(10) Ҳигея
(10) Ҳигея | |
 | |
| Сарлавҳа | англ. (10) Hygiea |
|---|---|
| Номида ба шарафи | Ҳигиея[d][1] |
| Пас аз | 9) Метис[d][2] |
| Пеш аз | (11) Парфенопа[d][2] |
| Кошиф | Аннибале де Гаспарис[d][3] |
| Таърихи кашф | 12 апрел 1849[3] |
| Мавқеи кушоиши астрономӣ | Расадхонаи ахтаршиносии Каподимонте[d][3] |
| Навъи сайёрак | камарбанди сайёракҳо[d][3] |
| Баданаи аслӣ | Офтоб |
| Апомарказ | 3,488235734628 ± 0 воҳиди нуҷумӣ[3] |
| Перимарказ | 2,806946936043 ± 0 воҳиди нуҷумӣ[3] |
| Аргументи перимарказ | 312,60580617907 ± 0 °[3] |
| Ҷабиши қутбӣ | 0,06 ± 0,05 |
| Хуруҷ аз маркази мадорӣ | 0,108223833084 ± 0[3] |
| Инҳирофи мадорӣ | 3,842 ± 0,001 ° ва 3,83293741126 ± 0 °[3] |
| Давраи гирдзанӣ | 2 039,6983216912 ± 0 рӯз[3] |
| Периоди тобхурӣ | 99 442,8 s ва 49 780,8 s[3] |
| Нима-меҳвари калони мадорӣ | 3,147591335336 ± 0 воҳиди нуҷумӣ[3] |
| Longitude of ascending node | 283,12166028095 ± 0 °[3] |
| Онумолии миёнгин | 216,69032061738 ± 0 °[3] |
| Asteroid spectral type | Саёраки навъи C[d][3] |
| Бузургии мутлақ | 5,65[3] |
| Албедо | 0,072 ва 0,0717 ± 0,002[3] |
| Зичӣ | 2,56 gram per cubic centimetre |
| Вазн | 903 exagram[4] |
| Диаметр | 407,12 км[3] |
| Саҳифаи | 16-16 |
.svg) | |
| Эпоха | 2025-11-21[d] |
| Surface gravity | 0,12 metres per second squared |
| Вақти периастр | 2 461 812,4680903 ± 0 Julian day[3] |
| Аломати муваққатӣ | A900 GA[3] ва A849 GA[3] |
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
(10) Ҳигея (лот. 10 Hygiea) як сайёраки бузургест, ки дар қисми берунии камарбанди асосӣ сайёракҳо, байни мадори Миррих ва Муштарӣ ҷойгир аст. Он даҳумин сайёраки маълум ба шумор рафта, 12 апрели соли 1849 аз ҷониби ситорашиноси итолиёвӣ Аннибале де Гаспарис дар Расадхонаи астрономии Каподимонте дар шаҳри Неаполи Итолиё кашф шудааст. Он ба шарафи Ҳигиё, илоҳаи юнонии саломатӣ, номгузорӣ шудааст. Ин ҷисм ҳам аз рӯи ҳаҷм ва ҳам аз рӯи масса чаҳорумин сайёраки калонтарин дар камарбанди асосӣ буда, қутри миёнааш 433 км ва массааш 3%-и массаи умумии камарбанди асосии сайёракҳоро ташкил медиҳад.
Ҳигиё шакли қариб курашакл дошта, дар он ду танӯраи маълум бо қутри тақрибан 100 ва 180 км вуҷуд дорад. Аз сабаби шакл ва андозаи калонаш, баъзе муҳаққиқон Ҳигиёро сайёраи резаи эҳтимолӣ меҳисобанд. Сатҳи Ҳигиё торик ва карбондор буда, аз минералҳои силикатии гидратӣ ва аммиакдор, ҳамроҳ бо карбонатҳо ва яхи обӣ иборат аст. Эҳтимол меравад, ки қабати зеризаминии Ҳигиё миқдори зиёди яхи обиро дар бар гирад. Ин хусусиятҳо Ҳигиёро ба сайёраи резаи камарбанди асосӣ – Серера хеле монанд мекунанд, ки ин аз он шаҳодат медиҳад, ки ин ду ҷисм пайдоиш ва таърихи таҳаввулоти яксон доранд.
Ҳигиё ҷисми модарии оилаи Ҳигиё ба шумор меравад – як оилаи сайёракҳо, ки зиёда аз 7,000 сайёраки маълумро дар бар мегирад ва онҳо бо Ҳигиё хусусиятҳои мадорӣ ва таркибии яксон доранд. Тахмин меравад, ки оилаи Ҳигиё тақрибан 2 то 3 миллиард сол пеш дар натиҷаи як бархӯрди азим бо Ҳигиё ташаккул ёфтааст. Гумон меравад, ки ин зарба Ҳигиёро пора-пора карда, боиси дубора ҷамъ шудани он ҳамчун ҷисми қариб курашакл гардидааст.
Эзоҳ
[вироиш | вироиши манбаъ]- ↑ Dictionary of Minor Planet Names (ингл.) — 6 — Springer Science+Business Media. — P. 14. — ISBN 978-3-642-29717-5
- ↑ 2.0 2.1 (unspecified title) (ингл.)
- ↑ 3.00 3.01 3.02 3.03 3.04 3.05 3.06 3.07 3.08 3.09 3.10 3.11 3.12 3.13 3.14 3.15 3.16 3.17 3.18 3.19 3.20 JPL Small-Body Database
- ↑ http://www.springerlink.com/content/h747307j43863228/fulltext.pdf
Адабиёт
[вироиш | вироиши манбаъ]- Гигея / А. Раҳмонов // Вичлас — Гӯянда. — Д. : СИЭМТ, 2015. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2023, ҷ. 4). — ISBN 978-99947-33-77-4.
Пайвандҳо
[вироиш | вироиши манбаъ] | |
|---|---|
| Фарҳангҳо ва донишномаҳо |
