Устухудус

Устухудус
Табақабандии илмӣ
ХАТО: шаблони орояшинохтӣ нест, который должен описывать систематическое положение таксона Lavandula. Гуна: Устухудус
Номи байнулмилалии илмӣ
Lavandula angustifolia Mill.
Мутародифот
Lavandula officinalis Chaix ex Vill. Lavandula pyrenaica DC. Lavandula spica L. Lavandula vera DC.
Сомонашиносӣ дар Викигуна Тасвирот дар Викианбор ITIS   503344 NCBI   39329 EOL   486837 GRIN   t:21677 IPNI   449008-1 TPL   kew-108971

Устухудус, астухудус, гули нарма, арвона, лаванда (лот. Lavandula spica) — буттаи ҳамешасабзест аз оилаи лабгулҳо.

Тавсифоти гиёҳшинохтӣ

Тасвири гиёҳшинохтӣ аз китоби «Köhler’s Medizinal-Pflanzen», 1887

Аз 20 то 100 ом қад мекашад, сершох, гулаш бунафш ё бунафшаи кабудтоб.

Устухудуси худрӯй дар кишварҳои баҳри Миёназамин мерӯяд ва онро аввалин маротиба дар ҳамон ноҳияҳо (то мелод) чун растании доруию хушбӯй парвариш кардаанд.

Корбурди пизишкӣ

Абуҳанифаи Динаварӣ, Абурайҳони Берунӣ ва Абуалии Сино устухудусро чун растании доруӣ ном бурдаанд. Сино ҷӯшоби устухудусро мусаккини дарди банд ва асаб меҳисобид. Шарбаташро барои табобати иллати асаб ва узвҳои пешоб тавсия медод.

Дар «Ҷомеъу-л-фавоид»-и Юсуф ибни Муҳаммад, ки бо номи «Тибби Юсуфӣ» шуҳрат дорад, оид ба давоии шароби устухудус сухан рафтааст.

Шароби устухудус ар хӯрад кас,
Зи ман бишнав ҳадиси бериёро:
Бавосири куҳанро нафъ бахшад,
Барад ҳам иллати моҳулиёро.

Устухудусро дар бисёр кишварҳои ҷаҳон барои исеҳсоли равғани эфир мепарваранд. Гулаш 1,84 %, хӯшагулаш 1,04 %, баргаш 0,1 % равғани эфир дорад. Равғани эфири устухудус дар атриёт, инчунин тиб (барои табобати ҷароҳат, буғумдард, хушбӯй кардани давоҷот, тайёр намудани марҳамҳо ва ғайра) фаровон истифода мешавад.

Гули устухудус хеле сершаҳд ва асалаш хушбӯю шифобахш аст.

Адабиёт

• Устухудус / М. Ҳоҷиматов // Сақофӣ — Ховалинг. — Д. : СИЭСТ, 1987. — (Энциклопедияи Советии Тоҷик : [дар 8 ҷ.] / сармуҳаррир М. Д. Диноршоев ; 1978—1988, ҷ. 7).