Jump to content

Валериан Куйбишев

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Валериан Куйбишев
русӣ: Валериа́н Ку́йбышев
парчам
3-умин Комиссари халқии
Инспексияи коргару деҳқони РСФСР
парчам
28 апрели 1923 — 6 июлии 1923
Нахуствазир Владимир Илич Ленин
Пешгузашта Александр Дмитриевич Сюрупа
Ҷонишин Алексей Семёнович Киселёв
парчам
1-умин Комиссари халқии
Инспексияи коргару деҳқони СССР
парчам
6 июли 1923 — 5 августи 1926
Нахуствазир Владимир Ленин,
Алексей Риков
Пешгузашта вазифа таъсис шуд
Ҷонишин Григорий Константинович Орҷоникидзе
парчам
3-умин Раиси
Шӯрои олии хоҷагиии халқии СССР
парчам
5 августи 1926 — 10 ноябри 1930
Нахуствазир Алексей Иванович Риков
Пешгузашта Феликс Эдмундович Дзержинский
Ҷонишин Григорий Орҷоникидзе
парчам
4-умин Раиси
Госплани СССР
парчам
10 ноябри 1930 — 25 апрели 1934
Нахуствазир Вячеслав Молотов
Пешгузашта Глеб Максимилианович Кржижановский
Ҷонишин Валерий Иванович Межлаук
парчам
Раиси
Комиссияи идораи шӯравии назди Шӯрои комиссарони халқии СССР
парчам
11 феврали 1934 — 25 январи 1935
Нахуствазир Вячеслав Молотов
Пешгузашта вазифа таъсис ёфт
Ҷонишин Николай Кириллович Антипов
Таваллуд 25 май (6 июн) 1888[1]
Даргузашт 25 январ 1935(1935-01-25)[2][3][4][…] (46 сол)
Мадфан
Ҳизб
Таҳсилот
 Парвандаҳо дар Викианбор

Валериан Владимирович Куйбишев (русӣ: Валериан Владимирович Куйбышев; тав. 25 май (6 июн) 1888, Омск, вилояти Акмола, Империяи Русия — ваф. 25 январи 1935 , Москва, РСФСР, СССР) — пешвои ҳизбию сиёсии инқилобии шӯравии рус. Бо ордени Байрақи Сурх мукофотонида шудааст.

Узви КИМ СССР 1-6 даъват, номзади узви КМ ҲКИШ (б) (1921—1922), узви Кумитаи Марказии ҲК Умумииттифоқӣ (б), (1922—1923, 1927—Соли 19351935), узви Бюрои сиёсии ҲК Умумииттифоқӣ (б) (1927—1935), узви Бюрои ташкилии КМ ВКП (б) (1922—1923, 1934—1935), котиби КМ ВКП (б) (1922—1923), узви Комиссияи марказии назорати ВКП (б) (1923—1927).

Пайдоиш

[вироиш | вироиши манбаъ]

Падар — Владимир Яковлевич Куйбишев (вафот 24 ноябри 1909), ашрофзода, марди низомӣ, подполковник, иштирокчии ҷанги Русияву Ҷопони солҳои 1904-1905. Ӯ ба ҳузури низомӣ дар Тюмен роҳбарӣ мекард ва дар он ҷо дар қабристони собиқи Текутевский дафн карда шуд[5][6].

Модар — Юлия Николаевна Куйбишева (то издивоҷ — Гладишева), омӯзгор, духтари як мансабдори Семипалатинск, ки дар он ҷо Владимир Яковлевич хидмат мекард. Онҳо соли 1883 издивоҷ карданд[6]. Валериан кӯдакии худро дар Кокчетав гузаронидааст. Падар подполковник Владимир Яковлевич Куйбишев ҳамчун фармондеҳи низомӣ дар шаҳри Тюмени вилояти Тоболск хидмат мекард ва дар он ҷо субҳи 24 ноябри соли 1909 аз "зарба"[7][8][9] даргузашт.

Ҷавонӣ. Корпуси кадетӣ

[вироиш | вироиши манбаъ]

Дар моҳи августи соли 1898 Валериани даҳсола ба зодгоҳи худ Омск баргашта, ба корпуси кадетҳои Сибир номнавис шуд. Ҳамчун писари як марди низомӣ, вай ба дастгирии пурраи ҳукумат ворид шуд.

Соли 1903, дар ҳоле ки ҳанӯз хонандаи синфи шашуми корпуси кадетӣ буд, Валериан узви маҳфили ғайриқонунии сотсиал-демократҳо шуд[10]. Аввалин чунин маҳфилҳо дар Омск солҳои 1896—1897 пайдо шуданд. Асли онҳо фиристодаҳои сиёсӣ буданд[11]. Тағояш Александр Гладишев аз Куйбишев ҳамагӣ чаҳор сол калонтар буда, ба ӯ таваҷҷуҳ ба ғояҳои инқилобиро сироят кардааст.

Дар моҳи июли соли 1900 Валериан Куйбишев бори аввал эъломияҳои инқилобиро аз Омск ба Кокчетав расонд. Сипас дар шаҳр матбааи пинҳонӣ таъсис дода шуд, дар моҳи июли соли 1904 — аввалин маҳфил барои таблиғи марксизм дар байни ҷавонон[12].

Соли 1904, дар синни шонздаҳсолагӣ ба Ҳизби сотсиал -демократии меҳнати Русия (ҲСДМР/РСДРП) пайваст. Падари ӯ дар ин вақт дар ҷанги Русияву Ҷопон дар солҳои 1904-1905 иштирок карда, дар он ҷо захмӣ ва контузия шуда буд.

Агитатор ва коргари пинҳонӣ. Боздоштҳо

[вироиш | вироиши манбаъ]
Валериан Куйбишев дар соли 1917

Соли 1905, дар синни ҳабдаҳсолагӣ, Валериан Куйбишев корпуси кадетҳои сибириро дар Омск хатм кард ва пас аз он ба Петербург рафт ва дар он ҷо ба Академияи тиббии ҳарбӣ дохил шуд. Аз тирамоҳи соли 1905 ӯ дар Санкт -Петербург зиндагӣ мекард ва дар вақти холии худ вазифаҳои техникиро дар ташкилоти шаҳрии РСДРП-ро иҷро мекард: адабиёти ғайриқонуниро интиқол медод, маводи тарканда ва силоҳро аз Финляндия мебурд. Дар аввали соли 1906 ӯ барои иштирок дар эътирози донишҷӯён ба зидди қатли 9 январи соли 1905 (якшанбеи хунин) бар намоиши осоиштаи коргарон таҳти назорати полиси Империяи Русия қарор гирифт, чанд маротиба мавриди пурсиш қарор гирифт ва дар натиҷа аз академия хориҷ карда шуд[10].

Моҳи марти соли 1906, Куйбишев ба волидонаш ба шаҳри Кузнетски Сибир рафт, ки то он вақт падараш навбатдор буд. Ҳангоми дар Кузнетск буданаш Валериан тавонист як маҳфили ғайриқонунии сотсиал-демократ ташкил кунад. Бо иштироки ӯ дар хонаи тоҷир Фонарёв чопхонаи пинҳонӣ таъсис дода шуд, ки он чанд варақаҳои агитатсионӣ чоп менамуд[10][13].

Тирамоҳи соли 1906 ӯ аз полиси Омск пинҳон шуда буд, аммо дар моҳи ноябр ӯро барои фаъолияти фаъоли инқилобӣ ва доштани адабиёти ғайриқонунӣ боздошт ва зиндонӣ карданд. Аз ноябри соли 1906 то феврали соли 1907 ӯро тафтиш мекарданд. Дар моҳи марти соли 1907, суди ҳарбии округӣ Куйбишевро сафед кард, аммо генерал-губернатори Омск ӯро таҳти назорати полиси ҷамъиятӣ ба шаҳри Каински вилояти Томск фиристод[10], ки падараш он вақт дар он ҷо хидмат мекард (суроғаи кунунии хонаи онҳо: Русия, вилояти Новосибирск, Куйбишев, кӯчаи Свердлов, 28). Валериан ба Кайнск нарасида, моҳи апрели соли 1907 дар Томск монд ва дар он ҷо узви гурӯҳи ташвиқотӣ шуд. Гурӯҳ дар байни аскарони гарнизон ва коргарон кори агитатсионӣ мебурд. Дар истгоҳи Тайга корпартоии коргарон ташкил карда шуд. Тобистони соли 1907 дар Каинск ва Барабинск ӯ доираҳои инқилобӣ ташкил кард, ки таблиғро пеш мебурд, қабули адабиёти ғайриқонунӣ ва чопи эълонҳоро ташкил мекард. Сипас, таҳдиди боздошти дигар ӯ ба Петропавловск кӯчид ва дар он ҷо чаҳор шумораи рӯзномаи ҳуқуқии ҳизбро нашр кард.

Дар моҳи феврали соли 1908 ӯро боздошт ва зиндонӣ карданд. Моҳи июли ҳамон сол ӯ аз зиндон ба Санкт—Петербург фирор кард ва дар он ҷо 11 июл боздошт шуд. Пас аз як моҳ, ки дар " Крестӣ " буд, ӯро ба Кайнск интиқол доданд, ки дар он ҷо ҳамчун бадарғаи маъмурӣ зиндагӣ мекард.

30 апрели соли 1909, Куйбишев ҳамчун адресате боздошт карда шуд, ки ба номи ӯ бастаи дорои адабиёти ғайриқонунӣ аз Киев омадааст. Вай дар зиндони Каинск зиндонӣ буд, аммо дар нимаи моҳи май ӯро ба зиндони Томск интиқол доданд. Аммо аз сабаби набудани далелҳо ӯро сафед карда, озод карданд.

Тирамоҳи соли 1909 Куйбишев ба факултаи ҳуқуқшиносии Донишгоҳи Томск дохил шуд. Вай то аввали соли 1910 таҳсил кард ва дар натиҷа барои фаъолиятҳои инқилобӣ ба ҳайси сарвари ташкилоти низомии кумитаи Томскии РСДРП хориҷ карда шуд. Дар моҳи феврали соли 1910, вай бори чорум боздошт шуд. Ӯ панҷ моҳ мавриди тафтишот қарор дошт, дар зиндони Томск буд ва сипас ду сол ба Нарим бадарға шуд. Дар он ҷо ӯ бо Яков Свердлов як ташкилоти болшевикӣ таъсис дод.

Моҳи майи соли 1912 ӯ ба Омск фирор кард ва пас аз як моҳ ӯро боздошт карданд ва пас аз тақрибан як сол дар зиндони Томск таҳти назорати полиси ҷамъиятӣ ба Тамбов бадарға карданд. Вай аз шаҳр гурехт, аз июли 1913 то июли 1914 дар Санкт-Петербург, Вологда, Харков ба кори инқилобӣ раҳбарӣ кард.

18 сентябри соли 1916 ӯро барои омодасозии Конфронси болшевикон дар Волга дастгир карданд ва 7 феврали соли 1917 ӯро ба қаламрави Туруханск бадарға карданд. Дар деҳаи Казачинское пас аз инқилоби феврали соли 1917 озод карда шуд[14].

Инқилоби соли 1917

[вироиш | вироиши манбаъ]

Соли 1917 Валериан Куйбишев ба Самара омад ва дар он ҷо ба ташкилоти Самаравии РСДРП сарварӣ кард ва раиси Шӯро (Совет) интихоб шуд. Моҳи октябри соли 1917 дар таъсиси Ҳокимияти Шӯравӣ дар Самара ширкат варзид, раиси Кумитаи инқилобии Самара ва кумитаи вилоятии ҳизби болшевикӣ буд. Ҳангоми тирборони Самараи муҳофизатшаванда аз ҷониби лашкари Легиони Чехословакия 8 июни соли 1918, Валериан Куйбишев бо ҳамроҳии роҳбарон зуд ба Симбирск кӯчонида шуд[15]. Ва ӯ пас аз суқути ҳукумати КОМУЧ, ки аз ҷониби чехословакҳо дастгирӣ мешавад, дар моҳи октябри ҳамон сол ба Самара баргашт. Пас аз бозгашт ӯ бо болшевикони дигар дар бинои истиқоматии тоҷир Покидишев дар кӯчаи Саратовская зиндагӣ мекард[16]. Дар солҳои ҷанги шаҳрвандии солҳои 1918-1920 ӯ комиссар ва узви шӯрои ҳарбии инқилобии 1 ва 4 артиш (РККА), раҳбарии созмони ҳизбии Самара буд[17].

Ҷанги шаҳрвандӣ

[вироиш | вироиши манбаъ]

Аз соли 1919, Валериан Куйбишев узви Шӯрои ҳарбии инқилобӣ (РВС)-и гурӯҳи ҷанубии Фронти Шарқии Артиши Сурх шуд, ки бар зидди лашкари ҳукумати адмирал Колчак мубориза мебурд, мудофиаи Астрахан, ва сипас қӯшунҳои Осиёи Миёнаро раҳбарӣ мекард. Узви Шӯрои ҳарбии инқилобии Артиши XI Фронти Туркистон, вакил. Раиси Комиссияи Иҷроияи Марказии Умумирусиягӣ ва Шӯрои Комиссарони Халқии РСФСР оид ба корҳои Туркистон (1919-1920).

Кариера

[вироиш | вироиши манбаъ]
Бюрои Сиёсии КМ ВКП (б), (1934) — чанде пеш аз қатли Киров. Куйбишев аввалин дар чап дар катори боло дар назди Киров мебошад.

Пас аз ҷанги шаҳрвандӣ Валериан Куйбишев дар кори пешбари иттифоқҳои касаба ва хоҷагӣ кор мекард. Моҳи декабри соли 1920 узви Президиуми Шӯрои марказии умумииттифоқии иттифоқҳои касаба интихоб шуда, ба шуъбаи иқтисод раҳбарӣ мекард. Аз апрели 1921 — узви Президиуми Шӯрои Олии хоҷагии халқ ва аз моҳи ноябр сардори Главэлектро; ичрои амалии нақшаи ГОЭЛРО-ро назорат мекард. Солҳои 1923-26 — Комиссари Халқии РКИ, муовини раиси Шӯрои Комиссарони Халқ ва СТО. Аз соли 1926 - Раиси Шӯрои олии иқтисодӣ.

Аз ноябри соли 1930 ба ҷои Госплани СССР Кржижановский, ҳамзамон муовини раиси СНК ва СТО шуд. В.В. Куйбишев бевосита дар тартиб додани нақшааҳои хоҷагии халқи панҷсолаи 1 ва 2 иштирок дошт. Аз феврали 1934 раиси Комиссияи Назорати Шӯравӣ, аз майи 1934 муовини 1 -уми Раиси Шӯрои Комиссарони Халқ ва СТО. Яке аз ташаббускорони нашри 1-уми БСЭ, узви ҳайати таҳририяи асосӣ. Вакили съездҳои 7,8,12-17-уми ҳизб. Дар Съезди 10-уми РКП (б) ӯро номзад ба аъзогии Кумитаи марказии ҳизб интихоб шуд, дар Съезди 11, аллакай узви Кумитаи Марказии РКП (б), моҳи апрели соли 1922, котиби Комитети Марказии РКП (б). Дар Съезди 12 ӯ узви Комиссияи марказии назорат интихоб шуд, раиси Комиссияи марказии назорати РКИ буд (1923-26). Дар съездҳои 15—17 ҳизб ӯро аъзои КМ ВКП (б) интихоб карданд; аз соли 1927 — аъзои Бюрои Сиёсии КМ КПСС (б).

Ӯ яке аз наздиктарин шарикон ва мушовирони масоили иқтисодӣ ба Сталин буд.

Дар моҳҳои феврал-апрели соли 1934 Раиси Комиссияи ҳукуматӣ оид ба кумак ба сокинони Челюскин буд.

Дар моҳи ноябри соли 1934 аз Бюрои Сиёсии КМ ВКП (б) сохтани Комиссияи сиёсии КМ барои "мубориза бо муқовимати бойҳо-кулакҳо (босмачҳ)" дар Ӯзбекистон ба даст омадааст ва худи ӯ узви он шудааст. Комиссияи сиёсӣ ҳуқуқ дошт ҳукми қатлро тасдиқ кунад[18].

Марг

[вироиш | вироиши манбаъ]
Қабри падари В.В.Куйбишев дар Тюмен. Соли 2013.

Куйбышев 25 январи соли 1935 дар синни чилу шашсолагӣ дар утоқаш ногаҳон вафот кард. Варианти расмии марг бастани тромби артерияи коронарии рости дил рабт дода мешавад [Прим. 1]. Дар маросими дафн роҳбарияти олии Шӯравӣ ҳузур доштанд [19]. Ҷасад сӯзонда шуд, урна бо хокистар дар девори Кремл девор карда шуд.

Баъдтар дар Тақвим-истинод барои соли 1941 дар тарҷумаи ҳоли кӯтоҳи Куйбышев чунин навишта шуда буд: "Душманони халқ, ки аз ин болшевики сарсахт нафрат доштанд, ӯро куштанд"[20].

Ҳаёти шахсӣ

[вироиш | вироиши манбаъ]

Ӯ шахси боистеъдоди мусиқӣ буд, Пушкин, Лермонтов ва Некрасовро дӯст медошт, аксар вақт асарҳои онҳоро қироат мекард. Худи ӯ аз хурдӣ шеър менавишт[21].

Ӯ чанд маротиба издивоҷ карда буд.

Хотира

[вироиш | вироиши манбаъ]
Муҷассама дар майдони Преображенская дар Маскав

Дар наздикии шаҳри Кокчетави РСС Қазоқистон, дар мавзеи теппаи Букпа, дар он ҷое, ки Куйбишеви ҷавон варақаҳои инқилобиро пинҳон карда буд, лавҳаи ёдгорӣ гузошта шуд. То аввали солҳои 90 -ум Осорхонаи ҷумҳуриявии ёдбуди В.В. Куйбишев (ҳоло осорхонаи таърихии шаҳр ), яке аз кӯчаҳои марказии Кокшетау ба номи ӯ гузошта шудааст. Инчунин дар шафати Осорхона муҷассамаи Куйбишев мавҷуд аст, дар боғи музей ҳайкали инқилобгари ҷавон Валериан, ки андешамандона дар суфа нишастааст, оро аст. Осорхона дорои миқдори зиёди ашёи шахсии Куйбишев мебошад, масалан: миз, курсии дӯстдошта, лавозимоти корӣ ва ғайра.

Маҳалҳои аҳолинишин ва ноҳияҳо ба номи В.В.Куйбишев

[вироиш | вироиши манбаъ]

Объектҳои дигар

[вироиш | вироиши манбаъ]
  • ҶСК КуйбышевАзот яке аз корхонаҳои пешқадами саноати кимиёи Русия ба шумор меравад.
  • Кӯчаҳо ва хиёбонҳои як қатор шаҳрҳо ба ифтихори Куйбишев номгузорӣ шудаанд.
  • Дар пойтахти Тоҷикистон - шаҳри Душанбе, дар рӯ ба рӯи истгоҳи роҳи оҳан, муҷассамаи Куйбишев гузошта шудааст ва майдон ба номи ӯ гузошта шудааст.
  • Дар замони Шӯравӣ корхонаҳои гуногун номи Куйбишевро доштанд, аз ҷумла заводи мошинсозии вазнини Иркутск, киштиҳо (лоиҳаи крейсери 68К, Валериан Куйбишев (танкер), киштии моторӣ [23] ), колхозҳо, қасрҳои маданият, лагерҳои пионерӣ ва олӣ муассисаҳои таълимӣ, аз ҷумла: Донишгоҳи давлатии техникии Шарқи Дур, Донишгоҳи давлатии сохтмонии Москва , Донишгоҳи давлатии Томск, Академияи муҳандисии ҳарбӣ, Академияи мошинсозӣ ва шоҳроҳҳои Сибир, Донишгоҳи давлатии меъморӣ ва муҳандисии сохтмонии Новосибирск, Институти давлатии омӯзгории Куйбишев, Институти политехникии Куйбишев Донишгоҳи ҷангалшиносии Архангелск (дар соли 1994 ба Донишгоҳи техникии давлатии Архангелск табдил ёфт), Донишкадаи давлатии иқтисоди миллии Беларус, Институти кооперативии Сентрсоюзи Самарқанд ба номи В.В.Куйбишев (24 марти соли 1998 номи Институти иқтисодиёт ва хидматрасонии Самарқандро гирифт [24] ), Омӯзишгоҳи техникии рақами 1 ВПО НКВД СССР (ҳоло Санкт -Петербург). Институти давлатии молия ва иқтисоди Қазон то ҳол номи ӯро дорад.
  • Мебоист истгоҳи метрои Электрозаводскаяи Маскавро заводи Куйбишев меномиданд
  • Обанбори Куйбишев (баҳри сунъӣ дар омезиши дарёҳои Волга ва Кама).
  • Роҳи оҳани Куйбишев, ки соли 1953 номи худро гирифт, дигаргун карда нашудааст.
  • Ноҳияи зодгоҳаш ба номаш аст
  • Дар Қирғизистон деҳаи ба номи Куйбишев вуҷуд дорад.
  • Дар қишлоқи Черниговкаи райони Кормиловскии вилояти Омск ҳайкали ёдгории Куйбишев гузошта шудааст.
  • Қабл аз истиқлол дар Узбакистон, Институти кишоварзии Самарқанд, Институти кооперативии Самарқанд ва вилояти Тошканд, ки ба Мирзо Улуғбек номгузорӣ шуда буд, низ ба номи Куйбишев гузошта шуда буд.

Эзоҳ

[вироиш | вироиши манбаъ]
  1. ↑ По мнению Владимира Куйбышева (сына В. В. Куйбышева) в конце декабря 1934 года на заседании Политбюро Куйбышев потребовал дополнительного расследования убийства С. М. Кирова. В этой связи он высказывал предположение об отравлении Куйбышева по приказу Сталина (Фельштинский, стр. 370)

Манбаъ

[вироиш | вироиши манбаъ]
  1. ↑ Историческая энциклопедия Сибири (рус.) / под ред. В. А. Ламин — Новосибирск: 2009. — ISBN 5-8402-0230-4
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 Куйбышев Валериан Владимирович // Большая советская энциклопедия (рус.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  3. ↑ Энциклопедия Брокгауз (нем.)
  4. ↑ Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформаи додаҳои боз — 2011.
  5. ↑ Петрушин А. А. «Тюмень без секретов, или Как пройти на улицу Павлика Морозова». — 1-е изд. — Тюмень: Мандр и Ка, 2011. — С. 277. — 320 с. — 1,000 экз. — ISBN 5-93020-449-7.
  6. ↑ 6.0 6.1 Николай Зенькович. Энциклопедия биографий «Элита»: «Самые секретные родственники». Куйбышев В. В. (стр. 205—212) // books.google.ru
  7. ↑ Некролог // Сибирская торговая газета. № 250. 25 ноября 1909 года. Тюмень
  8. ↑ Некролог // Сибирская торговая газета. № 253. 28 ноября 1909 года. Тюмень
  9. ↑ Некролог // Сибирская торговая газета. № 255. 1 декабря 1909 года. Тюмень
  10. ↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 Автор: Текст и иллюстрации предоставлены Управлением государственной архивной службы Самарской области. Личность в истории. Руководители советского периода. Валериан Владимирович Куйбышев. 8 октября 1917 г. — 3 апреля 1918 г. Портал «Самарская губерния: история и культура» // gubernya63.ru
  11. ↑ Шиловский М. В. Города Сибири VIII — начала XX веков. Факторы, влиявшие на общественно-политическую жизнь западносибирских городов второй половины XIX — начала XX веков. Бойгонӣ шудааст 18 октябри 2016  сол. «Электронная библиотека» // new.hist.asu.ru
  12. ↑ К 175-летию г. Кокшетау. Хроника в документах. Бойгонӣ шудааст 26 феврали 2014  сол. // kokshetau.online.kz
  13. ↑ Хроника Новокузнецка. 1900 — 1920-её гг. Центральная городская библиотека имени Н. В. Гоголя города Новокузнецка // gogolevka.ru
  14. ↑ Ярославский Е.: 8 марта 1917 г. В. В. Куйбышев был освобождён из ссылки и 16 марта вернулся в Самару. «Образец пролетарского революционера» // Газета «Бурят-монгольская правда», № 021 (5800), 27 января 1936 года, стр. 2.
  15. ↑ Какой эпизод биографии Валериана Куйбышева скрыли советские историки — Рамблер/субботний
  16. ↑ Самарские большевики: неизвестные адреса и штрихи к портретам
  17. ↑ Председатель Самарского губисполкома Валериан Владимирович Куйбышев. Бойгонӣ шудааст 9 ноябри 2007  сол. // info.samara.ru
  18. ↑ Хлевнюк О. В. Хозяин. Сталин и утверждение сталинской диктатуры. — М.: РОССПЭН, 2012. — С. 23.
  19. ↑ Похороны Куйбышева В. В.
  20. ↑ «Календарь-справочник. 1941год» — ОГИЗ, СОЦЭКГИЗ СССР, 1941. — С.17.. 31 июли 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 27 июли 2020.
  21. ↑ Неизвестный Валериан Куйбышев. Бойгонӣ шудааст 28 сентябри 2011  сол. // old.samara.ru
  22. ↑ «Прости нас, Валериан!»: Куйбышевцы на митинге в защиту сквера потребовали провести общегородской референдум // BezFormata.Com, 29.07.2019
  23. ↑ Теплоход «Валериан Куйбышев» Бойгонӣ шудааст 20 феврали 2009  сол. // flotte.by.ru
  24. ↑ Самаркандский институт экономики и сервиса (до 24 марта 1998 года — Самаркандский кооперативный институт Центросоюза имени В. В. Куйбышева (СКИЦ). Бойгонӣ шудааст 19 июни 2015  сол. // sies.uz

Адабиёт

[вироиш | вироиши манбаъ]

Пайвандҳо

[вироиш | вироиши манбаъ]
Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/w/index.php?title=Валериан_Куйбишев&oldid=1320830"