Jump to content

Донишномаи Эронико

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
(Тағйири масир аз Encyclopaedia Iranica)
Донишномаи Эронико
Таърихи таъсис 1970
Унвони мақола англ. Encyclopædia Iranica[1]
Бунёнгузор Эҳсон Ёршотир
Мавзӯъи аслӣ эроншиносӣ
Жанр энсиклопедия
Виростор Nicholas Sims-Williams[d], Ahmad Ashraf[d], Ҳабиб Бyрҷиён ва Mohsen Ashtiany[d]
Ношир Донишгоҳи Колумбия
Макони нашр Иёлоти Муттаҳидаи Амрико[1]
Кишвари созанда
Забони навиштаҷот ё осор/асар инглисӣ[1]
Таърихи интишор 1982
Вебгоҳи расмӣ iranicaonline.org(англ.)
Сардабир Эҳсон Ёршотир

Донишномаи Эроника — лоиҳаест, ки ҳадафаш эҷоди як донишномаи фарогир ва бонуфузи инглисӣ аст, ки аз таърих, фарҳанг ва тамаддуни халқҳои эронӣ аз торих то имрӯз ҳикоят мекунад[2]. Дар матолиби донишнома таърихи кишварҳо ва мардумони ғайриэронӣ — Арманистон, Озарбойҷон, Гурҷистон ва ғайра низ баррасӣ шудааст, ки таъриху фарҳанги онҳо бо таъриху фарҳанги эрониён ва Эрон иртибот дошт. Ин тарҳ дар соли 1973 аз сӯи Донишгоҳи Колумбия дар заминаи Маркази эроншиносӣ созмон дода шуда, дар бахшҳои илмии эроншиносӣ ҳамчун донишномаи стандартӣ баррасӣ мешавад. Донишнома на танҳо Эрон, балки манотиқи дигари ҷуғрофиёие, ки дар онҷо забонҳои эронӣ дар як замон бартарӣ доштанд: Афғонистон, Тоҷикистон, Анадолу Курдистон, инчунин бархе аз манотиқи Қафқоз, Осиёи Ҷанубӣ, Осиёи Марказӣ ва Байнаннаҳрайнро дар бар мегирад. Масъалаи равобити ҷаҳони Эрон бо фарҳангҳои дигар (Чин, Аврупо ва ғ.).

Лоиҳа аз 45 ҷилди пешбинишуда 16-тоашро аз чоп баровард. Матни пурраи аксари мақолаҳо дар Интернет бо истифода аз рамзгузории Юникод ройгон дастрас аст.

То соли 2017 сармуҳаррири он профессор Эҳсон Яршатер, мудири муҳаррир Аҳмад Ашраф буд. Ҳайати таҳрир инчунин Николас Симс-Уилямс, Кристофер Ҷ. Бруннер, Муҳсин Оштиёнӣ, Манучеҳр Кашаф ва беш аз 40 муҳаррири дигар аз муассисаҳои бузурги байналмиллалии марбут ба эроншиносиро дар бар мегиранд. Шумораи зиёди олимон (тақрибан 1200 нафар аз соли 2006) дар таъсиси донишномаи Эроника саҳм гузоштаанд.

Эроника аз ҷониби бисёр бунёдҳо, созмонҳо ва шахсони алоҳида дастгирӣ карда мешавад. Аз соли 1979 энсиклопедия аз ҷониби Бунёди гуманитарии миллӣ сарпарастӣ карда мешавад, ки аз соли 2007 сеяки буҷаи лоиҳаро фаро мегирад[2] . Саҳмгузорон то соли 2018 Шӯрои ҷамъиятҳои илмии Амрико, Union Académique Internationale[en], Ҷамъияти фарҳангии Эрон ва бисёр созмонҳои хайрия, оилаҳо ва шахсони алоҳидаро дар бар мегирифтанд.

25 марти соли 2007 Ассошиэйтед Пресс Энсиклопедияи Эроникаро барои оммаи васеъ нашр кард . Ин хабарро расонаҳо, ҳам нашрияҳо ва ҳам нашрияҳои интернетӣ гирифтанд. Масалан, дар вебсайти CNN International як матни каме тағйирёфта нашр шуд. Дар ҳамин ҳол, муаллиф ҳангоми таҳияи матлаб ба сардабирони Encyclopedia Iranica муроҷиат накардааст ва дар ин матлаб иштибоҳҳои ҷиддие, аз қабили ибораи «ҳукумати Эрон ба Энсиклопедия шадидан мухолифат мекунад» ва тарҷумаи ҳоли нодурусти профессор Яршатер ҷой гирифтааст. Ин носаҳеҳиҳо Encyclopædia Iranica-ро водор карданд, ки посухи расмиро нашр кунад.