Ҳукумати муваққатии Фарғона
Ҳукумати муваққатии Фарғона (русӣ: Временное Ферганское правительство, ихтис. ВФП, тоҷ. ҲМФ) (1919.22.10—1920.6.3) - ҳукумат дар минтақаи Фарғонаи Туркистон, дар давраи ҷанги шаҳрвандӣ дар Русия.
Таърих
[вироиш | вироиши манбаъ]22 октябри соли 1919 дар як ҷаласа дар Иркештам эҷод шудааст. Дар таърихнигории расмии шӯравӣ ташаббуси таъсиси ҲМФ ба хадамоти иктишофии Бритониё нисбат дода мешавад [1]. Дар мулоқот аз ҷониби роҳбарони маҳаллии босмачиён (курбашӣ), намояндагони Артиши деҳқонии Монстров (аз кӯчманчиён русӣ), намояндагони рӯҳониёни мусулмон ва буржуозии миллӣ дар водии Фарғона таъсис ёфтааст.
Ҳайати ҳукумат
[вироиш | вироиши манбаъ]- Мадамин Бек (сардори ҳукумат ва сарфармондеҳ)
- Монстров К.И. (муовини сарвазир). Дар маъхазҳои шӯравӣ, Константин Монстров аксар вақт ҳамчун полковник ва дар баъзе маъхазҳои муосир ҳатто ҳамчун полковники артиши подшоҳӣ, дар як қатор дигар маъхазҳо ҳамчун як афсари собиқи подшоҳӣ номида мешавад. Эҳтимол дорад, ки рутбаи полковники Монстров аз дасти Мадамин Бек гирифта шудааст. Маълумот мавҷуд аст, ки Монстров пеш аз кӯчидан ба Осиёи Марказӣ ба ҳайси корманди офис, сипас пудратчӣ кор кардааст. Вай ҳамчун ходими волост хидмат мекард. Дар соли 1914 дар минтақаи Ҷалам-Аббад қитъаи замин гирифт. Ӯ соҳиби осиёб буд.[2]
- Муханов А. В. (Вазири ҷангӣ). Коменданти калъаи Гулча.
- Ненсберг (вазири корҳои дохилӣ). Миллаташ яҳудӣ, адвокат дар назди қонун пеш аз ҷанг.
Мебоист ҳукумат тамоми қувваҳои зидди болшевиконро дар мубориза бар зидди Ҷумҳурии Туркистон роҳнамоӣ мекард, дар вақти интервенсияи Англия ба Осиёи Марказӣ ба лашкари Антанта дастгирӣ мекард. Он кӯшиш мекард, ки намоишҳои босмачиёнро ҳамоҳанг созад, таълими ҳайати фармондеҳиро ташкил кунад ва аз ҳисоби сарбозони Артиши деҳқонон 3 отряд ташкил кунад, ки моҳи сентябри 1919 сахт "хаста шуда буданд".
Муборизаро бар зидди ҲМФ аскарони шӯравии Фарғона ва сипас фронти Туркистон (фармондеҳ Фрунзе), Кумитаи Умумироссиягии Марказии Иҷроиявии Комиссияи Туркистон ва Шӯрои Комиссарони Халқии РСФСР ба пеш мебурданд.
Дар моҳи сентябри 1919, нерӯҳои муттаҳидаи Мадамин Бек ва Артиши деҳқонони Монстров шаҳри Ошро гирифтанд. Дар ҷангҳо барои шаҳр, фармондеҳи дружинаи кумитаи ноҳияи Андиҷони ҳизби болшевикҳо Билдин кушта шуд.
Энсиклопедияи "Ҷанги шаҳрвандӣ ва мудохилаи ҳарбӣ" нишон медиҳад, ки ҳукумати муваққатии Фарғона 22 октябри соли 1919 ташкил шудааст. Ҳамзамон, дар ҳамон энсиклопедия гуфта мешавад, ки ҲМФ дар Ӯш то 26 сентябри соли 1919 буд [3].
10 сентябри соли 1919 сарбозони Мадамин Бек ва Монстров Андиҷонро муҳосира карданд. Муҳосира то 23 сентябри соли 1919 давом кард. Дар набард дар наздикии деҳаи Хакент (24 сентябри 1919) дар наздикии Андиҷон, раиси Шӯрои ҳарбии инқилобии Фронти Фарғона Спасибов Д. И. кушта шуд.
Ҳамлаи Артиши Сурх Мадамин Бек ва Монстровро маҷбур кард, ки Ӯшро тарк намуда, ба Ҷалолобод раванд, ки он ҷо то 30 сентябри соли 1919 ҷойгир буданд. Сипас, дар робита ба забти шаҳр аз ҷониби Артиши сурх, онҳо ба Иркештан дар марз бо Чин кӯчиданд ва дар он ҷо ҳукумат эълон карда шуд.
17 октябри соли 1919 нерӯҳои ҲМФ дар минтақаи қалъаи Гулча ва шаҳри шикаст хӯрданд.
ҲМФ аслан фаъолияташро қатъ кардааст. Монстров рӯзи 17 январи соли 1920 асир гирифта шуд (мувофиқи версияи дигар - таслим) ва баъдтар парронда шуд. Мадамин Бек моҳи марти соли 1920 таслим шуд. Баъдтар, барои ҳамкорӣ бо болшевикон боз як қурбошии калони босмачиён Ҳал-Хоҷа ба қатл расонида шуд.
Қурбошӣ
[вироиш | вироиши манбаъ]Фарғона (қурбошӣ)
- Эргаш-қурбошӣ (02.1918 - 01.1920)*
- Мадамин-бек Аҳмадбеков (10.1918 - 6.03.1920, аз соли 1919. Вазири Ҳукумати муваққатии Фарғона)*
- Муиддин Усмоналиев (1918 - 1922)*
- Амон-Палвон (1918 - 1923)*
- Курширмат (1918 - 1921, аз соли 1920 амири Фарғона).*
- Холбута (дар Уро-Теппа 1920 - 1922)
- Раҳмонқул (дар Аблик 1918 - 1922) *
- Парпӣ (дар Олой 1918 - 1922) * [4]
Ҳамчунин нигаред
[вироиш | вироиши манбаъ]Эзоҳ
[вироиш | вироиши манбаъ]- ↑ Гражданская война и военная интервенция в СССР. Энциклопедия. М.: Советская энциклопедия, 1983. с. 123.
- ↑ Валерий Клавинг, Гражданская война в России: Белые армии. Военно-историческая библиотека. М., 2003.
- ↑ Гражданская война и военная интервенция в СССР. Энциклопедия. М.: Советская энциклопедия, 1983. с. 303
- ↑ Правители Мира. В. Эрлихман. 2009.