Сирконий

Сирконий, ₄₀Zr
Сирконий
Талаффуз	/zərˈkoʊniəm/ (zər-KOH-nee-əm)
Номи дигар	zirconium
Намуди зоҳирӣ	сафеди нуқрагун
Вазни атомии муқаррарӣ Ar, std(Zr)	91.224(2)
Сирконий дар ҷадвали даврӣ
	иттрий ← сирконий → ниобий
Рақами атомӣ (Z)	40
Гурӯҳ	гурӯҳи 4
Давр	даври 5
Блок	d-блок
Категорияи элемент	Металли гузаранда
Конфигуратсияи электрон	[Kr] 4d2 5s2
Электронҳо аз рӯӣ ҷилд	2, 8, 18, 10, 2
Хосиятҳои физикӣ
Фаза дар ҲФМ	сахт
Нуқтаи гудозиш	2128 K (1855 °C, 3371 °F)
Ҳарорати ҷӯшиш	4650 K (4377 °C, 7911 °F)
Зичӣ (наздик ба ҳ.х.)	6.52 гр/см3
ҳангоми моеъ будан (дар н.г.)	5.8 гр/см3
Ҳарорати гудозиши хос	14 кҶ/мол
Ҳарорати буғшавии хос	591 кҶ/мол
Гармигунҷоиши молярӣ	25.36 Ҷ/(мол·К)
Хосиятҳои атомӣ
Дараҷаҳои оксидшавӣ	−2, +1, +2, +3, +4 (an amphoteric oxide)
Электроманфиият	Ҷадвали Полинг: 1.33
Қувваҳои иондоршавӣ	1-ум: 640.1 кҶ/мол ; 2-юм: 1270 кҶ/мол ; 3-юм: 2218 кҶ/мол ; ;
Радиуси атом	эмпирикӣ: 160 пм
Радиуси ковалентӣ	175±7 пм
	Color lines in a spectral rangeХатҳои спектрии Сирконий
Дигар хосиятҳо
Сохтори булӯрӣ	hexagonal close-packed (hcp)
Суръати овоз thin rod	3800 м/с (дар 20 °C)
Васеъшавии ҳароратӣ	5.7 µm/(m·K) (дар 25 °C)
Гармигузаронандагӣ	22.6 W/(m·K)
Муқобилияти нисбӣ	421 nΩ·m (дар 20 °C)
Тартибории магнитӣ	парамагнетик
Модули Юнг	88 ГПа
Модули ғеҷонидан	33 ГПа
Модули чандирии ҳаҷмдор	91.1 ГПа
Коэффисиенти Пуассон	0.34
Сахтии Моос	5.0
Сахтии Виккерс	820–1800 МПа
Сахтӣ аз рӯи Бринелл	638–1880 МПа
Рақами CAS	7440-67-7
Таърих
Номгузорӣ	after zircon, zargun زرگون meaning "gold-colored".
Кашф	Мартин Генрих Клапрот (1789)
Ҷудогузории аввалин	Йёнс Якоб Берселиус (1824)
Изотопҳои асосии сирконий
γ	–
β+	89Y
γ	–
	дидан; баҳс; вироиш; \| пайвандҳо

Сирконий (лот. zirconium) — унсури химиявӣ, рақами атомиаш 40 буда бо рамзи Zr ишора карда мешавад^[5].

Дар ҷадвали даврии ҳозира замон, Сирконий дар блоки d ва дар 4-ум гурӯҳи элементҳо ҷойгир мебошад.^[6]

Хосиятҳо

Физикӣ

Химиявӣ

Атомӣ

Изотопҳо

Мавҷудият дар табиат

Таърих

Кашф

Номгузорӣ

Пайвандҳо

Ҷадвали даврии унсурҳои кимёӣ

Ин химия мақолаи хурд аст. Бо густариши он ба Википедия кӯмак кунед.

Эзоҳ

↑ (2016) «Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)». Pure and Applied Chemistry 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305.
↑ Zirconium: zirconium(I) fluoride compound data. OpenMOPAC.net. 10 Декабри 2007 санҷида шуд.
↑ Lide, D. R., ed. (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (86th ed.). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.
↑ Pritychenko, Boris Adopted Double Beta Decay Data. National Nuclear Data Center. 11 феврали 2008 санҷида шуд.
↑ Atomic Number and Mass Numbers. ndt-ed.org. 17 феврали 2013 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 12 феврали 2014.
↑ (1988) «New Notations in the Periodic Table». Pure Appl. Chem. 60 (3): 431–436. doi:10.1351/pac198860030431. Санҷида шуд 24 March 2012.

Адабиёт

Менделеев Д. И. Элементы химические // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.

Ҳаволаҳои беруна

[CIAAW2013-1] (2016) «Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)». Pure and Applied Chemistry 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305.

[2] Zirconium: zirconium(I) fluoride compound data. OpenMOPAC.net. 10 Декабри 2007 санҷида шуд.

[magnet-3] Lide, D. R., ed. (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (86th ed.). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.

[4] Pritychenko, Boris Adopted Double Beta Decay Data. National Nuclear Data Center. 11 феврали 2008 санҷида шуд.

[5] Atomic Number and Mass Numbers. ndt-ed.org. 17 феврали 2013 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 12 феврали 2014.

[6] (1988) «New Notations in the Periodic Table». Pure Appl. Chem. 60 (3): 431–436. doi:10.1351/pac198860030431. Санҷида шуд 24 March 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]