Довар (футбол)

Ҳайати доварон (бо либоси варзишии сиёҳ).

Ҷойгиршавии нақшавии довар (R) ва ёварони ӯ (AR) дар майдон (соддашуда).

Довар — иштирокчии бозии футбол бо малака ва салоҳияти махсус мебошад.

Ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои довар дар Қоидаи 5-уми Қоидаҳои бозии футбол муайян карда мешаванд. Барои ҳар як бозӣ ҳайати доварон (ҳакамҳо) таъин карда мешаванд, ки аз инҳо иборатанд:

• довари асосӣ;
• ду ёрдамчии довар;
• (вобаста ба низомномаи мусобиқот) як довари эҳтиётӣ, ёвари довари эҳтиётӣ ва ду ёвари ҳаками иловагӣ дар паси хатҳои дарвоза ҷойгиранд.
• дар баъзе мусобиқаҳо: доварони видеоӣ (доварон дар назди монитор) ҳамчун қисми системаи VAR, ки шумора ва ваколатҳои онҳо вобаста ба мусобиқаи мушаххаси футбол фарқ мекунанд.

Ваколатҳои доварон

Ҳар як бозӣ аз ҷониби доваре назорат карда мешавад, ки тамоми ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои дар зер номбаршударо барои таъмини риояи қонунҳои бозӣ дар бозӣ, ки барои он таъин шудааст, дорад.

• мутобиқ будани тўбҳои истифодашавандаро ба талаботи қонуни 2 таъмин намояд;
• кафолат додани он, ки таҷҳизоти бозингарон ба талаботи Қоидаи 4 мувофиқат кунад;
• агар бозингар хуншояд, вай бояд таъмин кунад, ки вай майдонро тарк кунад. Бозингар метавонад танҳо бо иҷозати довар, ки аз қатъ шудани хунравӣ қаноатманд аст, ба майдон баргардад;
• таъмини он ки дар саҳро шахсони беиҷозат мавҷуд набошанд;
• Ба мақомоти дахлдор гузориши бозӣ, аз ҷумла маълумот дар бораи ҳама гуна чораҳои интизомӣ нисбати бозигарон ва/ё мансабдорони даста ва ҳама ҳодисаҳои дигар, ки пеш аз бозӣ, дар давоми бозӣ ё баъд аз бозӣ рух додаанд, пешниҳод кунед.

• ;
• боздоштан, муваққатан қатъ кардан ё қатъ кардани бозӣ бинобар ҳама гуна дахолати беруна;
• Бозиро қатъ кунед, агар ба фикри ӯ, бозигар сахт маҷрӯҳ шуда бошад ва аз майдон хориҷ карда шудани ӯро таъмин намоед;
• бозиро то аз бозӣ берун шудани тӯб идома додан, агар бозигар, ба ақидаи ӯ, танҳо ҷароҳати сабук гирифта бошад;
• барои вайронкунии ҷиддии Қоидаҳо ҷазо диҳед, агар ӯ дар як вақт зиёда аз як вайронкуниро содир кунад;
• Андешидани чораҳои интизомӣ нисбати бозигароне, ки дар вайрон кардани қоидавайронкуниҳо гунаҳкоранд, ки бо огоҳӣ ё хориҷшавӣ ҷазо дода мешаванд. Аз у талаб карда намешавад, ки ин гуна амалро фавран андешад, балки инро бояд хамин ки туб аз бозй баромад;
• дар хакки шахсони мансабдори бригадае, ки рафтори ношоиста доранд, чора бинанд ва мувофики салохдиди худ онхоро аз майдон ва майдонхои шафати майдон дур карда метавонад;
• нисбат ба ходисахое, ки аз ихтиёраш берун мемонанд, бо маслихати ёрдамчиёни худ ва довари эхтиётй амал мекунад.

Шакл

Либоси ҳайати доварон дар майдон бо нишонҳои РФУ ва «Adidas», ёварони довар бо парчамҳои сигнали чорчӯба

Довар, ёварони ӯ ва эҳтиётӣ бояд таҷҳизоте дошта бошанд, ки онҳоро аз рӯи ранг аз бозингарони ҳарду даста ва дарвозабон фарқ кунанд. Чун аз рӯи қоида, дастаҳо аввал ранги либосро интихоб мекунанд, баъд довар ва сипас дарвозабононро. Тамоми ҳайати доварон либоси якхела доранд . Таҷҳизоти доварон аз матои махсуси синтетикӣ сохта шудааст, ки арақро мекашад ва ҳарорати бароҳати баданро нигоҳ медорад. Баръакси либоси бозӣ, ҷомаи доварон ҷайб дорад . Феълан ФИФА ба доварон иҷозати пӯшидани 5 ранг – сиёҳ, сурх, зард, сабз ва кабудро иҷозат медиҳад. Аммо шалвори кӯтоҳ ва пойафзол бояд сиёҳ бошанд . Ҷӯробҳо на ҳамеша сиёҳанд, онҳо метавонанд ранги футболка бошанд.

Фишор

Дар вохӯриҳои ҳалкунанда аксар вақт доваронро барои хатогиҳо бахшида наметавонанд. Аз сабаби сустии такрорӣ, барои мухлисон қарори нодурусти доварро дидан осон аст . Масалан, дар яке аз бозиҳои Ҷоми ҷаҳонии соли 2002, бозингари тими мунтахаби Туркия Ҳокон Унсал ба пои Ривалдои бразилӣ зад ва ӯ рӯи худро нигоҳ доштан гирифт. Унсал корти сурх нишон дод, аммо пас аз баррасии бозӣ Ривалдо барои симуляция 5180 фунт стерлинг ба ҷарима кашида шуд .

Истифодаи воситаҳои техникӣ

Аз сабаби мураккабии баланди қабули қарорҳо аз ҷониби доварон ва дар натиҷа ба хатогиҳои зуд-зуд роҳ додани онҳо борҳо масъалаи иҷозат додан ба истифодаи воситаҳои техникӣ ба миён гузошта шудааст — масалан, кайҳо боз дар баскетбол воситаҳои техникиро истифода мебаранд. Барои осон кардани вақт дар ҳолатҳои муҳимтарин - ҳангоми бозӣ дар майдони ҷарима ва задани гол — УЕФА доварони голҳои иловагиро дар соли 2012 ва дар Ҷоми Конфедератсияҳо дар соли 2013 ва аз Ҷоми ҷаҳонии соли 2014 дар Бразилия системаи автоматии муайянкунииголҳоро оғоз карданд. Аз Ҷоми ҷаҳонии футбол дар Русия ва Ҷоми Конфедератсияҳо дар соли 2017 сар карда, системаи такрории видеои VAR истифода мешавад.