҳои газӣ («Промприбор») ва лӯлаҳои интиқоли газ истеҳсол мешаванд. Аз ёдгориҳои меъморӣ калисои католикии полякҳо (костёл, 1672) ва димнаи қалъаҳо боқӣ мондаанд.

Эзоҳ

Адабиёт

Ивано-Франковск // Замин — Илля. — Д. : СИЭМТ, 2018. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2023, ҷ. 7). — ISBN 978-99947-33-89-9.

Пайвандҳо

Станислав: виртуальный Ивано-Франковск | сферические панорамы
Старые фото и открытки Станиславова (Stanisławów) начала XX века
Карта Ивано-Франковска Бойгонӣ шудааст 26 октябри 2019 сол. на Visicom Maps
Город и его миф Книги, посвящённые Ивано-Франковску (пайванди дастнорас)[[Гурӯҳ:Википедиа:Мақолаҳо бо пайвандҳои дастнорас аз Хато: замони ғайримиҷоз]]
Карта Ивано-Франковска Бойгонӣ шудааст 25 Январ 2021 сол.
Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991. Станиславская — Ивано-Франковская область.

[_7868f7990b4f49c1-1] ttps://ukrstat.gov.ua/druk/publicat/kat_u/2022/zb/05/zb_%D0%A1huselnist.pdf — С. 25.

[2] Талергофский Альманах, том 1

[3] Годы войны. С 19 июля 1914 года по 19 июля 1915 года Высочайшие манифесты

[1]

[2]

[3]