Фундуқ

Фундуқ
Общий вид растения
Табақабандии илмӣ
ХАТО: шаблони орояшинохтӣ нест, который должен описывать систематическое положение таксона Corylus. Гуна: Фундуқ
Номи байнулмилалии илмӣ
Corylus avellana (L.) H.Karst., 1881
Мутародифот
Corylus imeretica Kem.-Nath. Corylus maxima Mill. Corylus pontica K.Koch Corylus tubulosa Willd.
Ареал
Вазъияти ҳифз
Камтарин нигаронӣ IUCN 3.1 Least Concern: 63521
Сомонашиносӣ дар Викигуна Тасвирот дар Викианбор ITIS   501642 NCBI   13451 EOL   1147599 GRIN   t:11643 IPNI   295446-1 TPL   kew-47841

Фундуқ, (форсӣ: ‎) финдиқ, финдуқ, бундуқ, ритта, ҷавзаи ҷангалӣ, қурси ҷангалӣ (Corylus avellana) як навъи буттаи мевадорест (аз оилаи фундиқиҳо), донаи гирдаи майдаест аз ҷинси ҷавз, ки пӯчоқаш сахти сурхтоб буда, мағзашро мехӯранд. Дарахти фундуқ 3-9 метр қад мекашад. Дар ҷангалзори паҳнбарг ва бешаи омехта месабзад. Чунин меҳисобанд, ки фундуқи худрӯй дар Тоҷикистон барҳам хӯрдааст. Солҳои 1977-78 фундуқи худрӯйро дар ду маҳалли ҳавзаи дарёи Ёс (соҳили рости Кофарниҳон) — наздики деҳаи Ёс (1350 метр аз сатҳи баҳр) ва соҳили рости дарёи Ёс (байни деҳаи Ёси Поён ва Ёси Боло; 1440 метр аз сатҳи баҳр) дарёфт намуданд. Дар ин ҷойҳо фундуқ асосан бо ирғай, дӯлона, бодом, татум, фарқ, олуча ва ғайраҳо ҳамроҳ месабзад.

Фундуқ буттаи сояпарвард аст, дар ҷои кушод нашъунамо намекунад. Онро аз тухм, қаламча, бехҷаст ва фарғун зиёд мекунанд. Баъди 4-5 сол ба ҳосил медарояд. Фундуқи мазрӯъ то 150—180 сол умр мебинад.

Фундуқ аз қадим маъмул аст. Онро ба монанди челон, чормағз, бодом ва ғайраҳо фаровон парвариш мекунанд.

Адабиёт

• Фундуқ // Энциклопедияи Советии Тоҷик : [дар 8 ҷ.] / сармуҳаррир А. С. Сайфуллоев. — Д. : СИЭСТ, 1978—1988.