Jump to content

Лигаи касбии футболи Ӯзбекистон

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Лигаи касбии футболи Ӯзбекистон
ӯзбекӣ: Oʻzbekiston Professional futbol ligasi
Таъсис 2 июл 2008
Регион  Ӯзбекистон
Конфедератсия Конфедератсияи футболи Осиё
Вебгоҳ pfl.uz

Лигаи касбии футболи Узбекистон (ӯзбекӣ: Ўзбекистон профессионал футбол лигаси, ЎзПФЛ) созмонест, ки мусобиқоти касбии футбол байни дастаҳои футболро дар қаламрави Ӯзбекистон ҳамоҳанг мекунад[⇨]. Соли 2008 бо тавсияи Конфедератсияи футболи Осиё аз Федератсияи футболи Ӯзбекистон ҳамчун ташкилоти алоҳида ҷудо карда шуд[⇨].

Суперлига, Лигаи Узбекистон, Лигаи якум, Лигаи олии футзал ва Лигаи якум, Кубоги Узбекистон, Ҷоми Лига, Суперҷоми Узбекистон, Узбекистон U19 ва Узбекистон U21 ташкили чемпионатҳо ва дигар мусобиқаҳои шабеҳи касбии футболро ҳамоҳанг мекунад. Ин ташкилотест, ки байни бошгоҳҳои футбол ташкил ва баргузор менамояд, оид ба фаъолияти варзишӣ ва ташкилию идоракунӣ ва муносибатҳои байниҳамдигарии онҳо роҳнамоӣ мекунад.

Дар ҳамкорӣ бо вазорату идораҳо, корхонаву ташкилотҳои Ӯзбекистон дар гузаронидани мусобиқаҳои футболи дараҷаҳои гуногун кумак мекунанд.

Он аз лиҳози иҷозатномадиҳӣ яке аз лигаҳои пешрафтаи Осиё мебошад.

Аз моҳи марти соли 2024 панҷ ширкат дар Узбакистон сарпарастони расмии лига мебошанд.

Таърих

[вироиш | вироиши манбаъ]

Соли 1992 он ба сохтори ташкилии Федератсияи футболи Ӯзбекистон шомил буд ва шӯъбаи ташкили мусобиқаҳои футболи касбӣ дар Ӯзбекистон буд. Дар авоили соли 2008 Конфедератсияи футболи Осиё ба Федератсияи футболи Узбакистон тавсия дода буд, ки Лигаи касбии футболро ҳамчун созмони алоҳида ҷудо кунад. Он 20 июни соли 2008 дар маҷлиси умумии Ассотсиатсияи футбол ва клубҳои футболи Ӯзбекистон таъсис ёфта, аз ҷониби Вазорати адлияи Ҷумҳурии Ӯзбекистон 2 июл ба қайд гирифта шудааст. 10 январи соли 2023 он узви Ассотсиатсияи Лигаҳои умумиҷаҳонии футболи касбӣ шуд[1][2][3].

Мақсад ва вазифаҳо

[вироиш | вироиши манбаъ]

Мақсади асосии Лигаи касбии футболи Ӯзбекистон ташкил намудани футбол байни дастаҳои футболи Ҷумҳурии Ӯзбекистон, мутаносибан, Суперлига, Про-Лига, Лигаи якум, Лигаи олии футзал ва Лигаи Олӣ, Кубоки Узбекистон, Лига кубог, Суперкубок мебошад. Узбекистон, хамаи категорияхои синну соли Узбекистон ва дигар чунин футболи касбй иборат аст аз координацияи гузаронидани мусобикахо, ташкил ва гузаронидани мусобикахо байни клубхои футбол, рохнамоии фаъолияти варзиши, ташкилию рохбари ва робитахои мутакобила мебошад[4].

Сарварон

[вироиш | вироиши манбаъ]

Фарҳод Магометов солҳои 2008-2017 дар мақоми раҳбари аввали ин созмон кор кардааст. Аз сентябри соли 2017 то соли 2019 Амон Ғафуров раҳбарии ин созмонро бар ӯҳда дошт. Баъдан, солҳои 2019-2020 раҳбарии ин созмонро Даврон Шоқурбонов бар ӯҳда дошт. Диёр Имомхоҷаев, ки аз соли 2020 то соли 2022 муваққатан директори генералӣ буд, соли 2022 директори генералии ин созмон таъин шуд.

Ном таъин шудааст Озод карда шуд
Фарҳод Магометов[5][6] 04.09.2008 04.09.2017
Амон Ғафуров[7] 04.09.2017 17.06.2019
Даврон Шоқурбонов[8] 17.06.2019 26.05.2020
Диёр Имомхоҷаев[9] 26.05.2020 то ҳол

Комитети ичроия

[вироиш | вироиши манбаъ]

Диёр Имомхоҷаев, директори генералӣ[10].

Одил Аҳмедов, узви Кумитаи иҷроия, ноиби президенти Ассотсиатсияи футболи Ӯзбекистон[11].

Тӯлабек Акрамов, узви Кумитаи иҷроия, ноиби президенти бошгоҳи футболи «Локомотив-Тошкент»[12].

Баҳодир Мирзаев, узви Кумитаи иҷроия, директори генералии бошгоҳи футболи АГМК[13].

Алишер Юсупов, узви Кумитаи иҷроия, менеҷери бошгоҳи футболи «Насаф»[14].

Ойбекхон Иброҳимхонов, узви Кумитаи иҷроия, машваратчии ҳуқуқшиноси Лигаи касбии футболи Ӯзбекистон[15].

Мусобиқаҳо дар доираи салоҳияти O'zPFL

[вироиш | вироиши манбаъ]

Чемпионати Узбекистон оид ба футбол

[вироиш | вироиши манбаъ]

Coca Cola Superleague дивизиони олӣ дар системаи мусобиқоти футболи Ӯзбекистон аст, ки дар он клубҳои футболи касбӣ иштирок мекунанд. Он соли 1992 бо номи Лигаи Оли таъсис ёфтааст. Дар маҷмӯъ 14 даста ширкат меварзанд. Чемпионат моххои март—ноябрь барпо мегардад ва хар як команда 26 вохурй мегузаронад. То соли 2018 ин мусобиқа расман Лигаи Олӣ ном дошт. Аз соли 2019 сарпарасти титулӣ аввал Суперлигаи Пепси ва баъдан аз соли 2020 Суперлигаи Кока Кола номида мешавад. Дар таърихи чемпионатҳои Ӯзбекистон ҳамагӣ 41 клуб ширкат карда, танҳо 7-тои онҳо ба шоҳсуфаи чемпионат баромаданд: «Пахтакор» - 14 маротиба, «Нефтчӣ» - 5 маротиба, «Бунёдкор» - 5 маротиба, «Локомотив» — 3 бор, «Достлик» — 2 бор, МХСК — 1 бор, «Навбахор» — 1 бор. Солҳои гуногун шумораи дастаҳо дар чемпионати Ӯзбекистон гуногун буд. Солхои аввал дар чемпионат 16 команда, баъд дар солхои гуногун шумораи командахо 14, 18 ва 20-ро ташкил медод. Дар соли 2018 шумораи дастаҳои чемпионат як маротиба 12 нафар буд.

Ўзбекистон кубоги

[вироиш | вироиши манбаъ]
Ўзбекистон кубоги

Бошгоҳи футболе, ки аз ҳама бештар Ҷоми Узбакистонро ба даст овардааст, «Пахтакор» (13 бор) мебошад. Клубҳои «Бунёдкор» ва «Насаф» 4 маротиба, «Навбаҳор» ва «Локомотив» 3 бор, клуби «Нефтчӣ» 2 маротиба, АГМК, «Дӯстлик» ва «Андиҷон» як бор ғолиб омадаанд.

Ҷоми Лига

[вироиш | вироиши манбаъ]

Ҷоми Лигаи Ӯзбекистон мусобиқаи ҳарсола оид ба футбол байни мардон мебошад. Мусобиқа, ки аз соли 2010 аз ҷониби Лигаи касбии футболи Узбакистон ва Ассотсиатсияи футболи Узбакистон баргузор мешавад, дар солҳои 2016-2018 баргузор нашуд. Ўзбекистон лига кубоги 2019 йилда илк бор ташкил этилди. Дар он асосан бошгоҳҳои Ӯзбекистон, инчунин бошгоҳҳои футболи Qirgʻiziston, Tojikiston, Turkmaniston ва Qozogʻiston бо пешниҳоди Ӯзбакистон иштирок мекунанд. Аввалин голиби мусобика командаи «Пахтакор» -и Тошкент[16].

Ўзбекистон Суперкубоги

[вироиш | вироиши манбаъ]
Ўзбекистон Суперкубоги

Ин мусобиқа аз 1 бозӣ иборат аст, ки дар он: ғолиби Ҷоми Узбакистон дар мавсими гузашта ва қаҳрамони лигаи олӣ вомехӯранд. Агар Ҷом ва Чемпионатро як даста ба даст орад, он гоҳ клуби дар чемпионат ҷои дуюмро ишғолкунанда бо Чемпион бозӣ мекунад[17].

Лигаи Pro

[вироиш | вироиши манбаъ]

Бо қарори роҳбарияти ПФЛ аз 21 ноябри соли 2017 Лигаи 1-и Ӯзбекистон расман аз мавсими соли 2018 ба Про-Лигаи Ӯзбекистон табдил ёфт. Лига аз 18 ба 16 даста кам карда шуд[18].

Лигаи якум

[вироиш | вироиши манбаъ]

Он аз соли 2010 фаъолият дорад. Аз мавсими соли 2010 мусобиқаҳои лигаи аввал ба ду минтақа тақсим мешаванд: минтақаи шарқӣ ва ғарбӣ. Дастаҳои минтақаи Шарқӣ аз клубҳои футболи Андиҷон, Намангон, Фарғона ва вилояти Тошканд иборатанд. Дастаҳои минтақаи ғарбӣ аз клубҳои футболи вилоятҳои Сирдарё, Ҷиззах, Навоӣ, Самарқанд, Қашқадарё, Сурхондарё, Бухоро, Хоразм ва Ҷумҳурии Қорақалпоғистон иборатанд. Шумораи дастаҳои ширкаткунанда дар ҳар як минтақа: 12.

Лигаи якуми Узбекистон пештар аз руи системаи футбол мусобикаи класси дуюм буд. Пас аз таъсиси Лигаи Про дар соли 2018, Лигаи якум аз соли 2020 аз нав ташкил карда шуд ва ҳоло мусобиқаи сатҳи сеюм дар кишвар мебошад.

Чемпионати U21

[вироиш | вироиши манбаъ]

Мусобиқае, ки дар он дастаҳои ҷавонони дастаҳои лигаи олӣ аз рӯи низоми футболи Узбакистон бозӣ мекунанд. Унда Ўзбекистон ПФЛ низомларига мувофиқ, 21 ёшдан кичик футболчилар иштирок этади. Бозиҳои қаҳрамонии U21 як рӯз пас аз бозиҳои дастаҳои асосӣ баргузор мешаванд[19].

Чемпионати U19

[вироиш | вироиши манбаъ]

Дастаи мунтахаби ҷавонони то 19-сола дар Чемпионати ҷаҳон оид ба футбол (U20), Чемпионати Осиё то 19-сола (U19) ва дигар мусобиқаҳо шарафи Узбакистонро ҳимоя мекунад. Мусобиқа байни дастаҳои то 19-солаи бошгоҳҳои Суперлига ва Лигаи Про. Чемпионати U19 соли 2021 таъсис ёфтааст. Дар он хамаи клубхои ду лигам олй бо шогирдони худ барои галаба мубориза мебаранд. Мусобиқа байни дастаҳои то 19-солаи бошгоҳҳои Суперлига ва Лигаи Про. Чемпионати U19 соли 2021 таъсис ёфтааст. Дар он хамаи клубхои ду лигаи олй бо шогирдони худ барои галаба мубориза мебаранд[20].

Лигаи олии футзал

[вироиш | вироиши манбаъ]

Бахши асосии чемпионати футзали Узбекистон. Дар он дастаҳои пурқуввати футзали кишвар ширкат мекунанд. Мусобиқа аз ҷониби Узбекистон дар асоси низомномаи алоҳида баргузор шуда, дастаи ғолиб дар ниҳоят ҳуқуқи иштирок дар Лигаи қаҳрамонҳои футзали Осиёро ба даст меорад[21].

Футзал бўйича Ўзбекистон кубоги

[вироиш | вироиши манбаъ]

Ҷоми футзали Ӯзбекистон мусобиқаи ҳамасола буда, дар он дастаҳои лигаи олии футзал ва лигаи якуми футзал иштирок мекунанд[22].

Лигаи якуми футзал

[вироиш | вироиши манбаъ]

Дар Лигаи якуми футзал дастаҳои футзали касбӣ ва нимакасбӣ ширкат мекунанд. Бошгоҳҳо барои роҳхат ба Лигаи якуми футзал мубориза мебаранд.

Чемпионати футзал байни U18

[вироиш | вироиши манбаъ]

Чемпионати футзали то 18 сола соли 2022 таъсис ёфтааст. Мусобиқа бо иштироки дастаҳои футзалбозони то 18-сола дар назди бошгоҳҳои Лигаи футзал баргузор шуда, яке аз шартҳои муҷаввиздиҳии Конфедератсияи футболи Осиё ба ҳисоб меравад. Лигаи футзали Узбакистон аз соли 2007 баргузор мешавад. Дар ҳоли ҳозир дар Узбакистон 15 тими футзали то 18 сола фаъолият мекунанд[23].

Мусобиқаҳои ҳамкорӣ

[вироиш | вироиши манбаъ]
Ҷоми DXX

Дар ҳамкорӣ бо Хадамоти амнияти давлатии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, Вазорати варзиш ва Агентии кор бо ҷавонон Ҷоми DXX баргузор мешавад[24].

Инчунин дар ҳамкорӣ бо Вазорати таҳсилоти олӣ, илм ва инноватсия, Вазорати корҳои дохилӣ ва Ассотсиатсияи футбол мусобиқаҳои Ҷоми донишҷӯёнро баргузор менамояд[25].

Сарпарастон

[вироиш | вироиши манбаъ]

Ўзбекистон Профессионал футбол лигаси 2018-2019 йилларда Pepsi компанияси билан ҳамкорлик қилган. Аз соли 2019 инҷониб Coca-Cola Beverage Uzbekistan сарпарасти титулии Суперлигаи Ӯзбекистон мебошад. Дар ВАО ва чорабиниҳои расмӣ дивизиони олии чемпионати футболи Ӯзбекистон Coca-Cola Superliga номида мешавад[26]. Соли 2020 бо ширкати суғуртавии «Apex Insurance» ҳамкорӣ ба роҳ мондааст. Ширкат суғуртаи тиббии зиёда аз 1500 бозигарони касбиро, ки дар лига ба қайд гирифта шудаанд, таъмин менамояд[27]. Аз соли 2021 то 2022 ширкати «Эпсилон», Ҷамъияти саҳҳомии «Мадад Инвест Банк», корхонаҳои «Турон Эко Семент» ва Корхонаҳои аккумулятории Ҷиззах сарпараст буданд[28]. 16 марти соли 2023 ширкати "BMB Holding" сарпарасти расмии Суперлига шуд[29][30][31][32]. 12 марти соли равон ширкати Uzcard шарики расмии Лигаи футболи Ӯзбекистон гардид[33][34].

Муваффакиятхо

[вироиш | вироиши манбаъ]

Лигаи касбии футболи Ӯзбекистон яке аз пешсафони иҷозатномадиҳӣ дар қитъаи Осиё мебошад. Аз рӯи натиҷаҳои соли 2021 12 бошгоҳи Узбакистон муҷаввизи Конфедератсияи футболи Осиёро ба даст оварданд ва ин 3-умин натиҷаи беҳтарин дар қитъа ба қайд гирифта шуд. Дар соли 2021 миёни дастаҳои занона 2 бошгоҳи Узбакистон дар Осиё аввалин шуда аз муҷаввиз бомуваффақият гузаштанд[35].

2021 йил якунларига кўра, Ўзбекистон ПФЛ Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги ва Ўзбекистон Нодавлат ташкилотлари миллий ассоциацияси томонидан «Топ-20 энг шаффоф нодавлат нодавлат ташкилот» рўйхатига киритилди[36].

ЎзПФЛ Вазорати адлияи Ҷумҳурии Узбекистон Ассотсиатсияи миллии ташкилотҳои ғайриҳукуматии Узбекистон аз рӯи Соли 2021 аз рӯи натиҷаҳои он ба рӯйхати топ-20 ташкилотҳои шаффофтарини ғайритиҷоратӣ дохил карда шудааст[37].

Ҳар моҳ ғолибони клуби беҳтарини футболи Ӯзбекистон, беҳтарин бозигари зан/мардон, беҳтарин довар ва дигар номинатсияҳоро муайян намуда, дар охири сол ҷоизаҳои онҳоро ташкил мекунад[38].

Эзоҳ

[вироиш | вироиши манбаъ]
  1. ↑ Sport maktablari faoliyatini hamda sport maktablari trenerlari va mutaxassislari mehnatini moddiy rag‘batlantirish tizimini yanada takomillashtirish to‘g‘risida. LexUz (23.09.2010).
  2. ↑ OʻzPFL Jahon Professional futbol ligalari assotsiatsiyasi aʼzosiga aylandi. 10 Январ 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 10 Январ 2023.
  3. ↑ World Association of Professional Football Leagues
  4. ↑ PFL Superliga taqvimini o‘zgartirdi va o‘zgarishlarga izoh berdi. kun.uz.
  5. ↑ Diyor Imomxoʻjayev. Omad sizga, Farhod Magomedov. championat.asia.
  6. ↑ Farhod Magomedov PFL direktorligidan bo‘shatildi. kun.uz (10.10.2017).
  7. ↑ PFL bosh direktori Omon G‘ofurov iste'foga chiqdi. kun.uz.
  8. ↑ Rasman: Davron Shakurbanov O'zPFL bosh direktori vazifasini vaqtincha bajaruvchi etib tayinlandi. championat.asia.
  9. ↑ Bukmekerlik idoralari, kelishilgan o‘yinlar va futboldagi korrupsiya. PFL rahbariyati bilan suhbat. kun.uz.
  10. ↑ O‘zbekiston Professional futbol ligasi Ijroiya qo‘mitasi. Oʻzbekiston Professional futbol ligasi. 4 апрели 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 15 марти 2023.
  11. ↑ O‘zbekiston Professional futbol ligasi Ijroiya qo‘mitasi. Oʻzbekiston Professional futbol ligasi. 4 апрели 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 15 марти 2023.
  12. ↑ O‘zbekiston Professional futbol ligasi Ijroiya qo‘mitasi. Oʻzbekiston Professional futbol ligasi. 4 апрели 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 15 марти 2023.
  13. ↑ O‘zbekiston Professional futbol ligasi Ijroiya qo‘mitasi. Oʻzbekiston Professional futbol ligasi. 4 апрели 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 15 марти 2023.
  14. ↑ O‘zbekiston Professional futbol ligasi Ijroiya qo‘mitasi. Oʻzbekiston Professional futbol ligasi. 4 апрели 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 15 марти 2023.
  15. ↑ O‘zbekiston Professional futbol ligasi Ijroiya qo‘mitasi. Oʻzbekiston Professional futbol ligasi. 4 апрели 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 15 марти 2023.
  16. ↑ arxiv nusxasi. 30 Январ 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 10 июни 2023.
  17. ↑ Ўзбекистон Суперкубоги - 2024. Сейткамолов, Кошелев, Пишур, Машарипов. Олдинги 8 та ўйинда кимлар майдонга тушган? (25 май 2024).
  18. ↑ Oʻzbekiston Birinchi ligasi rasman O‘zbekiston Pro ligasi deb o‘zgartirildi. 30 Январ 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 10 июни 2023.
  19. ↑ https://www.transfermarkt.com/usbekistan-u21/startseite/verein/30418
  20. ↑ Uzbekistan U19. Transfermarkt.
  21. ↑ Futzal boʻyicha Oʻzbekiston milliy terma jamoasi.
  22. ↑ Futsal World Ranking
  23. ↑ Futzal chempionati. 3 июли 2022 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 апрели 2024.
  24. ↑ DXX raisi kubogining tantanali taqdirlash marosimi bo‘lib o‘tdi.
  25. ↑ Poytaxt talabalari o‘rtasida Students cup musobaqasi o‘tkaziladi — PFL.
  26. ↑ Coca-Cola sponsors the 2019 Uzbekistan Super League
  27. ↑ PFL APEX INSURANCE bilan hamkorlikni uzaytirdi
  28. ↑ Жамоалардан пул оладиган эмас, уларга пул берадиган ташкилотга айланишимиз керак — ЎзПФЛ раҳбари.
  29. ↑ BMB HOLDING becomes official sponsor of Uzbekistan Professional Football League
  30. ↑ BMB Trade group Liga rasmiy homiysiga aylandi. 16 марти 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 25 марти 2023.
  31. ↑ Artel O‘zbekiston Professional futbol ligasining titul homiyiga aylandi.
  32. ↑ Artel 2026 йил якунига қадар Суперлига титул ҳомийсига айланди.
  33. ↑ UZCARD O‘zbekiston futbolini rivojlantirish yo‘lida muhim qadam tashladi.(пайванди дастнорас)
  34. ↑ UZCARD O‘FA va PFL rasmiy hamkoriga aylandi.
  35. ↑ Litsenziyalash yakunlari: 12 ta klub OFK litsenziyasini, 9 ta klub esa milliy litsenziyani shartli ravishda qo‘lga kiritdi. Oʻzbekiston Professional futbol ligasi. 5 июли 2022 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 27 октябри 2022.
  36. ↑ Litsenziyalash yakunlari: 12 ta klub OFK litsenziyasini, 9 ta klub esa milliy litsenziyani shartli ravishda qo‘lga kiritdi. Oʻzbekiston Professional futbol ligasi. 5 июли 2022 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 27 октябри 2022.
  37. ↑ Litsenziyalash yakunlari: 12 ta klub OFK litsenziyasini, 9 ta klub esa milliy litsenziyani shartli ravishda qo‘lga kiritdi. Oʻzbekiston Professional futbol ligasi. 5 июли 2022 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 27 октябри 2022.
  38. ↑  PROFESSIONAL FUTBOL LIGASI TAQDIRLASH MAROSIMI - 2022

Пайвандҳо

[вироиш | вироиши манбаъ]
Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/w/index.php?title=Лигаи_касбии_футболи_Ӯзбекистон&oldid=1413667"