Оғуз хон
.jpg) | |
| Изображение Oгуз-хана на туркменской банкноте | |
| Мифология | Тюркская мифология |
| Пол | мужской |
| Династия | Огузы |
| Отец | Кара-хан |
| Мать | Ай-каган |
| Братья и сёстры | 9 братьев и 9 сестёр |
| Дети | Гюн-хан, Ай-хан, Йылдыз-хан, Гёк-хан, Даг-хан и Денгиз-хан |
| Происхождение | доисламское |
| Отождествления | Зу-ль-Карнайн и Модэ |
| В иных культурах | Зулқарнайн |
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
Оғуз-хон (туркм. Oguz han; тур. Oğuz Han; озарбойҷонӣ: Oğuz Xan), инчунин Оғуз Хогон (туркм. Oguz Kagan, озарбойҷонӣ: ва тур. Oğuz Kağan) аҷдодони бостонии халқҳои оғузи туркзабон аст. Аз асри 19 инҷониб одатан ҳамчун қаҳрамони сирф адабӣ истифода мешуд. Номи Оғуз ба маънои тири рост аст; мусобиқае, ки ибтидои онро Падари Осмонӣ Офаридгор гузоштааст.
Таърих[вироиш | вироиши манбаъ]
Ба гуфтаи Абулғозӣ, Оғуз-хон чаҳор ҳазор сол пеш аз замони Муҳаммад (с) дар замони подшоҳи афсонавии қадим Каюмарс [1], академики фаронсавии асри XVII Жан-Силвен метавонист зиндагӣ кунад. Дар Энсиклопедияи фаронсавии Дидро ва д'Аламбер, ки дар нимаи дуюми асри XVIII нашр шудааст, қайд мекунад, ки Оғузхон хеле пеш аз шоҳи Форс Куруши II зиндагӣ кардааст.
Ривоят[вироиш | вироиши манбаъ]
Наслҳои туркманҳо
Фарзандон ва набераҳои Оғуз-хон:
Писарони Гун Хон:
- Кайӣ (қавӣ) -
- Байот (бой)
- Алка-ойлӣ (мувофиқ) -
- Кара-ойлӣ (ҳар ҷое ки бимонад, [дар ҳама ҷо] дар хайма зиндагӣ мекунад)
Писарони Айхон:
- Язир (калон дар ил (вилоят)) -
- Ёсир («ёбир» аз рӯи тарҷумаи дигари «Насаби туркманҳо») ( ҳар чизе, ки пеши ӯ меояд, чаппа мекунад)
- Додурға (он ки медонад, ки кишварҳоро забт кунад ва онҳоро дар паси худ нигоҳ дорад)
- Дугер (давра) -
Писарони Йилдизхон:
- Авшар (чолок дар кор) -
- Кизик (қаҳрамон)
- Бекдилӣ (суханашро эҳтиром мекунанд) —
- Каркин ( меҳмоннавоз) -
Писарони Гокхон:
- Бояндир (моли дунё) -
</img> - Бечене ( кор) -
- Човдур (ростгӯй)
- Чепни (қаҳрамон) -
Писарони Дог Хон:
- Салир (бо шамшер мусаллаҳ) -
- Эймир ( бойтарин) -
- Алайонтли (дорандаи аспи пинто) -
- Урегир ( фазилатнок) -
Писарони Денгиз Хон:
- Игдир (бузург) -
- Бюғдуз (фойдор) -
- Ywa ( дараҷаи баланд) -
- Киник (муҳтарам) -
Хотира[вироиш | вироиши манбаъ]
Ёдгориҳо[вироиш | вироиши манбаъ]
Дар шаҳрҳои гуногуни ҷаҳон ёдгориҳои Оғуз-хон гузошта шудаанд.
-
Муҷассамаи Огузхон дар Ишқобод
.jpg)
Дар сиккашиносӣ[вироиш | вироиши манбаъ]
-
Тасвири Оғуз-хон дар арзи 100 манати Туркманистон 2009 -
Банкнота 100 манати Туркмани бо тасвири Оғуз-хон, salt models 2014
Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]
- ↑ Абу-л-Гази. Родословная туркмен(пайванди дастнорас — таърих). Изд. АН СССР. (1958). 31 Декабри 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 Январ 2021.
Адабиёт[вироиш | вироиши манбаъ]
- Абу-л-Гази. Родословное древо тюрков = Шäджäрä-i тÿрк. — Казань: Типо-лит. Имп. Ун-та, 1905. — С. 12—23. — XVI, 224 с. — (Известия Общества археологии, истории и этнографии при Императорском Казанском университете, том XXI, вып. 5-6).
- Кононов А. Н. Родословная туркмен. Сочинение Абу-л-Гази хана хивинского = Шäджäрä-i тäракiмä. — М.—Л.: Изд-во АН СССР, 1958. — С. 40—49. — 285 с. — 2 200 экз.
- Короглы X. Огузский героический эпос, — М., 1976. — С. 38—74.
- Огуз-хан / Басилов В. Н. // Мифологический словарь / гл. ред. Е. М. Мелетинский. — М. : Советская энциклопедия, 1990. — 672 с., 16 л. ил. — ISBN 5-85270-032-0.
- Огуз-хан / Басилов В. Н. // Мифы народов мира : Энцикл. в 2 т. / гл. ред. С. А. Токарев. — 2-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1987—1988.
- Щербак А. М. Огуз-наме — Мухаббат-наме. — М., 1959.
Пайвандҳо[вироиш | вироиши манбаъ]
- Дастони қаҳрамонии туркмании «Оғуз-наме» Архивная копия