Ғиждувон

Шаҳр
Ғиждувон G'ijduvon Ғиждувон
Кишвар	ӮзбекистонӮзбекистон
Координатаҳо	40°06′ с. ш. 64°40′ в. д.
Ғиждувон

Ғиждувон ( узб. Ғиҷдувон ) - шаҳр (аз соли 1972 ), маркази ноҳияи ҳамноми вилояти Бухорои Ӯзбекистон.

Таърих

Далелҳои бостоншиносӣ нишон медиҳанд, ки шаҳрак дар қаламрави Ғиждувони муосир ҳанӯз пеш аз ҳуҷуми арабҳо бунёд ёфтааст.

Деҳаи Ғиждувон, ки дар солномаҳои таърихӣ аз асри X сарчашма мегирад ва гуфта мешавад, ки он обро аз ҷӯйбори обёрии Харкан-руд ё Калкан-руд мегирифтааст, тавре ки ҷуғрофишиноси асри X Рустоқ, овардааст, ҷӯйборҳои обёрӣ бо номи " Харкани Поён " чун мухолифат ба «Харкани Болоӣ» дар муқобили Кармина . Он вақт, шаҳрак яке аз марказҳои тиҷорати минтақа буд. Деҳаи Ғиждувон ба ҳайати давлати Сомониён дохил буд.

Ғиждувон дар асри XII деҳаи бозорие буд, ки 6 фарсах дуртар аз Бухоро ҷойгир шуда буд. Минбаъд туманро, ки Ғиждувон дар он ҷойгир буд, ё тумани Ғиждувон ё Ҳарканруд меномиданд . Шӯҳрати воқеии деҳаро, ки баъдтар ба шаҳрак табдил ёфта буд, яке аз намояндагони илми тасаввуф Абдулҳалики Ғиждувонӣ овардааст, ки дар асри XII дар давраи сулолаи Қарохониёни турк зиндагӣ мекард.

То асри XV шаҳраки Тававис, ки дар ибтидои асрҳои миёна таъсис ёфтааст, бо Ғиждувон рақобат мекард. Аммо, дар давраҳои минбаъда, Ғиждувон ба шаҳр мубаддал гашт ва Тававис аҳамияти худро гум кард.

Аз асри XVI, дар замони сулолаи ӯзбекии Шайбониён Ғиждувон ба шаҳр-қалъае мубаддал гашт, ки дар он ҷо муҳорибаҳо аксар вақт баргузор мешуданд. Дар набарди Ғиждувон, ки дар ин ҷо баргузор шудааст, Бобур аз ҷониби лашкари Шайбониён мағлуб шуд, ки ба ҳукмронии Темуриён дар Мовароуннаҳр хотима бахшид . Дар аҳди салтанати Абдуллоҳхони II соли 1578 дар дарёи Заравшон наздикии Ғиждувон пули 13 арка сохта шуд, ки ҳамзамон ҳамчун сарбанд барои баланд бардоштани об аз дарё ва тақсим кардани он ба каналҳои обёрӣ хидмат мекард. Дар «Таърихи Раҳимхонӣ» гуфта шудааст, ки дарёи ин ҷо Заравшондарё ба якчанд дарёча тақсим мешавад, ҳар як дарёча - ба якчанд шоха, ҳар шоха - ба якчанд ҷӯй, дар натиҷа деҳаҳо аҳолинишин мешаванд .

Аҳамияти маркази тиҷоратиро Ғиждувон дар давраи аморати Бухоро (1758-1920) нигоҳ дошта буд. Дар он солҳо шаҳр бо гирду атрофаш яке аз туманҳои вилояти Бухоро буд . Аммо, ҳамчунин В.В. Бартолд қайд кардааст, ки «акнун Ғиждувон як амлокдории махсус дар бекигарии Кармина шудааст» . Нависандаи бузурги тоҷик Садриддин Айнӣ дар наздикии Ғиждувон таваллуд шудааст.

Аҳолӣ

Дар соли 2004, аҳолӣ 40,800 нафар буд. Тибқи маълумоти Раёсати меъмории шаҳри Ғиждувон, дар соли 2009 аҳолии шаҳр 47 200 нафарро ташкил медод.

Дар соли 2014 шумораи аҳолӣ ба 54220 нафар расид ва дар соли 2029 бояд 72,000 нафарро ташкил диҳад.

Ҷойҳои тамошобоб

Мадрасаи Улуғбек дар Ғиждувон.

Мадрасаи Улуғбек-ро Мирзо Улуғбек соли 1433 дар Ғиждувон таъсис додааст (яке аз се мадрасаи ба номи ӯ гузошташуда). Ин бинои 2-айвондор бо масҷиди дохилӣ ва дарсхона мебошад. Пештоқи масҷид бо рӯйпӯшҳои сахт пӯшонида шудааст. Инчунин дар Ғиждувон дар ҷои дафни ба олими маъруфи илми тасаввуф Абдухолик Ғиждувонӣ муҷассама гузошта шудааст.

Фарҳанг

Ғиждувон яке аз марказҳои эҷодиёти халқ дар Ӯзбекистон аст. Дар ин ҷо намояндагони насли 6-уми сулолаи Нарзуллоевҳо - устодони сафолҳои ороишӣ кору зиндагӣ мекунанд. Дар соли 2000, яке аз намояндагони ин оила, Абдулло Нарзуллоев, Маркази сафоли шишагини Ғиждувонро таъсис дод, ки он иборат аст аз:

• осорхонаи сафолӣ, ки дар он намунаҳои сафолҳои анъанавии Ӯзбекистон мавҷуд аст;
• толор, ки ҳунарҳои мардумии минтақаро нишон медиҳад;
• устохонаи сафолӣ;
• сехи гулдӯзӣ;
• хонаи оилаи Нарзуллоевҳо.

Дар ин ҷо шумо метавонед маҳсулотеро, ки ҳунармандони муосир дар асоси анъанаҳои бойи санъати ороишӣ ва амалии Ӯзбекистон истеҳсол кардаанд, бихаред.

Адабиёт

• Бартольд В. В. Работы по исторической географии / Подгот. к изд. Большаков О. Г.; Отв. ред. Беленицкий А. М.. — М. : Вост. лит., 2002. — 711 p. — ISBN 5-02-018295-8.

Пайвандҳо

• Мадрасаи Улуғбек дар Ғиждувон услуби беназири меъморӣ мебошад.