Ҳафний

Ҳафний, ₇₂Hf

Ҳафний
Талаффуз	/ˈhæfniəm/ ​(HAF-nee-əm)
Номи дигар	hafnium
Вазни атомии муқаррарӣ Ar, std(Hf)	7002178490000000000♠178.49(2)
Ҳафний дар ҷадвали даврӣ
ҳидроген ҳелий литий бериллий бор (элемент) карбон натрий оксиген фтор неон натрий магний алюминий силитсий фосфор сулфур хлор аргон калий калсий скандий титан (элемент) ванадий хром манган оҳан кобалт никел мис руҳ галлий германий арсен селен бром криптон рубидий стронсий иттрий сирконий ниобий молибден технетсий рутений родий палладий нуқра кадмий индий қалъагӣ сурма теллур йод ксенон сезий барий лантан серий празеодим неодим прометий самарий европий гадолиний тербий диспрозий ҳолмий эрбий тулий иттербий лютесий ҳафний тантал волфрам рений осмий иридий платина тилло симоб таллий сурб висмут полоний астат радон франcий радий актиний торий протактиний уран (элемент) нептуний плутоний америcий кюрий берклий калифорний эйнштейний фермий менделевий нобелий лоуренсий резерфордий дубний сиборгий борий ҳассий мейтнерий дармштадтий рентгений коперниcий ниҳоний флеровий московиум ливерморий теннесин оганессон Zr ↑ Hf ↓ Rf лютесий ← ҳафний → тантал
Рақами атомӣ (Z)	72
Гурӯҳ	гурӯҳи 4
Давр	даври 6
Блок	d-блок
Категорияи элемент	Металли гузаранда
Конфигуратсияи электрон	[Xe] 4f14 5d2 6s2
Электронҳо аз рӯӣ ҷилд	2, 8, 18, 32, 10, 2
Хосиятҳои физикӣ
Фаза дар ҲФМ	сахт
Нуқтаи гудозиш	2506 K ​(2233 °C, ​4051 °F)
Ҳарорати ҷӯшиш	4876 K ​(4603 °C, ​8317 °F)
Зичӣ (наздик ба ҳ.х.)	13.31 гр/см3
ҳангоми моеъ будан (дар н.г.)	12 гр/см3
Ҳарорати гудозиши хос	27.2 кҶ/мол
Ҳарорати буғшавии хос	648 кҶ/мол
Гармигунҷоиши молярӣ	25.73 Ҷ/(мол·К)
Буғи сершуда P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) 2689 2954 3277 3679 4194 4876
Хосиятҳои атомӣ
Дараҷаҳои оксидшавӣ	−2, +1, +2, +3, +4 (an amphoteric oxide)
Электроманфиият	Ҷадвали Полинг: 1.3
Қувваҳои иондоршавӣ	1-ум: 658.5 кҶ/мол 2-юм: 1440 кҶ/мол 3-юм: 2250 кҶ/мол
Радиуси атом	эмпирикӣ: 159 пм
Радиуси ковалентӣ	175±10 пм
Color lines in a spectral range Хатҳои спектрии Ҳафний
Дигар хосиятҳо
Сохтори булӯрӣ	​hexagonal close-packed (hcp)
Суръати овоз thin rod	3010 м/с (дар 20 °C)
Васеъшавии ҳароратӣ	5.9 µm/(m·K) (дар 25 °C)
Гармигузаронандагӣ	23.0 W/(m·K)
Муқобилияти нисбӣ	331 nΩ·m (дар 20 °C)
Тартибории магнитӣ	парамагнетик
Таъсирпазирии магнитӣ	+75.0·10−6 см3/мол (at 298 K)
Модули Юнг	78 ГПа
Модули ғеҷонидан	30 ГПа
Модули чандирии ҳаҷмдор	110 ГПа
Коэффисиенти Пуассон	0.37
Сахтии Моос	5.5
Сахтии Виккерс	1520–2060 МПа
Сахтӣ аз рӯи Бринелл	1450–2100 МПа
Рақами CAS	7440-58-6
Таърих
Номгузорӣ	after Hafnia. Latin for: Copenhagen, where it was discovered
Пешгӯикунанда	Дмитрий Менделеев (1869)
Кашф ва ҷудогузории аввалин	Dirk Coster and George de Hevesy (1922)
Изотопҳои асосии ҳафний
Изо­топ Мавҷу­дият Давраи ним­таҷзия (t1/2) Тарзи таҷзия Маҳ­сул 172Hf синт 1.87 y ε 172Lu 174Hf 0.16% 2×1015 y α 170Yb 176Hf 5.26% собит 177Hf 18.60% собит 178Hf 27.28% собит 178m2Hf syn 31 y IT 178Hf 179Hf 13.62% собит 180Hf 35.08% собит 182Hf syn 8.9×106 y β− 182Ta

Ҳафний (лот. hafnium) — унсури химиявӣ, рақами атомиаш 72 буда бо рамзи Hf ишора карда мешавад.

Дар ҷадвали даврии ҳозира замон, Ҳафний дар блоки d ва дар 4-ум гурӯҳи элементҳо ҷойгир мебошад.

Пайвандҳо

• Ҷадвали даврии унсурҳои кимёӣ

Адабиёт

• Менделеев Д. И. Элементы химические // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.

Ҳаволаҳои беруна

Анбори Википедиа дар бораи ин мавзӯъ гурӯҳ дорад:

Ҳафний