Ҷангал

Ҷангал – майдони дарахту буттазорҳо бо алафҳои баланди дағал. Ин вожа ҳамчунин ба ҷангалҳои тропикӣ ё субтропикӣ ва буттаҳои зиччи касногузаре ишора мекунад, ки бо токҳои чӯбдор печида[1], аммо дар доираҳои илмӣ ин фаҳмиш нодуруст ҳисобида мешавад. Истилоҳи "ҷангал" ба ягон намуди махсуси растаниҳо ё макони зист ишора намекунад. Минтақаи ҷангал дар ҳама ҷо барои эҳтиёҷоти иқтисодӣ азхуд карда мешавад, ки дар натиҷа он мунтазам кам мешавад. Боигарии олами набототу ҳайвонот нисбат ба гуногунии гузашта ба таври назаррас коҳиш ёфтааст.
Этимология
[вироиш | вироиши манбаъ]Калимаи "Ҷангал" аз калимаи инглисии "Jungle" бармеояд, ки решааш ба санскрит бармегардад, ки дар он ҷо калимаи " ҷангала " (санскр. जङ्गल) маънои «заминҳои бекорхобида»-ро дошт. инглисҳои муқими ҳинд ин вожаро аз ҳиндӣ ва урду гирифтаанд, ки дар он вақт маънои "беша"-ро дошт ва онро ба маънои "ҷабҳаи касногузар" истифода бурдан гирифтанд[2][3].
Паҳншавӣ
[вироиш | вироиши манбаъ]Ҷангалҳо хоси минтақаҳои тропикии муссонии Осиёи Ҷануб ва Ҷанубу Шарқӣ мебошанд, ки аксари онҳо дар Ҳиндустон, Ҳиндучин ва ҷазираҳои Зонд мерӯянд. Ҷангҳои маъмултарин, Терай, дар минтақаҳои ботлоқзор бо иқлими намии тропикӣ ё субтропикӣ қад-қади Ганг дар доманакӯҳҳои Ҳимолой мерӯяд.
Пайдоиш
[вироиш | вироиши манбаъ]Ҷангалҳо дар киштзорҳои партофташуда, холигоҳҳо ва минтақаҳои сӯхта ба вуҷуд омадаанд, яъне онҳо натиҷаи фаъолияти инсон мебошанд[4]. Аввалин шуда алафҳои баланд ва буттаҳо пайдо мешаванд, ки бо токҳои сершумор пайваст мешаванд, дарахтони нарм тез нашъунамо мекунанд[5];
Наботот
[вироиш | вироиши манбаъ]
Растаниҳои чӯбдоре, ки ба ҷангал хосанд, сал (Shorea robusta), сиссу (Dalbergia sissoo), акатсия, стеркулия дарахтон бо ток печида аст, маъмултаринаш нахли каламушмонанди ба дарахт монанди ҷинсҳои каламус[6] ва дигар навъҳои хурмо мебошанд. Аз растаниҳои алафӣ ғалладонагиҳои баланд бартарӣ доранд: найшакари худрӯй (Saccharum spontaneum), қамиш (Typha elephantina), эриантус, бамбук ва ғ.
Истифодаи гуногун
[вироиш | вироиши манбаъ]Мисли бешаи намнок
[вироиш | вироиши манбаъ]Азбаски муҳаққиқони аврупоӣ дар аввал аз ҷангалҳои тропикӣ асосан тавассути дарё сафар мекарданд, гиёҳҳои зиччи печида дар соҳили дарё таассуроти фиребандаеро ба вуҷуд оварданд, ки чунин шароити ҷангал дар тамоми ҷангал вуҷуд дорад. Дар натиҷа, хато гумон карда шуд, ки тамоми ҷангал ҷангали касногузар аст. Ин, дар навбати худ, боиси пайдоиши истифодаи дуюми маъмули ҷангал ҳамчун қариб ҳама ҷангали тропикӣ гардид. Ҷунгли дар ин замина махсусан бо ҷангали тропикӣ алоқаманд аст, , аммо метавонад ба ҷангали абрӣ, ҷангали боронгарии мӯътадил ва мангров паҳн шавад.
Ҳамчун метафора
[вироиш | вироиши манбаъ]Дар журналистика вожаи «ҷангал» аксар вақт муҳитеро ифода мекунад, ки бо шароити бад, муносибатҳои бадахлоқона, зӯроварӣ ва ғайра тавсиф мешавад.
- Ҷангалҳои бетонӣ - маҳалҳои фақирнишини шаҳр
- Ҷангалҳои олами зеризаминӣ
- Қонуни ҷангал беқонунии комил аст, бо худсарии ошкоро ва зӯроварӣ [7] .
Низ нигаред
[вироиш | вироиши манбаъ]Эзоҳ
[вироиш | вироиши манбаъ]- ↑ Jungle(англ.). Encyclopædia Britannica.
- ↑ Francis Zimmermann. The jungle and the aroma of meats: an ecological theme in Hindu medicine. Volume 4. — Motilal Banarsidass, 1999. — ISBN 81-208-1618-8.
- ↑ Архивированная копия(англ.)(пайванди дастнорас — таърих). 1 Декабри 2016 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 7 июли 2012.Архивированная копия(пайванди дастнорас — таърих). 1 Декабри 2016 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 7 июли 2012.
- ↑ Джунгли // Биологический энциклопедический словарь / Гл. ред. М. С. Гиляров; Редкол.: А. А. Бабаев, Г. Г. Винберг, Г. А. Заварзин и др.. — 2-е изд., исправл.. — М.: Советская Энциклопедия, 1986.Джунгли // Биологический энциклопедический словарь / Гл. ред. М. С. Гиляров; Редкол.: А. А. Бабаев, Г. Г. Винберг, Г. А. Заварзин и др.. — 2-е изд., исправл.. — М.: Советская Энциклопедия, 1986.
- ↑ Под редакцией проф. А. П. Горкина. джунгли // География. Современная иллюстрированная энциклопедия. — М.: Росмэн. — 2006.Под редакцией проф. А. П. Горкина. джунгли // География. Современная иллюстрированная энциклопедия. — М.: Росмэн . — 2006.. — М.: Росмэн. Под редакцией проф. А. П. Горкина. 2006.
- ↑ Джунгли // Лесная энциклопедия / Гл. редактор Г. И. Воробьёв. — М.: Советская энциклопедия, 1986. — Т. 1. — 563 с. — 100 000 экз.Джунгли // Лесная энциклопедия / Гл. редактор Г. И. Воробьёв. — М.: Советская энциклопедия, 1986. — Т. 1. — 563 с.
- ↑ Кузнецов, С.А. Джунгли // Большой толковый словарь русского языка. — СПб.: Норинт, 2000. — 1536 с. — ISBN 5-7711-0015-3.
Адабиёт
[вироиш | вироиши манбаъ]- Richards P. W. The life of the jungle. — N. Y.: McGraw-Hill and Co., 1980.
Пайвандҳо
[вироиш | вироиши манбаъ]- BBC - Илм ва табиат: ҷангал(англ.)