Ҳагматона

Ҳагматона
	Ҳагматона
Mountain range	Zagros Mountains[d]
Кишвар	Эрон;
Пойтахти	Давлати Мод ва Media[d]
Воҳиди марзию маъмурӣ	Ҳамадон
Навъи асари бостонӣ	Iranian National Heritage[d], Tentative World Heritage Site[d] ва мероси ҷаҳонии ЮНЕСКО
Меъёри баргузидагии ЮНЕСКО	(i)[d], (ii)[d], (iii)[d] ва (iv)[d]
	Парвандаҳо дар Викианбор

Ҳагматона (порсии бостон: 𐏃𐎥𐎶𐎫𐎠𐎴, форсӣ: هگمتانه‎, юн.-қад. Ἐκβάτανα, Ἀγβάτανα, ором. Hagmatana) — номи ду шаҳр дар Мод: шаҳри асосии Атропатена ё Модҳои хурд (дар шимол) ва пойтахти Модҳои Бузург (дар ҷануб).

Ҳагматонаи шимолӣ — пойтахти Куруш аст, ки бо ҳафт девор иҳота шуда, ҷангалҳои барҷастаи болои ҳамдигар буда, бо рангҳои сафед, сиёҳ, арғувон, кабуд, сурх, нуқра ва тилло (мувофиқ ба панҷ сайёра, моҳ ва офтоб) ранг карда шудаанд. Дар «Авесто» ҳамчун шаҳри мустаҳкам ва сераҳолӣ тасвир шудааст. Ҳеродот бунёди Ҳагматонаро ба Дейок нисбат медиҳад; дар китоби Юдит тавсифи Ҳагматона ва деворҳои он мавҷуд аст, ки гӯё аз ҷониби Арфаксад сохта шудааст. Бархе аз муҳаққиқон бар ин назаранд, ки дар ҳамон шаҳр, чунон ки дар китоби Тобит ^[1] омадааст, харобаҳои Ҳагматонаи шимолиро бо харобаҳои Тахт-и Сулаймон муайян мекунанд, ки дар он девори байзавии тахтаҳои сангини мураббаъ, конусшаклро шинохтан мумкин аст, теппа ҳавзи дорои оби нушокӣ. Шаҳр то асри XIII вуҷуд дошт ва пас аз ҳамлаи муғулҳо ба фано афтодааст ^[2].

Ҳагматонаи ҷанубӣ (Агамтану дар хатти ошурӣ), ҳоло Ҳамадон, ба шаҳри асосии Модҳои Бузург дар замони Дориюши Бузург I табдил ёфт ва қароргоҳи тобистонии шоҳони форси сулолаи Ҳахоманишиҳо ^[3] (Страбон XI, XIII; Ксенофонт, Анаб., III, V; Диодори II, XIII), ки дар як кохи боҳашамат зиндагӣ мекард, гӯё сохта шудааст (тибқи маълумоти юнониён) аз ҷониби Семирамида. Искандари Мақдунӣ пас аз ҷанги Арбела онро ишғол кард ва дар ин ҷо ганҷинаи Дориюшро III ёфт. Баъдтар дар зери ҳукмронии Селевкиён буд. Полибий Ҳагматонаро чунин тавсиф мекунад: «Қасри шоҳӣ 7 саҳна дошт дар доира; қаср қалъа дошт, аммо шаҳр девор надошт». Дар қаср тамоми қисмҳои чӯбӣ аз кедр ва сарв буд; болор, шифт ва сутунҳо бо табақҳои нуқраю тиллоӣ пушонда шуда буданд; тахтаҳои бомпушӣ аз нуқраи соф сохта шудаанд. Хонаи ба ном Эна сутунҳои бо тилло ороёфта дошт.

Нигористон

Ритони тиллоӣ (зарфи нушокӣ) аз давраи Хоманишиёни Эрон, ки дар Ҳагматона кофта шудаст. Тӯҳфа дар Осорхонаи миллии Эрон нигоҳ дошта мешавад.
Маъбади оташи нав Шиян Малайер ягона ёдгории боқимондаи даври Модҳо дар Ҳагматона мебошад.
Як қисми шаҳри зеризаминӣ Ҳагматона дар теппаи Ҳагматона
Майдони асосии кашфшудаи теппаҳои Ҳагматона
Ҳагматона, сикаҳои Юнони қадим дар Осорхонаи қадимаи Берлин
Устухони одам дар Осорхонаи Ҳагматона, ки дар сурати пайдо шуданаш маҳфуз аст.
Дар осорхонаҳо зарфҳои хурокии Ҳагматона нигоҳ дошта мешаванд