Рубоби прима
Рубоби прима, сози торӣ мизроби мусиқиест аз оилаи рубобҳо тахминан баъди солҳои 50-уми садаи XX нав ихтироъ шудааст. Косахонаи он ба мисли косахонаи рубоби қашғарӣ буда, дастааш хеле кӯтоҳ аст. Рубоби прима чор тор дошта ба мисли ғижжак бо квинта ҷӯр карда мешавад: тори якум ми-и октаваи дуюм, тори дуюм ля- и октаваи якум, тори сеюм ре-и октаваи якум ва тори чорум сол-и октаваи хурд. Нотаи он дар калиди скрипка сабт шуда, мувофиқи навишташ садо мабарорад. Ин соз дар гурӯҳи рубобҳо дар оркестр овозҳои аз ҳама регистри баландро фаро мегирад ва ва нисбати дигар оилаи созҳои мазкур аз ҷиҳати иҷрои асарҳои техникӣ бартарии калон дорад. Рубоби прима асосан сози оркестрӣ буда, вазифаи якканавозиро иҷро мекунад. Тарзу услуби навохтан дар он ба мисли рубобҳост, вале ангушгузориаш ба ғижжак шабоҳат медиҳад. Диапазонаш хеле васеъ буда, аз нотаи сол-и октаваи хурд то нотаи ми- и октаваи чорумро дарбар мегирад. Гӯшакҳои ин намуди рубоб металлӣ мебошад. Дар рубоби прима иҷрои аккордҳои се чор овоза имконпазир аст. Дар нимаи дуюми садаи XX омӯзгорону навозандагони касбӣ, ки ҳам дар ташвиқу тарғиби ин соз ва ҳам тайёр намудани муттахасисон камар бастанд, дар ҷумҳури зиёд шуданд Гулсара Обидова, А.Амонов, М. Юсупов, А.Мансуров ва ғ. барои рубоби прима композиторон махсус асар эҷод намудаанд: консерт барои рубоби прима ва оркестри созҳои миллӣ В.Князев, «Песаи консертӣ» -и М.Атоев ва Б. Хабибов.
Нигаред низ
[вироиш | вироиши манбаъ]- рубоб,
- рубоби қашғарӣ
- рубоби метсосопранӣ,
- рубоби алт,
- рубоби помирӣ (аз рубоби бадахшонӣ) нав сохта ихтироъ карда шудаанд.
Адабиёт
[вироиш | вироиши манбаъ]- Энциклопедияи адабиёт ва санъати тоҷик Ҷ.3. - Душанбе,2004
- Вьзго Т.С. Музыкальные инструменты средней Азии // Исторические очерки.-М, «Музыка», 1980;
- Петросян А.И Инструментоведение // Узбекские народные инструменты.-Ташкент, 1980;
- Ҷӯрахон Обидпур. Дарси рубоб. - Душанбе-1969,1982
Адабиёт
[вироиш | вироиши манбаъ]- Энциклопедияи Советии Тоҷик : [дар 8 ҷ.] / сармуҳаррир А. С. Сайфуллоев. — Д. : СИЭСТ, 1978—1988.