Ноҳияи Иле

Ноҳияи Иле
Ноҳияи Иле
	қаз.: Іле ауданы
	Нишон
Кишвар	Қазоқистон
Тобеъи	Вилояти Алмаато
Шомили	11 ҳаазаи деҳот
Маркази маъмурӣ	Ӯтеген ботир
Таърих ва ҷуғрофиё
Таърихи таъсис	1969
Масоҳат	7 800 км²;
Вақти минтақавӣ	UTC+6:00
Аҳолӣ
Аҳолӣ	154 124 тан (2010);
Шиносаҳои ададӣ
Нишонаи почта	040700–040728
	Парвандаҳо дар Викианбор

Ноҳияи Иле ё Аудани Иле (қаз.: Іле ауданы) — воҳиди маъмурӣ дар ҷануби вилояти Алмаатои Қазоқистон. Маркази маъмурӣ — деҳаи Ӯтеген-Ботир.

Ҷуғрофия

Ноҳия дар қисмати марказии вилояти Алмаато ҷойгир буда, дар шимолу шарқ бо ноҳияи Балхаш, дар ғарб бо ноҳияҳои Қарасой ва Ҷомбул, дар ҷанубу шарқ бо заминҳои шаҳри Алма-Ато, дар шарқ бо ноҳияи Талагари шаҳри Алмаато ҳамсарҳад аст.

Иқлими минтақа якбора континенталӣ мебошад.^[2] Ҳарорати миёнаи январ -11 — -12 °C, июл + 24 — + 25 °C. Боришоти солона 200–3500 мм.^[2]

Дар ҳудуди вилоят дарёҳои Илӣ, Каскелен, Куртӣ, Бесагаш, Болшая Алматинка, Малая Алматинка мегузаранд, канали калони Алмаато гузошта шудааст. Кӯли бузурги Сорбулоқ, тақрибан 50 кӯл ва ҳавзҳои хурд мавҷуданд ^[3]. Дар шимол ҳудуди вилоят ба обанбори Қапчағай ^[2] ҳамсоя аст, ҳамчунон обанбори Куршим ^[3] мавҷуд аст.

Аҳолӣ

Таркиби миллӣ (дар аввали соли 2019):

қазоқҳо — 149 115 нафар. (71,29%)
русҳо — 39143 нафар. (18,71%)
курдҳо — 3809 нафар. (1,82%)
озарбойҷониҳо — 2705 нафар. (1,29%)
уйғурҳо — 3063 нафар. (1,46%)
туркҳо — 2663 нафар (1,27%)
олмониҳо — 1502 нафар. (0,72%)
украинҳо — 955 нафар (0,46%)
тоторхо — 1154 нафар. (0,55%)
куриёиҳо - 1450 нафар (0,69%)
ӯзбекҳо — 671 нафар. (0,32%)
лаҳҳо — 205 нафар. (0,10%)
белорусҳо — 110 нафар. (0,05%)
қирғизҳо — 327 нафар. (0,16%)
Чеченҳо — 170 нафар. (0,08%)
дунганҳо — 145 нафар. (0,07%)
юнониҳо — 65 нафар (0,03%)
дигарон — 1929 нафар. (0,92%)
Ҳамагӣ — 209 181 нафар. (100.00%)

Тақсимот

28 деҳа, 1 шаҳрак, 9 ҳавзаи деҳот:

Ошибулоқ
Бойсерке
Боралдой
Ҷетиген
Қазтсик
Куртӣ
Қараой
Междуреченск
Чапаев
Энергетический

Таърих

Ноҳияи Иле аввал 17 январи соли 1928 бо марказаш дар деҳаи Сандиқ-той ташкил ёфта буд. Аммо аллакай 17 июли соли 1928 он ба ноҳияи Каргалинск бо марказаш дар деҳаи Безводное табдил дода шуд.

Он боз 30 ноябри соли 1930 аз як қисми ноҳияи Каргалин, марказаш дар деҳаи Елтай ташкил ёфт. Аз 16 ноябри соли 1933 марказаш деҳаи Каскелен, 31 августи соли 1935 — деҳаи Дмитриевка, аз 29 май соли 1936 — деҳаи Талгар (шаҳр аз 22 декабри 1959), аз 14 май соли 1969 — посёлкаи Николаевка, аз 4 декабри соли 1970 — шаҳри Қапчағай. Аз 2 январи соли 1963 то 31 январи соли 1966 ноҳия барҳам дода шуд.

5 октябри соли 1957 як қисми ҳудуди ноҳияи барҳам додашудаи Алмаато ба вилояти Иле ҳамроҳ шуд ^[4].

Соли 1970 дар ҳудуди ноҳияи рӯзномаҳои вилоятии «Ильич Жолы», «Путь Ильича» нашр карда мешаванд.^[2]

Соли 1997 ҳудуди ноҳияи барҳамхӯрда — ноҳияи Куртин ба ноҳия ҳамроҳ шуд ^[5].

Иқтисод

Аз ҳудуди вилоят роҳи оҳани Алмаато – Уст-Каменогорск, Алмаато – Қарағанда – Нурсултон, шоҳроҳи Алмаато – Уст-Каменогорск ва роҳи оҳан мегузаранд.

Майдони заминҳои кишоварзӣ дар соли 2005 1,3 миллион гектарро ташкил дод, аз ҷумла: заминҳои корам – 20,9 ҳазор гектар, чарогоҳҳо – 162,1 ҳазор гектар, алафзорҳо – 489 ҳазор гектар , ҷангалҳо – 11,9 ҳазор гектар ^[2]. Майдони кишти галла дар соли 1987 — 84,6 ҳазор гектар, зироатҳои техникӣ (асосан лаблабуи канд) 3,4 ҳазор гектар, зироатҳои полизӣ — 1 ҳазор гектар, ангур — 600 гектар, зироатҳои меваю мева — 300 гектарро ташкил дод.^[2]

Саршумори чорво дар соли 1985 : чорвои калони шохдор — 32 ҳазор cap, гусфанду буз — 196,1 ҳазор, хук — 68 ҳазор, асп — 3,2 ҳазор, парранда — 1,6 миллион cap шуд.^[2]

Роҳбарон

Логутов Николай Николаевич (1998 - 2012)
Б.;Абдулдоев (01.2012 - 08.2014);
Медеуов Қидиркелдӣ Умарҷонович (08.2014 - 08.2018)
Қарасоев Богдат Абилмаҷинович (09.2018 - то ҳол)^[6]

Эзоҳ

↑ http://kazindex.ru/04/8.html
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ^2.4 ^2.5 ^2.6 Казахская ССР / Гл. ред. Р. Н. Нургалиев. — Алма-Ата: Гл. ред. Казахской советской энциклопедии, 1988. — Т. 2. — С. 211. — 608 с. — 31 300 экз. — ISBN 5-89800-002-X.
↑ ^3.0 ^3.1 Хатои ёдкард: Барчасби <ref> ғайримиҷоз; матне барои ёдкардҳо бо номи КНЭ ворид нашудааст
↑ Ведомости Верховного Совета СССР. № 26 (893), 1957 г.
↑ Об изменениях в административно-территориальном устройстве Алматинской, Восточно-Казахстанской, Карагандинской и Северо-Казахстанской областей - ИПС "Әділет". adilet.zan.kz. 13 май 2020 санҷида шуд.
↑ Официальный сайт акимата Алматинской области. zhetysu.gov.kz. 13 май 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 24 Декабри 2019.

Пайвандҳо

Общая информация о районе на сайте Акима Алматинской области(пайванди дастнорас — таърих). 14 Декабри 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 Декабри 2021.
Вебсайти ҳукумати ноҳияи Илеи вилояти Алмаато Бойгонӣ шудааст 20 июни 2020 сол.
Аппарати раиси ноҳияи Иле Бойгонӣ шудааст 11 феврали 2020 сол.

[_4c774be221dd70d3-1] ttp://kazindex.ru/04/8.html

[kazssr-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ^2.4 ^2.5 ^2.6 Казахская ССР / Гл. ред. Р. Н. Нургалиев. — Алма-Ата: Гл. ред. Казахской советской энциклопедии, 1988. — Т. 2. — С. 211. — 608 с. — 31 300 экз. — ISBN 5-89800-002-X.

[КНЭ-3] 3.0 ^3.1 Хатои ёдкард: Барчасби <ref> ғайримиҷоз; матне барои ёдкардҳо бо номи КНЭ ворид нашудааст

[4] Ведомости Верховного Совета СССР. № 26 (893), 1957 г.

[5] Об изменениях в административно-территориальном устройстве Алматинской, Восточно-Казахстанской, Карагандинской и Северо-Казахстанской областей - ИПС "Әділет". adilet.zan.kz. 13 май 2020 санҷида шуд.

[6] Официальный сайт акимата Алматинской области. zhetysu.gov.kz. 13 май 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 24 Декабри 2019.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]