Абулаббоси Найрезӣ

Абулаббоси Найрезӣ
форсӣ: ابوالعباس فضل بن حاتم نیریزی‎
Таърихи таваллуд	тақрибан 865
Зодгоҳ	Найрез, Хилофати Аббосиён
Таърихи даргузашт	тақрибан 922
Маҳалли даргузашт	тахм. Бағдод, Хилофати Аббосиён
Фазои илмӣ	риёзиёт
Ҷойҳои кор	Байтулҳикма

Абулаббос Фазл ибни Ҳотими Найрезӣ (ар. أبو العباس الفضل بن حاتم النيريزي‎; ? — тақр. 922, Найрез, Шероз) — риёзидон ва ахтаршиноси форс-тоҷик, узви Дорулҳикама, муаллифи «Зиҷҷу-л-кабир», «Зиҷҷ-ус-сағир», «Самту-л-қибла» ва «Китоби тафсир».

Зиндагинома

Дар Бағдод, дар дарбори халифаи аббосӣ Муътазид (ҳукмронӣ 822 — 903) кор ва эҷод кардааст. Соҳиби таълифоти бисёрест, амсоли «Зиҷу-л-кабир», «Самту-л-қибла», «Китоби тафсир», «Китобу-л-арбааи Батлимус» ва ғайра Китоби «Эҳдосу-л-ҷав»-ро ба номи халифа Мӯътазид таълиф кардааст. Ибни Надим дар «Ал-Феҳрист» менависад: «Найрезӣ дар илми нуҷум ва ҳайат ангуштнамо буд». Берунӣ дар «Қонуни Масъудӣ» ва «Осору-л-боқия» ба асарҳои илмии ӯ баҳои баланд додааст. Абулаббоси Найрезӣ доир ба устурлоб ва ҳаракати сайёраҳо рисола таълиф намуда, ба «Ибтидо»-и Уқлидус (Евклид) ва асарҳои Батлимус (Птолемей) шарҳ навиштааст, ки онро Герардои Кремонӣ (1114—1187) ба лотинӣ тарҷума кардааст. Як нусхаи ин тарҷума дар китобхонаи Лейпсиг маҳфуз аст.

Адабиёт

• Абулаббоси Найрезӣ // А — Асос. — Д. : СИЭМТ, 2011. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир А. Қурбонов ; 2011—2023, ҷ. 1). — ISBN 978-99947-33-45-3.