Рубли тоҷикӣ
| Кишвар | |
|---|---|
| Қонунӣ барои | Тоҷикистон |
| Бонки марказӣ / ниҳоди масъули тавзиъ | Бонки миллии Тоҷикистон |
| Иваз шуд ба | Сомонӣ |
| Ба ҷои | Soviet ruble[d] |
| Замони оғоз | 10 май 1995 |
| Замони поён | 29 октябр 2000 |
| Price | 0,001 SM |
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
Рубл ё рубли тоҷикӣ - пули расмии Тоҷикистон аз 10 майи соли 1995 то 29 октябри соли 2000. Расман аз 100 танга иборат буд [1].
Таърих[вироиш | вироиши манбаъ]
Мисли бисёр дигар ҷумҳуриҳои собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ, Тоҷикистон ҳатто пас аз ба даст овардани истиқлол, истифодаи рубли советиро идома дод. 26 июли соли 1993 силсилаи нави рубли русӣ бароварда шуд ва пулҳои шӯравӣ дар Федератсияи Россия муомилотро қатъ карданд [2]. Дар Тоҷикистон, ин пул то 8 январи соли 1994 истифода мешуд [3].
1 январи соли 1994 рубли русии соли 1993 ҳамчун воситаи пардохт дар Тоҷикистон эътироф карда шуд [4]. Қабл аз ин, моҳи ноябри соли 1993, 15 майи соли 1994 имконияти ворид кардани пулҳои такмилдодашудаи русӣ бо барзиёдии чопӣ дар шакли ороиши миллии тоҷикӣ баррасӣ шуда буд [5].
10 майи соли 1995, қурби рубли русӣ ба як тангаи тоҷикӣ иваз карда шуд: 1 рубли тоҷикӣ = 100 рубли русӣ. Маблағҳои бонк дар таносуби дигар мубодила мешуданд: 1 рубли тоҷикӣ = 1200 рубли русӣ [4]. Дар ибтидо, лозим буд, ки рубли тоҷикиро ҳамчун купони нақдӣ истифода баред, ки он дар қаламрави кишвар баробари рубли русӣ муомилот мекард, аммо вазъи душвори кишвар, ҳукумат ва Бонки миллиро водор сохт, ки рубли тоҷикиро ҳамчун пули мустақили миллӣ ҷорӣ кунад .
Дар байни ҷумҳуриҳои собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ, Тоҷикистон охирин буд, ки воҳиди пулии худро ҷорӣ кард. Ҳатто давлати эътирофнашудаи Приднестровйе инро қаблан иҷро карда буд.
30 октябри соли 2000 рубли тоҷикӣ ба пули миллии нав - Сомонӣ иваз карда шуд. 1 сомонӣ ба 1000 рубли тоҷик муқаррар карда шуд [6]. Биржа то 1 апрели соли 2001 гузаронида шуд ва дар ин давра ҳарду асъор муомилоти баробар доштанд.
Тангаҳо[вироиш | вироиши манбаъ]
Ягона тангаи хотиравӣ бо асъори рубли тоҷик соли 1999 бароварда шудааст.
Пули коғазӣ[вироиш | вироиши манбаъ]
Тарҳи пулҳои рубли тоҷикӣ асосан ба тарҳи рубли Шӯравии солҳои 1961 ва 1991 ва рубли русии соли 1992 монанд аст : нақшаи рангҳо, намуди навиштаҷот ва ҷойгиркунии қисмҳо. Воқеан, рубли тоҷикӣ бо иштироки Гознаки русӣ чоп ва таҳия карда шуд. Чанде пеш аз ҷорӣ намудани пули нав, Тоҷикистон нақша дошт, ки бо пули миллӣ: 5,000 ва 10,000 рублро иваз кунад. Чанд нафари онҳо сохта ва сипас нобуд карда шуданд, номаълум аст, аммо баъзе аз ин банкнотҳо аз Бонки марказии Тоҷикистон пинҳон шудаанд [5].
Дар тарафи рости пулҳои коғазӣ номгузорӣ бо номи бонки Тоҷикистон ва соли нашр буд. Дар паси он тасвири бинои парлумони Тоҷикистон бо парчам ва номинатсия тасвир шудааст. Огоҳии бардурӯғ дар паси пулҳои арзиши исмашон 1-500 рубл ва дар пеши пулҳои арзишашон баландтар ҷойгир аст. Нишонаи обӣ дар ҳама пулҳо - ситораи панҷгӯша дар тамоми майдони пул.
Рақамҳои серияи типи АА 1234567 дар канори пеши пулҳои арзиши 1-50 рубл ва дар қафси пулҳои арзиши болотар гузошта шудаанд.
Қурби асъор[вироиш | вироиши манбаъ]
Қурби мубодилавии рубли тоҷик ба доллари ИМА [7][8].
| Сол | 1995 | 1996 | 1997 | 1998 | 1999 | 2000 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| TJR/$ | 104 | 292 | 559 | 781 | 1237 | 1550 |
Нигаред низ[вироиш | вироиши манбаъ]
Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]
- ↑ Загоренко Д. Н. Реестр банкнот. Страны СНГ и Балтии. — Донецк: Изд-во «Лондон XXI», 2012
- ↑ The Global History of Currencies — Russia Бойгонӣ шудааст 4 Январ 2007 сол.(англ.)
- ↑ Tables of modern monetary history: Asia Бойгонӣ шудааст 19 феврали 2007 сол.(англ.)
- ↑ 4.0 4.1 Таджикский рубль: переходная валюта, спасшая экономику.
- ↑ 5.0 5.1 Bonistikaweb.ru. Невыпущенные банкноты Таджикистана.
- ↑ Национальные валюты. Валюта Таджикский рубль, её описание.(пайванди дастнорас — таърих). 21 сентябри 2007 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 10 Январ 2015.
- ↑ Профцентры Восточной Европы и Центральной Азии. Справочник. Таджикистан.
- ↑ CIA World Factbook — Tajikistan(англ.)
Пайвандҳо[вироиш | вироиши манбаъ]
| Preceded by Рубли русӣ Сабаби ивазкунӣ: истиқлол ва инфлятсия Таносуб: 1 Рубли тоҷикӣ = 100 Рубли русӣ |
Пули миллии Тоҷикистон 10 майи 1995 — 29 октябри 2000 |
Succeeded by Сомонӣ Сабаби ивазкунӣ: инфлятсия Таносуб: 1 Сомонӣ = 1000 Рубли тоҷикӣ |