Рашид Аҳмад Гангӯҳӣ

Рашид Аҳмад Гангӯҳӣ
Иттилооти инфиродӣ
Касб, шуғл:	илоҳиётшинос
Таърихи таваллуд:	9 май 1829(1829-05-09)
Зодгоҳ:	Gangoh[d], Saharanpur district[d], Saharanpur division[d], North-Western Provinces[d], Роҷи Бритониё, Империяи Бритониё
Таърихи даргузашт:	11 август 1905(1905-08-11) (76 сол)
Маҳалли даргузашт:	Gangoh[d], Saharanpur district[d], Saharanpur division[d], Вилоёти муттаҳидаи Агра ва Ауд[d], Роҷи Бритониё, Империяи Бритониё
Кишвар:	Роҷи Бритониё
Эътиқод:	суннӣ
Фаъолияти динӣ
Устодон:	Mamluk Ali Nanautawi[d] ва Imdadullah Muhajir Makki[d]
Шогирдон:	Khalil Ahmad Saharanpuri[d]
Осор:	Феҳрист Al-Kawakib al-Durri sharh Jami al-Tirmidhi[d]
Вироиши Викидода

Рашид Аҳмад ибни Ҳидоят Ахмад Ансории Гангӯҳӣ (урду: مولانا رشید احمد گنگوہی; 20 майи 1829, деҳаи Гангӯҳи Ҳиндустон — 11 августи 1905, ҳамон ҷо) — орифи форсизабони Ҳинд, яке аз донишмандони илми ҳадис.

Зиндагинома

Силсилаи насабаш аз тарафи падар ба Абуайюби Ансорӣ ва аз ҷониби модаркалонаш ба ёздаҳ пушт ба шайх Абдулқуддуси Гангӯҳӣ мерасад. Дар ҳафтсолагӣ аз падар ятим монд ва дар тарбияи бобояш ба камол расид. Дар шаҳри Карнол аз мавлавӣ Муҳаммадтақӣ забон ва адабиёти форсиро омӯхт. Баъд назди Муҳаммадбахши Ромпурӣ сарфу наҳви забони арабиро хонда, бо тавсияи ӯ соли 1847 барои такмили дониш ба шаҳри Деҳлӣ рафт. Дар Деҳлӣ шогирди мавлоно Мамлукалии Натавӣ (он замон раиси Коллеҷи Деҳлӣ) гардида, назди Шоҳ Абдулғании Муҷаддидӣ илми ҳадисро омӯхт. Аз муфтӣ Садруддин низ сабақ гирифтааст. Дар Гангӯҳ тафсир, ҳадис ва фиқҳро дарс дода, шогирдони бисёре тарбият кард. Садҳо нафар аз ӯ иҷозаи нақли ҳадис гирифтанд.

Рашид Аҳмад Гангӯҳӣ соли 1857 бо Муҳаммадқосими Нонатавӣ — яке аз муассисони Мадрасаи Девбанд дар шӯриши зидди англисҳо бо сарпарастии ҳоҷӣ Имдодуллоҳи Форуқӣ ширкат кард. Барои ин аз тарафи ҳукуматдорони англис ба таъқиб гирифтор шуда, боздошт ва шаш моҳ аз озодӣ маҳрум гардид. Аз Гангӯҳ ба Таҳонабаҳун назди мавлоно Шайх Муҳаммади Таҳонавӣ рафта, байъати маънавӣ кард. Рашид Аҳмад Гангӯҳӣ ҳар чаҳор силсилаи тасаввуфро аз худ намуда, ба авлиёи онҳо байъат карда буд, аммо ба тариқаи чиштияи собирия бештар байъату таълим мекард. Ӯ се бор ба сафари ҳаҷ рафтааст. Соли 1895 нобино гашт ва то лаҳзаҳои охири умр ба ислоҳи ботину тазкияи нафси иродатмандонаш пардохт. Аз дарси ҳадиси ӯ беш аз сесад олими бузург баҳра бурдаанд.

Машҳуртарин шогирдонаш: мавлоно Муҳаммадҳасан (раиси Дорулулуми Девбанд), Шоҳ Абдурраҳими Ромпурӣ, мавлоно Халил Аҳмад (муаллифи «Базлу-л-маҷҳуд» — шарҳи «Сунан»-и Абудовуд) ва ғ. Соҳиби «Тазкирату-р-рашидӣ» осори ӯро понздаҳ адад зикр кардааст. Рисолаи «Анаҳу-ш-шазӣ»-и ӯ (ба забони урду) — оид ба «Сиҳоҳи ситта» ба табъ расидааст. Маҷмӯаи фатво ва номаҳояш низ нашр гардидаанд.

Адабиёт

• Гангӯҳӣ Рашид Аҳмад / Ф. Маҳмадуллоев // Вичлас — Гӯянда. — Д. : СИЭМТ, 2015. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2023, ҷ. 4). — ISBN 978-99947-33-77-4.