Банги девона
| Банги девона | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Гунаи умумии рустании гулкарда | ||||||||||||||||
| Табақабандии илмӣ | ||||||||||||||||
| Номи байнулмилалии илмӣ | ||||||||||||||||
| Datura stramonium L. | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Бáнги девонá, аҷинахорак, тотура, шонаи аҷина, ҷавзи масил (лот. Datúra stramónium) — гиёҳест яксола.
Тавсифот[вироиш | вироиши манбаъ]
То 1,5 м қад мекашад. Пояи рости сершох, барги дарозрӯяи паррадор, гули қифшакли сафед, ғӯзаи байзашакли сершох, тухми гурдашакли сиёҳ дорад. Аз аввали баҳор то охири тирамоҳ гулу мева мекунад. Банги девона дарёи гиёҳи басо заҳрнок ва бадбӯй буда, ҳамчун алафи бегона дар боғу киштзор, заминҳои партов, қад-қади ҷӯйбор, соҳили дарё, канори роҳҳо мерӯяд. Дар саросари Тоҷикистон (ғайр аз Помири Шарқӣ) паҳн шудааст. Барги банги девона дарёи ашёи хоми давоӣ буда, онро дар давраи гулшукуфти рустанӣ меғундоранд.
Дар хусуси таъсири банги девона дарёи ба организм дар дастнависҳои Миср ишора шудааст. Олими Юнони Қадим Теофраст банги девонаро чун заҳри ҷунуновар тавсиф намудааст. Абуалии Сино қайд кардааст, ки банги девона дарёи касро масту мадҳуш мекунад ва барои мағзи сару дил зиёновар аст. Ба ақидаи Абурайҳони Берунӣ, як донг (0,531 г) тухми банги девона дарёи касро маст мекунад ва як мисқоли он (4,250 г) одамро мекушад.
Хосияти шифоӣ[вироиш | вироиши манбаъ]
Дар тибби халқӣ тухми банги девонаро барои тайёр кардани доруҳои мураккаб истифода мебаранд. Бо ҷӯшоби тухми банги девона дарёи ҳангоми дарди дандон, сардард ва табларза даҳонро обгардон мекунанд, дар вақти дарди сахти дил, меъда (баъзан, ҳангоми дарди тахтапушту сина) чун воситаи дардбару хобовар кор мефармоянд. Баъзе табибон банги девонаро барои муолиҷаи зиқи нафас, саромос ва чун воситаи таскинбахши бемориҳои асабу рӯҳӣ, невралгия, тарбоду радикулити музмин тавсия медиҳанд. Дар гомеопатия он барои табобати бемориҳои рӯҳӣ, кузоз, саръ, фалаҷ, сарсом, сурфакабудак истифода мешавад. Ҷавҳари спиртии тухми банги девонаро баъзан ҳангоми бемории саратон тавсия медиҳанд. Доруҳои банги девона дарёи («астматин», «астматол», «солутан»)-ро дар тибби муосир барои давои зиқи нафас, амрози асабу рӯҳӣ, тарбод, невралгия ва ғайра кор мефармоянд.
Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]
- ↑ Об условности указания класса двудольных в качестве вышестоящего таксона для описываемой в данной статье группы растений см. раздел «Системы APG» статьи «Двудольные».
Адабиёт[вироиш | вироиши манбаъ]
- Турова А. Д. Лекарственные растения СССР и их приминение. М., 1974;
- Гаммерман А. Ф., Гром И. И. Дикорастущие лекарственные растения СССР. М., 1976;
- Ходжиматов М. Дикорастущие лекарственные растения Таджикистана. Д., 1989.
Сарчашма[вироиш | вироиши манбаъ]
- Банги девона / М. Ҳоҷиматов // Асос — Боз. — Д. : СИЭМТ, 2013. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2023, ҷ. 2). — ISBN 978-99947-33-52-4.