Ғори Шахта

Ғори Шахта – осори қадимии деворнигораҳои давраи мезолит, ки 40 км ҷанубу ғарбтари Мурғоб дар сойи Кӯртакка воқеъ аст.

Кашф ва таҳқиқи ёдгорӣ

Соли 1958 аз ҷониби бостоншинос В. А. Ранов кашф ва тадқиқ гардид. Нигора дар девори ҷанубии ғори начандон калон (баландиаш аз с. б. 4100 м), дар баландии 1,6–2 м аз фарш бо ранги маъданӣ – ох­ра тас­вир ёфтааст.

Тавсифи бостоншиносӣ

Тахмин меравад, ки дар замонҳои қа­дим қа­риб тамоми рӯи деворҳо (масоҳ. 25 м²) дорои ни­гораҳо бу­данд, вале то имрӯз танҳо чор деворнигора бо­қӣ мондааст. Ба ғайр аз нигораи якум, ки дар даро­мад­го­ҳи Ғори Шахта аст, нигораҳои дигар тарҳи муайян доранд. Дар нигораи якум (23 см) одам шабеҳи мурғ тасвир шудааст. Сару гар­дан ва баданаш мисли паранда, пойҳояш шабеҳи пои ода­мӣ аст ва умуман тасвир бештар шутур­мурғро мемонад. Мувофиқи таҳқиқот дар нигораи дуввум ду гуроз рӯ ба рӯ ва тибқи тахминҳои дигар хуку хирс акс ёфтаанд. Да­ҳон ва дандони ҷоғи боло хуб намудор аст. Тасвири пой­ҳои ҳайвон рамзист. Дар даро­мадгоҳи Ғори Шахта ҳа­йвоне дар бархӯрд бо душоха тасвир ёфтааст. Тасвири сеюм (да­ро­зиаш 85 см) ба хушгов шабоҳат дорад, вале мувофиқи ақи­даи баъзе олимон он ба хирс монанд аст. Тасвири тир­ҳо диққат­ҷалб­кунан­даанд: ду тир ба бадани ғажгов (хушгов) расида, сеюмӣ ҷониби он равона шудааст. Шояд тасвири мазкур манзараи шикори одамони ҷа­моаи ибтидоӣ бошад.

Аҳаммияти таърихӣ

Нигораҳои Ғори Шахта аз рӯи услуб ва амал аз ҷумлаи қа­дим­та­рин намунаҳои ҳунари тасвирии ҷомеаи ибтидоии Осиёи Марказӣ мебошад.

Эзоҳ

Ғори Шахта / В. Ранов // Ғ — Дироя. — Д. : СИЭМТ, 2016. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2023, ҷ. 5). — ISBN 978-99947-33-67-5.

Нигаред

• Помир
• Рӯйхати ёдгориҳои бостонӣ ва меъмории Тоҷикистон