Забонҳои туркӣ

Забонҳои туркӣ оилаи забонҳои калоне аст, ки шомили сӣ забон узв мебошад. Ин забонҳо дар минтақаи васеъи аз Аврупои Шарқӣ то Сибир ва ғарбе Чин истифода мешаванд. Шумораи бо ин забонҳо чун забони асл ҳарфзананда дар ҳудуди 140 миллион таxмин зада шудааст, вале даҳҳо миллион нафари дигар ба ин забонҳо ошноӣ доранд. Забонҳои туркӣ зершохае аз оилаии забонҳои олтойӣ ҳастанд.

Ин гурӯҳе забонҳо олтоӣ астанд яъне каламот ва феълҳо бо изофа шудани пасванд маънии дигари ё ҳолате замоние мутафовитеро ба xуд мигиранд. Ҳамчунин яке аз мушаxассоти забонҳои туркӣ ҳамнавоии асвот (ба ист. забони ӯзбекӣ) аст.

Таснифот

Geographical distribution of Turkic-speaking peoples across Eurasia

The Turkic languages may uncontroversially be divided into six branches:

1. Ҷанубу ғарбӣ (оғӯзӣ)
2. Шимолу ғарбӣ (қипчоқӣ)
3. Southeastern (Uyghur)
4. Northeastern (Siberian Turkic)
5. Chuvash (Oghur, Bulghar/Bolgar)
6. Khalaj (Arghu)

Southwestern Turkic (Oghuz) languages
 Turkish Group   Azerbaijani Group   Turkmen Group   Others 

Northwestern Turkic (Kypchak) languages
 Kypchak-Bolgar   Kypchak-Cuman   Kazakh-Nogay 

Distribution of Altaic languages in Eurasia

• Proto-Turkic
  • Southwestern (Oghuz)
    • Pecheneg (extinct)
    • Шарқӣ
      • туркӣ
      • Озарбойҷонӣ
      • Gagauz
      • усмонӣ (extinct)
    • Ғарбӣ
      • Туркманӣ
      • Khorasani Turkish
    • Шимолӣ
      • Afshar
      • Qashqai
      • Salar
    • Crimean Tatar
    • Urum¹
  • Northwestern (Kypchak)
    • Kipchak (extinct)
    • Шарқӣ
      • Karachay-Balkar
      • Kumyk
      • Karaim
      • Kypchak-Cuman (Kypchak-Oghuz, Ponto-Caspian) languages
        • Cuman (extinct)
        • Krymchak
    • Шимолӣ
      • Kypchak-Bolgar languages
        • Татарӣ
        • Башкирӣ
        • Baraba
    • Ҷанубӣ (Aralo-Kaspian)
      • Kypchak-Nogay languages
        • Қазоқӣ
        • Karakalpak
        • Nogay
      • Kyrgyz-Kypchak group
        • Қирғизӣ
        • Altay
    • Crimean Tatar
    • Urum
  • Southeastern (Uyghur, Chagatay, Karluk)
    • Old Turkic (extinct)
    • ҷағатоӣ (extinct)
    • Ғарбӣ
      • Ӯзбекӣ
    • Шарқӣ
      • уйғурӣ
      • Lop
      • Ili Turki
  • Northeastern (Siberian Turkic)
    • Шимолӣ
      • Sakha / Yakut
      • Dolgan
    • Ҷанубӣ
      • Tuvan
      • Khakas
      • Shor
      • Fuyü Gïrgïs
      • Chulym
      • Tofa
      • Western Yugur (Yellow Uyghur)
  • Болгар
    • • Khazar (extinct)
      • Bolgar (extinct)
      • Hunnic (extinct)
      • Chuvash
  • Khalaj