Jump to content

Иқтисоди Эрон

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
(Тағйири масир аз Иқтисодӣ Эрон)
Иқтисоди Эрон
Нигора
Кишвар
Макони кунунӣ
ММД-и номиналӣ 439 513 511 620,59 $[1]
ММД-и номиналӣ ба сари аҳолӣ 5 593 $[2]
ММД (ПТХ) 1 695 063 558 545 доллари байналмилалӣ[3]
ММД ПХТ ба сари аҳолӣ 20 884,738 доллари байналмилалӣ[4]
Нархи рушди иқтисод (ММД)-и воқеӣ 6,5 ± 0,1 фоиз[5]
Захираҳо 7 685 456 407 $[6]
Фоизи беқурбшавии пул (инфлятсия) 10,5 ± 0,1 фоиз[7]
Schematic
 Парвандаҳо дар Викианбор

Иқтисоди Эрон, ки яке аз сарватмандтарин кишварҳои Осиё аст, аз лиҳози тавлидоти миллӣ дар ҷаҳон дар ҷои 18-ум (тибқи CIA, 2010) ва калонтарин дар байни кишварҳои Осиёи Ғарбӣ, Ховари Миёна ва ОПЕК мебошад. Эрон аз рӯи маҷмӯи маҳсулоти дохилӣ пас аз Туркия бузургтарин иқтисод дар ҷаҳони ислом (ҷои 29-ум) мебошад. Дар байни дигар кишварҳои ҷаҳон аз рӯи рақобатпазирӣ[8] 76-ум, аз рӯи навоварӣ[9] 78-ум ва дар шохиси иқтисоди дониш[10] дар ҷои 94-ум қарор дорад.

Хусусиятҳои умумӣ

[вироиш | вироиши манбаъ]

Бахши кишоварзӣ 10%-и ММД-и Эронро ташкил медиҳад ва тақрибан 1/4 аҳолии қобили корро бо кор таъмин мекунад.</br> 30 фоизи ММД-ро саноат (23 фоизи ахоли), аз чумла саноати нефту-химиявй ишгол мекунад.</br> 60 % — бахши хизматрасонӣ (63 % қувваи корӣ).[11] .

Тавозуни тиҷоратии Эрон 73 % мусбат (содирот — 230 доллар, воридот — 150 миллиард доллар) дорад.[11] . 80%-и содиротро маъданҳои фоиданок ташкил медиҳанд, дар ҳоле ки танҳо 1%-и аҳолӣ дар истихроҷи онҳо кор мекунанд.

Дар соли 2006 музди миёнаи солона 2700 доллари амрикоиро ташкил дод. Аҳолӣ аз хатти камбизоатї пасттар аст — 18,7 % (2011). Сатҳи таваррум 15,8 фоизро ташкил медиҳад.

Тақсими ММД аз рӯи вилоятҳои Эрон (2014)

Маҷмӯи маҳсулоти дохилии Эрон[12] (бо назардошти давраи ҳиҷрии шамсӣ : аз 21 март то 20 марти оянда. сол):

Соли ММД (миллиард риёл) PPP (миллиард доллар)
1980 6.6 98.797
1985 16.6 186.782
1990 34.5 206.768
1995 185,9 206.768
2000 580,5 373.725
2005 1768.7 554.775

¹ — дар Эрон хронология аз ҳиҷри шамсӣ истифода мешавад (622).

2006 — 610,4 миллиард доллар (5 % афзоиш).

Дар солҳои 2007 ва 2008 афзоиши 7 % пешбинӣ шудааст.

2011—928,9 миллиард доллар (афзоиш 2,5 %).

2013—366 миллиард доллар (-2,0 %) [ равшан кардан ]

2014—423 миллиард доллар (афзоиш 6,8 %)

2015—375,40 (-11,34 %)

2016 — +4,5 (аз рӯи ХБА); баландии 6.3 фоиз, аз чумла дар сохаи нефть — 8,3 % (аз рӯи маълумоти Маркази омори Эрон, SCI); Ин афзоиш ба далели лағви таҳримҳо алайҳи Эрон тибқи созиш дар бораи барномаи ҳастаии Эрон ба дастомадааст .

2017 — +4,1 % (аз рӯи ХБА); баландии 4.3 фоиз, аз чумла дар сохаи нефть — 3,7 % (аз рӯи SCI)

Содироти нафт, миллион тонна[13]
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
125.5 104.2 60.1 54.8 53.5 95.3 105.1

Эрон 16 адад дорад % захираи гази табиии ҷаҳон. Конхои асосй дар шельфи халичи Форс ва дар шимолу шарки мамлакат вокеъ гардидаанд. Эрон, мисли Қатар, дар Халиҷи Форс аз ҳамон майдон (онро ба таври дигар меноманд: Қатар — Шимол ва Эрон — Парси Ҷанубӣ) истифода мекунад. Дар ҳамин ҳол, Қатар бузургтарин содиркунандаи LNG дар ҷаҳон маҳсуб мешавад, дар ҳоле ки Эрон асосан барои бозори дохилӣ истеҳсол мекунад ва ба Туркия танҳо андаке — тақрибан 6-8 миллиард м3 медиҳад (дар соли 2017 ҳаҷми интиқол ба 8,9 баробар буд) миллиард метри мукааб[13]).

Экспорти газ, миллиард метри мукааб м[13]
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
9.1 8.4 9.4 9.6 8.4 8.4 12.5


Эзоҳ

[вироиш | вироиши манбаъ]
  1. ↑ база данных Всемирного банка — Бонки ҷаҳонӣ.
  2. ↑ база данных Всемирного банка — Бонки ҷаҳонӣ.
  3. ↑ база данных Всемирного банка — Бонки ҷаҳонӣ.
  4. ↑ база данных Всемирного банка — Бонки ҷаҳонӣ.
  5. ↑ http://www.imf.org/external/datamapper/NGDP_RPCH@WEO?year=2016
  6. ↑ база данных Всемирного банка — Бонки ҷаҳонӣ.
  7. ↑ http://www.imf.org/external/datamapper/PCPIEPCH@WEO?year=2016
  8. ↑ The Global Competitiveness Report 2016—2017
  9. ↑ Global Innovation Index 2016 rankings(пайванди дастнорас — таърих). 9 Декабри 2016 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 феврали 2017.
  10. ↑ KEI and KI indexes by country
  11. ↑ 11.0 11.1 The World Fact Book 2011 Бойгонӣ шудааст 7 ноябри 2017  сол. ЦРУ Хатои ёдкард: Invalid <ref> tag; name "The World Fact Book 2011" defined multiple times with different content
  12. ↑ Иран — Валовой внутренний продукт Бойгонӣ шудааст 16 апрели 2019  сол. // Knoema — самый полный источник глобальных данных
  13. ↑ 13.0 13.1 13.2 ТЭК России | Старые правила для Ирана(пайванди дастнорас — таърих). www.cdu.ru. 4 марти 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 6 марти 2019.
Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/w/index.php?title=Иқтисоди_Эрон&oldid=1307672"