Jump to content

Феҳристи ҳокимони Колумбия

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Феҳристи ҳокимони Колумбия

Дар мақола феҳристи сарони сохторҳои давлатӣ, ки дар қаламрави Колумбияи муосир сарварӣ мекарданд, аз оғози истилои Испания (1538) то имрӯз оварда шудааст.

Сарвари давлати ҳозираи КолумбияПрезиденти Колумбия мебошад, ки вай ҳам ба ҳукумат роҳбарӣ мекунад.

Музофотҳои муттаҳидаи Гранадаи Нав (1812—1816)

[вироиш | вироиши манбаъ]

Дар аввал музофоти Тунха иқдоми Боготаро барои эълони истиқлолият аз Испания ҷонибдорӣ накард, аммо чун шаҳрҳои ин музофот хоҳони истиқлолият шуданд ва Кундинамаркаро дастгирӣ карданд, ҳукумати Тунха маҷбур шуд, ки зуд амал кунад. 26 ноябри соли 1811 Санади конфедератсия ба имзо расид, ки дар натиҷаи он Тунха ба Музофотҳои муттаҳидаи Гранадаи Нав ҳамроҳ карда шуд ва 9 декабри соли 1811 истиқлолияти он аз Испания расман эълон карда шуд. Аммо аз сабаби ихтилофоти байни Кундинамарка ва музофотҳои Муттаҳида президенти Тунха маҷбур шуд, ки бо Кундинамарка, ба ном «Пактаи Санта-Роза», ки мувофиқи он Тунха аз ҳукумати федеролии Музофотҳои муттаҳидаи Гранадаи Нав чудо шуда, созишнома бандад. хукумати марказии Кундинамарка. Аз он вақт инҷониб, Ҷумҳурии Тунха ниҳоят аз ҷониби президент-губернатори Хуан Непомусено Нино роҳбарӣ карда шуд, то он даме, ки Кундинамарка дар ниҳоят мағлуб шуд, пас аз он Тунха ба Музофотҳои муттаҳидаи Гранадаи Нав ҳамроҳ шуд [1] .

Пас аз оғози ҳукмронии мустамликаи Испания дар соли 1550, Гранадаи Нав таъсис дода шуд, ки дар натиҷа он бори аввал ба як воҳиди маъмурии алоҳида дар дохили шоҳигарии Перу дохил карда шуд. Пас аз соҳиб шудан ба тахти испаниягӣ, сулолаи Бурбон (асри XVIII), мақоми ноиби подшоҳии алоҳидаи Гранадаи Нав таъсис дода шуд, ки ба он қаламрави Кито ( Эквадори муосир), генерал-губернатории Венесуэла ва қаламрави Панамаи муосир дохил мешуданд.

Давраи баъд аз эълони истиқлолият аз Испания ва таъсиси ҳукумати муваққатӣ, ки бо номи "Ватани беақл" маъруф аст. Дар солҳои 1819—1823, дар рафти ҷангҳои зидди мустамликадорӣ ниҳоят дар Колумбия истиқлолият тасдиқ карда шуд. Соли 1829 Венесуэла аз Колумбия ҷудо шуд ва соли 1830 — Эквадор. Ба ин муносибат иёлат номи худро ба Гранадаи Нав иваз кард. Номи муосири Колумбия аз ҷониби давлат дар соли 1886 таъсис дода шудааст.

Музофотҳои муттаҳидаи Гранадаи Нав 26 ноябри соли 1811 ҳамчун конфедератсияи музофотҳои мустақили Тунха, Памплона, Антиокия, Картахена ва Нейва ташкил карда шуданд. Дар аввал мансаби президент набуд, зеро музофотҳо намехостанд, ки қудратро ба дасти як нафар гузоранд, то аз табъизӣ канорагирӣ кунанд. Конгресси федеролӣ дар нахустин ҷаласаи расмии худ Камило Торрес Тенориоро аввалин президенти худ интихоб кард ва то замони таъсиси сегона ҳокимияти иҷроияро ба ӯ бовар кард. Охирин шакли таҷрибавии ҳокимияти иҷроия буд, ки дар он се нафар салоҳиятҳои (Триумвират- аъзои сегона) баробар доштанд ва ин имкон медиҳад, ки намояндагии ҳамзамон вилоятњои гуногун васеъ карда шавад. Аммо, чунин система беэътимод буд ва ниҳоят нокомии худро дар пасманзари ҳуҷуми Пабло Морилло нишон дод, аъзои сегона таъқиб карда шуданд, маҷбур шуданд, ки қудратро бо навбат ба ҳамдигар интиқол диҳанд, то даме ки ҳама кушта шаванд ё дастгир карда шаванд.

  • 15091520 — Оғози мустамликадории Испания. Аз ҷониби конкистадор Гонсало Хименес де Кесада таъсис намудани ноиб-подшоҳии Гранадаи Нав дар қаламрави Колумбия, Эквадор ва Венесуэлаи муосир [2][3]
  • 17 июли 1549 — дар ҳайати ноиб-подшоҳии Перу, авдиенсия Санта—Фе де Богота таъсис дода шуд, ки ба он Картахена-Де-Индиас, Санта-Марта Ва Попаян (то 1563) дохил шуданд.
  • 27 майи 1717 — ноиб-подшоҳии Гранадаи Нав аз ноиб-подшоҳии Перу ҷудо карда шуд (соли 1718 эътибор пайдо кард). Ба он Андалусияи Нав, Гайана, Венесуэла, Мерида Ла Грита, Попаян, Кито( Эквадор), Картахена-де-Индиас ва Санта-Марта дохил шуданд.
  • 11 майи 172420 августи 1739 — боз дар ҳайати ноиб-подшоҳии Перу
  • 20 августи 1739 — ноиб-подшоҳии Гранадаи Нав барқарор карда шуд. Ба қаламравҳои қаблӣ Панама илова карда шуд
  • 8 сентябри 1777 — генерал— капитани Венесуэла ҷудо карда шуд, ки ба он қаламравҳои Андалусияи Нав, Гайана, Венесуэла Ва Мерида Ла Грита дохил шуданд
  • 4 апрели 1811 — хунтаҳои маҳаллӣ, ки расман ба манфиати шоҳи сарнагуншудаи Испания Фернандо VII амал мекарданд, ҳокимияти Наполеонро сарнагун карданд, ноиби подшоҳро аз вазифа барканор карданд ва ҳокимияти маҳаллиро эълон карданд. Панама ва Сантяго дар ҳайати мустамликаи Испания монданд
  • 27 ноябри 1811 — Музофотҳои Федеративии Гранадаи Нав ташкил карда шуданд
  • 4 октябри 1812 — Музофотҳои Гранадаи Нав ташкил карда шуданд
  • декабри 1815 — июли 1816 — Реконкистаи испанӣ Дар Гранадаи Нав
  • 17 декабри 1819 — истиқлолият аз Испания
  • 21 ноябри 1831 — Венесуэла ва Эквадор аз Колумбияи Бузург ҷудо шуданд
  • 21 ноябри 1831 — давлати Гранадаи Нав дубора эълон карда шуд
  • 20 апрели 1843 — Ҷумҳурии Гранадаи Нав эълон карда шуд
  • 22 майи 1858 — Конфедератсияи Гранада таъсис дода шуд
  • 18 июли 1861 — Иелоти Муттаҳидаи Гранадаи Нав таъсис дода шуд
  • 20 сентябри 1861 — Иелоти Муттаҳидаи Колумбия таъсис дода шуд
  • 5 августи 1886Ҷумҳурии Колумбия эълон карда шуд
  • 4 ноябри 1903Панама аз Колумбия ҷудо шуд
  • 8 сентябри 1972Иелоти Муттаҳидаи Амрико Кита Суэня, риф Ронкадор ва бонки Серранро ба Колумбия баргардонд (созишнома 17 сентябри соли 1981 эътибор пайдо кард)

Феҳристи сарони давлатҳо аз рӯи сол

[вироиш | вироиши манбаъ]

Конфедератсияи Гранада (1858-1861)

[вироиш | вироиши манбаъ]

Соли 1810 Ҷумҳурии Антиохия низ истиқлолияти худро эълон кард. Дар он ҷо хунтаи ҳукуматии он ташкил карда шуд ва президент сарвари субъекти нави давлатӣ гардид. Дар июли соли 1815 ҳудуди музофотро аскарони Испания ишғол намуда, дар моҳи апрели соли оянда волии Испания ба сари вилоят гузошта шуд [4] .

Истинодҳои таърихӣ

[вироиш | вироиши манбаъ]

Бо дарназардошти он, ки дар таърихи Колумбия давраҳои гуногун вуҷуд доштанд, мувофиқан, ҳокимон бо номҳои гуногун номгузорӣ карда шуданд. Ҳатто пас аз ба даст овардани истиқлолият мақоми сарвари давлатро баъзан шахсоне ишғол мекарданд, ки мансабашон президент ном надошт.

Ном Солҳои ҳаёт Акс Оғози ваколат Анҷоми ваколат Эзоҳ
Губернатори (генерал-губернатори) Гранадаи Нав
Гонсало Хименес де Кесада 1509-1579 1538 1539 Аввалин конкистадори испанӣ дар қаламрави Колумбияи муосир
Эрнан Перес де Кесада 1500-1544 1539 1542 Бародари хурдии ҳокими пешина. Вай истилои қаламравҳои Колумбияи ҳозираро идома дод, то Элдорадоро пайдо кунад[5]
Алонсо Луис Фернандес де Луго 1506-1556 1542 1545 Кӯшиш мекард, ки хидматҳои пешгузаштагони худро дар мустамликасозии заминҳои нав ба даст орад. Сиёсати зӯровариро нисбати аҳолии маҳаллӣ пеш мебурд, ки дар натиҷа ӯ маҷбур шуд ба Аврупо фирор кунад[6]
Лопе Монталво де Луго 1545 1545
Педро де Урсуа 1526-1561 1545 1547 Дар экспедитсияи дарёҳои Маранйон ва Амазонка[7]
Мигел Диас де Армендарис ваф. 1551 1547 1550 Барои ҷиноятҳои худ алайҳи сокинони Богота Дар Испания маҳкум шуд ва ба махкамаи калисои масеҳӣ фиристода шуд[8]
Андрес Диас Венеро де Лейва 1515-1578 1564 1574 Расман аввалин сарвари Шоҳии Богота[9]
Франсиско Брисенйо 1500-1575 23 март 1575 13 декабр 1575
Лопе Диас де Окс-и-Армендарис Кастрехон 1520-1585 11 січня 1577 1578/1580 Дар хонаи Рубио Мане, Хосе Игнасио (1983) вафот кард
Хуан Баутиста Монсон ваф. 1594 1580 1582 Вай расман президент набуд, аммо дар асл вазифаҳои худро пас аз зиндон шудани Кастрехон иҷро мекард [10]
Хуан Приєто де Ореляна 1582 1585
Франсиско Хавйер Гилен Чапарро 1585 1590 Аз соли 1582 вазифаи прокурори Боготаро ишгол мекард
Антонио Гонсалес 1535-1601 1590 1597 Ӯ ҷамъоварии андозҳоро аз ҳиндуҳои маҳаллӣ ҷорӣ карда, инчунин онҳоро дар конҳо бо ғуломон иваз мекард[11]
Франсиско де Санде 1540-1602 1597 1602 Дар вақти иҷрои вазифа вафот кард
Хуан де Борха-и-Армендия 1564-1628 1605 1628 Якчанд маъракаҳо бар зидди мардуми бумӣ гузаронида шуд ва инчунин Трибунали Инквизитсияи Муқаддасро дар Картахена таъсис дод. Соли 1620 бо фармони шоҳӣ сиккахонаи Шоҳигарии Нави Гранада таъсис дода шуд
Санчо Хирон де Нарваес 1630 1637
Мартин де Сааведра-и-Гусман 1594-1654 1637 1645 Вай аввалин хоспис ва хонаи бачагонро дар Богота таъсис дод. Ҳамзамон, ӯ дар фасод ва таҷовуз ба номуси як зани маҳаллӣ маҳкум шуда, пас аз он ба Испания фирор кард.[12]
Хуан Фернандес де Кордоба-и-Коаля ваф. 1654 23 декабр 1645 1654
Дионисио Перес Манрике де Лара 1599-1678 1654 1662
Диего де Эгуес-и-Бомон 1612-1664 1662 1664 Вай таъсиси миссияҳои масеҳиро дар маҳалҳои аҳолинишини ҳиндуҳо ташвиқ кард. Сохтмони манораи Калисои Кафедралии Боготаро ба анҷом расонид ва дареҳои Сан-Августин, Богота Ва Сан-Франсискоро бунёд кард[13]
Диего де Корро-и-Карраскал ваф. 1673 1666 1667 Барои идоракунии он испаниҳо ҷазираи Санта-Каталинаро забт карданд[14]
Диего де Вилялба-и-Толедо 1610-1680 1667 1671
Мелчор де Линян-и-Сиснерос 1629-1708 2 июн 1671 18 июн 1674 Раҳбари комиссияи тафтишотӣ оид ба ҷиноятҳои пешгузаштаи худ буд[15]
Франсиско Кастилйо де ла Конча 1598-1685 1678 6 ноябр 1685 Барои идоракунии худ бо рӯҳониени маҳаллӣ дар муноқиша буд, зеро ба ӯ додани рӯҳоние, ки суд ҷустуҷӯ мекард, рад карда шуд Кито[16]. Дар вазифа вафот кардааст
Гил де Кабрера-и-Давалос 1646-1712 1686 1691 Бо иттиҳомоти зиед аз вазифа барканор карда шуд. Соли 1694 сафед карда шуд[17]
Франсиско Хосе Мерло де ла Фуенте 1651-1709 1691 1694 и. в.
Гил де Кабрера-и-Давалос 1646-1712 1694 1703 Бори дуюм. Шӯриши ҳиндуҳоро саркӯб кард ва ҳамлаи фаронсавиро ба Картахена-Де-Индия саркӯб кард
Диего де Кордоба-и-Лассо де ла Вега ваф. 1720 1703 1710 Аввалин партовгоҳро дар Богота сохтааст. Дар Соли 1710 ӯ барои боздоштани ҳамлаҳои эҳтимолӣ ба Картахену-Де-Индиас (Картахена) сафарбар карда шуд[18]
Франсиско де Отеро-и-Коссио 1640-1715 1710 1711 и. в.
Диего де Кордоба-и-Лассо де ла Вега ваф. 1720 1711 1712
Франсиско де Менесес-и-Браво де Саравия 1669-1723 1712 1715 Бо мақомоти калисо муноқиша кард, ки дар натиҷа ба фасод айбдор карда шуд ва аз вазифа барканор карда шуд. Баъдан сафедшуда
Франсиско де Ринкон 1650-1723 23 апрел 1717 13 июн 1718 Вай дар назди ноиб-подшоҳи аввали Гранадаи Нав ваколатҳои худро тарк кард[19]

Ноиб - подшоҳии Гранадаи Нав (1718—1724)

[вироиш | вироиши манбаъ]
Ном Солҳои ҳаёт Акс Оғози ваколат Қатъи ваколат Қайдҳо
Ноиб-подшоҳони Гранадаи Нав
Антонио Игнасио де ла Педроса ва Герреро 1660 — баъд аз соли 1740 13 июни соли 1718 25 ноябри соли 1719 Кӯшиши муборизаи бомуваффақият бо коррупсия, мустаҳкам намудани мудофиаи мустаҳками Картахена де Индиас [20]
Хорхе де Вилялонга 1665-1735 25 ноябри соли 1719 11 майи соли 1724 Яке аз вазифаҳои ноиби раисиҷумҳур ҷилавгирӣ аз рушди шаробсозии маҳаллӣ ва истеҳсоли нассоҷӣ буд, то рақобат барои саноати Испания вуҷуд надошта бошад [21] [22]

Гранадаи нав ҳамчун як қисми ноиб - подшоҳии Перу (1724-1740)

[вироиш | вироиши манбаъ]
Ном Солҳои ҳаёт Акс Оғози ваколат Қатъи ваколат Қайдҳо
Раиси аудиенсияи шоҳӣ Санта-Фе-де-Богота
Антонио Мансо Малдонадо ваф. 1778 1724 1731
Комиссари шаҳрвадиии Авдиенсия
Хосе Мартинес Мало 1731 1733 Онҳо расман ҳуқуқҳои баробар доштанд, аммо салоҳиятҳои гуногун доштанд
Хосе Кинтана Асебедо
Хорхе Лосано-и-Пералта
Хосе Кастиля
Рафаел де Эслава 1688-1737 1733 20 апрел 1737
Номаълум 20 апрел 1737 20 август 1738 и. в.
Антонио Гонсалес Манрике 1695—1738 20 август 1738 1 сентябр 1738
Франсиско Гонсалес Манрике ваф. 1747 1739 24 апрел 1740

Ноиб - подшоҳии Гранадаи Нав (1740—1813)

[вироиш | вироиши манбаъ]
Ном Солҳои ҳаёт Акс Оғози ваколат Қатъи ваколат Қайдҳо
Ноиб-подшоҳони Гранадаи Нав
Себастян де Еслава 1685-1759 24 апрел 1740 6 ноябр 1749 Ба мустаҳкам намудани мудофиаи соҳили Гранадаи Нав ҳиссаи калон гузошт. Вай инчунин шаҳрҳо, роҳҳо, беморхонаҳо ва маъбадҳо сохт; системаи молиявӣ ва судии мустамликаро такмил дод
Хосе Алфонсо Писарро 1689-1762 6 ноябр 1749 24 ноябр 1753 У сиккахонаро аз нав ташкил карда, монополияи машруботро ҷорӣ
Хосе Соліс Фолч де Кардона 1716-1770 24 ноябр 1753 25 феврал 1761 Вай яке аз ноиб-подшоҳони бонуфузи Гранадаи Нав буд. Вай беморхонаи Сан-Хуан де Диосро таъсис дод, ки кормандони он дар давраи эпидемияи сурхча ба беморон кумак мекарданд.
Педро Мессия де ла Серда 1700-1783 25 феврал 1761 14 сентябр 1772 Вай рушди инфрасохторро дастгирӣ кард, ба сохтмони калисо дар Санта-Марта оғоз кард, андози тамоку ҷорӣ кард ва аксизи спирти маҳаллиро афзоиш дод ва монополияи почтаро оғоз кард. Ӯ маҷбур шуд, ки ҳамлаҳои сершумори ҳиндуҳо ба шаҳрҳои гуногуни мустамликаро дафъ кунад ва инчунин маъракаҳои худро (на чандон муваффақ) барои тобеъ кардани баъзе қабилаҳои ҳиндӣ ташкил кард. Бо фармони подшоҳ ӯ масеҳиён иезуитҳоро аз Гранадаи Нав пеш кард(
Мануел Ґуриор 1708-1788 1773 1776 Қобилияти мудофиавии ноҳияҳои соҳилро мустаҳкам кард. Дар замони ҳукмронии ӯ дар Богота донишгоҳ, инчунин аввалин китобхонаи ҷамъиятӣ таъсис дода шуд
Мануел Антонио Флорес Малдонадо 1723-1799 1776 26 ноябр 1781 Расман бо сабабҳои саломатӣ истеъфо дод, аммо дар асл ин ба сабаби мухолифати баъзе мансабдорони ҳам дар Богота ва ҳам дар Испания рӯй дод.
Хуан де Торресар Диас Пимйента ваф. 1782 1 апрел 1782 11 июн 1782 Ӯ ҳамчун як пирамарди нотавон ба вазифа даромад, бинобар ин салтанати ӯ кӯтоҳмуддат буд
Антонио Кабалйеро-м-Ґонґора 1723-1796 11 июн 1782 1789 Рушди иқтисодӣ ва дастгирии рассомон
Франсиско Ґил де Табоада 1733-1809 1789 1789 Ҳукмронии ӯ кӯтоҳмуддат буд, ки баъд аз он ӯ вазифаи ноиб-подшдҳи Перуро гирифт
Хосе Мануел де Эспалета 1739-1823 1789 2 январ 1797 Давраи ҳукмронии ӯ замони тавлиди журналистикаи маҳаллӣ маҳсуб мешавад. Вай инчунин доирахои адабиро, ки аъзоёни онхо иштирокчиёни ояндаи фаъоли ҳаракати истиқлолият буданд, дастгирӣ мекард[23]
Педро Мендинуета 1736-1825 2 январ 1797 16 сентябр 1803 Вай барои рушди илму тиб, инчунин инфраструктураи мустамлика ҷидду ҷаҳди калон кард. Вай бо тавсифи Гранадаи Нав асари аҷибе нашр кард[24]
Антонио Хосе Амар-и-Борбон 1742-1826 16 сентябр 1803 20 июл 1810 Давраи ҳукмронии ӯ ба оғози нооромиҳои инқилобӣ рост омад, ки бинобар ин ӯро боздошт ва ба Испания фиристоданд.[25]
Франсиско Хавйер Венегас 1754-1838 1810 1810 Вай расман ба ин вазифа таъин шуд, аммо дар асл ин корро ба уҳда нагирифт
Бенито Перес Брито 1747-1813 21 март 1812 30 май 1813 Дар Портобело (Панама) амал карда, аз Богота ҷудо шуда, дар ҷониби Испания монд.

Иёлоти Муттаҳидаи Колумбия (1861-1886)

[вироиш | вироиши манбаъ]

Натиҷаи ҳамлаи испанӣ ба Гранадаи Нав барқарор кардани қудрати ноиб буд. Вазифаи президент бархам дода шуд, муборизони истиклолият ба зиндон андохта, кушта шуданд, дигарон мачбур шуданд, ки пинхон шаванд ва ё тарки кишвар кунанд. Он давра "Ҳукмронии террор" номида шуд.

Кудинамарка (1810-1814)

[вироиш | вироиши манбаъ]

Дар қаламрави Колумбияи ҳозира аз замонҳои қадим то имрӯз давлатҳои гуногуни дорои системаҳои гуногуни идоракунҳ мавҷуд буданд. Дар замонҳои қадим фарҳанги аз ҳама муҳим дар он қаламравҳо фарҳанги Чибча буд, ки намояндагони он як қатор сохторҳои давлатиро ташкил медоданд. Қисми ҷанубу ғарбии кишвар, минтақаи кӯҳҳои Анд дар сарҳади муосир бо Эквадор, қисми империяи Инкҳо буд.

Ном Солҳои ҳаёт Акс Оғози ваколат Қатъи ваколат Қайдҳо
Президентони маҷлиси (ратуша) кушод
Антонио Хосе Амар-и-Борбон 1742-1826 Интишор карданро рад кард
Хосе Мигел Пей 1763-1838 20 июл 1810 [[1 апрел] 1811 Ӯ ноиби президент буд, и.в. президент, баъд расман ба ин вазифа интихоб гардид. Аввалин креол дар мансаби ҳокими Колумбия[26]. Пост ліквідовано з утворенням Кундінамарки
Президентҳои давлати озоди Кундунамарк
Хорхе Тадео Лосано 1771-1816 1 апрел 1811 19 сентябр 1811 Пас аз барқарор кардани қудрати Испания дар Гранада Нав, ӯ дар Богота ба қатл расонида шуд [27][28]
Антонио Наринйо 1765-1823 21 сентябр 1811 25 июн 1812 Яке аз муборизони муътабари истиқлолият дар Колумбия. Вай тарафдори давлати мутамарказ буд, бар зидди федеролиҳо ва баъдан;— муқобили мутлақиятгароён
Мануел Бенито де Кастро 1751-1826 25 июн 1812 12 сентябр 1812 и. в.

Бо сабаби ноӯҳдабарои худаш дар рӯзҳои душвор давлатро идора карда натавонист([29]
Антонио Наринйо 1765-1823 12 сентябр 1812 14 май 1814
Мануел де Бернардо Алварес 1743—1816 14 май 1814 12 декабр 1814 Ӯ пас аз барқарор кардани қудрати Испания дар Гранадаи Нав ба қатл расонида шуд[30]

Картахена де Индиас (1810-1812)

[вироиш | вироиши манбаъ]

Вақте ки хабари маҷлиси шаҳрдории Богота дар бораи эълони истиқлолият ба шаҳри бандарии Картахена де Индиас расид, ҳукумати маҳаллӣ 13 августи соли 1810 Хунтаи олии худро таъсис дод ва сипас 11 ноябри соли 1811 истиқлолияти мутлақи Испания ва ноиб-подшоҳии Гранадаи Навро эълон кард. Гранада ба як давлати мустақил табдил ёфт, ки дар аввал Игнасио Каверо ҳамчун сардори хунта ва баъд губернатор-президент роҳбарӣ мекард. Дар давоми ду сол Картахена ба музофотҳои муттаҳидаи Гранадаи Нав ҳамроҳ карда шуд.

Ҷумҳурии Антиохия (1810-1815)

[вироиш | вироиши манбаъ]

Соли 1810 Ҷумҳурии Антиохия истиқлолияти худро эълон кард. Дар он ҷо хунтаи ҳукуматии он ташкил карда шуд, президент сарвари субъекти нави давлатӣ гардид. Дар моҳи июли соли 1815 қаламрави музофот аз тарафи артиши испанӣ забт карда шуд ва дар апрели соли оянда дар сари вилоят губернатори Испания гузошта шуд.

Ҷумҳурии Тунха (1812)

[вироиш | вироиши манбаъ]

Дар аввал музофоти Тунха иқдоми Боготаро барои эълони истиқлолият аз Испания ҷонибдорӣ накард, аммо чун шаҳрҳои ин музофот хоҳони истиқлолият шуданд ва Кундинамаркаро дастгирӣ карданд, ҳукумати Тунха маҷбур шуд, ки зуд амал кунад. 26 ноябри соли 1811 Санади конфедератсия ба имзо расид, ки дар натиҷаи он Тунха ба музофотҳои муттаҳидаи Гранадаи Нав ҳамроҳ карда шуд ва 9 декабри соли 1811 истиқлолияти он аз Испания расман эълон карда шуд. Аммо аз сабаби ихтилофоти байни Кундинамарка ва музофотҳои Муттаҳида президент Тунха маҷбур шуд, ки бо Кундинамарка, ба ном «Пакти Санта-Роза», ки мувофиқи он Тунха аз ҳукумати федеролии музофотҳои Муттаҳида ҷудо шуда, бо ҳукумати марказии Кундинамарка созишнома бандад. Аз он вақт инҷониб, Ҷумҳурии Тунха ниҳоят аз ҷониби президент-губернатор Хуан Непомусено Нинйо роҳбарӣ карда шуд, то он даме ки Кундинамарка дар ниҳоят мағлуб шуд, пас аз он Тунха ба музофотҳои муттаҳида ҳамроҳ шуд

Давраи пеш аз Колумбия

[вироиш | вироиши манбаъ]

██ Ліберальна партія

Ном Солҳои ҳаёт Акс Оғози ваколат Қатъи ваколат Қайдҳо
Президентҳои Музофотҳои муттаҳидшудаи Гранадаи Нав
Камило Торрес Тенорио 1766-1816 4 октябр 1812 5 октябр 1814 Раиси Конгресс
Хосе Мария де Кастилйо-и-Рада 1776-1835 5 октябр 1814 28 ноябр 1814 Узви Ҳукумати сегона (Триумвират).

На відміну від багатьох інших керівників Сполучених Провінцій, після вторгнення іспанських військ не був страчений, а був засуджений до ув'язнення[31]
Хосе Хоакин Камачо 1766-1816 5 октябр 1814 21 январ 1815 Узви Ҳукумати сегона (Триумвират).

Був страчений іспанськими військовими[32]
Хосе Фернандес Мадрид 1789-1830 5 октябр 1814 21 январ 1815 Узви Ҳукумати сегона (Триумвират)
Кустодио Гарсия Ровира 1780-1816 21 январ 1815 17 август 1815 Дар ҳайати Ҳукумати сегона (Триумвират), дар он иштироки худро тасдиқ накард[33]
Хосе Мигел Пей 1763-1838 25 январ 1815 15 ноябр 1815 Дар ҳайати Ҳукумати сегона (Триумвират) буд
Мануел Родригес Торисес 1788-1816 28 июл 1815 15 ноябр 1815 Ҳукумати сегона (Триумвират).

Аз ҷониби испониҳо ба қатл расонида шуд ва ҷасади ӯ ба таври бераҳмона масхара карда шуд[34]
Антонио Вилявисенсио 1759-1816 17 август 1815 15 ноябр 1815 Узви Ҳукумати сегона (Триумвират).

Дар оғози рӯйдодҳои инқилобӣ ҳамчун эмиссари испанӣ ба Гранадаи Нав омад, аммо салоҳиятҳои худро тарк кард ва ба ҳаракати истиқлолиятхоҳӣ ҳамроҳ шуд. Пас аз барқарор кардани ҳокимияти онҳо дар мустамлика аз ҷониби испониҳо ба қатл расонида шуд[35]
Хосе Мануел Рестрепо 1781-1863 Аз ваколати хеш даст кашид
Камило Торрес Тенорио 1766-1816 15 ноябр 1815 14 март 1816 Аввалин президенти яккаса.

Після вторгнення іспанців був страчений, а над його тілом жорстоко познущались[34]
Хосе Фернандес Мадрид 1789-1830 14 март 1816 22 июн 1816 Аз ҷониби сарфармондеҳи Испания афв карда шуда, ба Испания бадарға карда шуд. Пас аз эълони истиқлолияти Колумбия, ӯ сафири давлати нав дар Бритониёи Кабир шуд[36]
Либорио Мехия 1792-1816 22 июн 1816 30 июн 1816 Ҷавонтарин шахсе, ки дар Вазифаи президенти Колумбия кор кардааст. Аз ҷониби испониҳо ба қатл расонида шуд[37]
Кустодио Гарсия Ровира 1786-1816 30 июн 1816 10 июл 1816 Пас аз барқарор кардани ҳокимияти онҳо дар Гранадаи Нав аз ҷониби испониҳо ба қатл расонида шуд[33]
Фернандо Серрано 1779-1819 16 июл 1816 16 сентябр 1816 Пас аз ҳуҷуми испониҳо ӯ маҷбур шуд ки бо боқимондаи нерӯҳои ҷумҳуриявӣ ба сафи артиши Венесуэла дохил шавад[38]

Ноиб - подшоҳии Гранадаи Нав (1718—1724)

[вироиш | вироиши манбаъ]

Ватани беақл — давраи таърихи Колумбия, ки мустамликаҳои ноиб- - подшоҳии Гранадаи Нав бори аввал дар худидоракунӣ таҷриба ҳосил карданд. Пас аз боздошти шоҳи Испания Фернандо VII аз ҷониби Наполеон, якчанд шаҳрҳои моликияти Испания робитаҳоро бо ҳукумати лухтаки бародари Наполеон Ҷозеф, ки шоҳи Испания буд, қатъ карданд. Танҳо хабари он ошӯбҳо ба Ҷаҳони Нав расид, шаҳрҳои гуногун аз Испания истиқлолият эълон карданд. Ҳудуди Гранадаи Нав пароканда шуд, музофотҳои гуногун истиқлолият эълон карданд ва ҳукуматҳои худро бо роҳбарии креолҳо таъсис доданд. Дар аввал сарони вилоятҳо (давлатҳо) президент номида мешуданд.

Ном Солҳои ҳаёт Акс Оғози ваколат Қатъи ваколат Қайдҳо
Ноиб - подшоҳони Гранадаи Нав
Франсиско Хосе Монталво ва Амбулоди 1754-1822 </img> 16 апрел соли 1816 9 март соли 1818 Пас аз барқарор шудани қудрати Испания дар Гранадаи Нав вазифаи ноиби подшоҳро гирифт [39]
Хуан де Самано 1753-1821 </img> 9 марти соли 1818 августи 1819 Баъди барқарор гардидани ҳокимияти Испания ба муқобили исёнгарон режими ҷазодиҳӣ ҷорӣ карда шуд. Вай баъди торумор карда шудани испониҳо дар соли 1819 маҷбур шуд, ки аз Богота гурезад. Ба ватан барнагашта вафот кард [40]
Хуан де ла Круз Муржеон ва Ачет 1766-1822 </img> 1819 1821 Дар нома ба Симон Боливар бефоида будани кӯшишро барои дар зери ҳукмронии Испания нигоҳ доштани мустамликаҳоро эътироф мекард [41]
Ном Солҳои ҳаёт Акс Оғози ваколат Қатъи ваколат Қайдҳо
Президенти Колумбияи Бузург
Симон Боливар 1783-1830 15 феврал 1819 [[4 май] 1830 Қаҳрамони Миллии Колумбия ва инчунин бисер кишварҳои дигари Амрикои Лотинӣ. Мубориз барои истиқлолияти мустамликаҳои Испания.
Доминго Кайседо 1783-1843 4 май 1830 13 июн 1830 Вай то омадани Хоакин Москера дар пойтахт вазифаи худро иҷро мекард[42]
Хоакин Москера 1787-1878 13 июн 1830 4 сентябр 1830 Дар вақти беморӣ, генерал Урданета ӯро аз қудрат барканор кард[43]
Рафаел Урданета 1788-1845 4 сентябр 1830 30 апрел 1831 и.в.

Дар натиҷаи шӯриши баталони венесуэлагӣ дар пойтахт ба қудрат расидааст[44]
Президиум, ки аз ҷониби Шӯрои вазирон барои қабули истеъфои генерал Урданета таъсис дода шудааст ва даъват ба мақоми президент генерал Кайседоро кардааст
Хосе Мигел Пей 1763-1838 30 апрел 1831 2 май 1831
Херонимо де Мендоса Ґалавис 1773-1839
Хуан Гарсия де Рио 1794-1856
Доминго Кайседо 1783-1843 2 май 1831 21 ноябр 1831 Пас аз барканории генерал Урданета вазифаи худро иҷро кард[42]

Ватани беақл

[вироиш | вироиши манбаъ]

██ Ҳизби консервативии Колумбия██ Ҳизби консервативии Колумбия██ Ҳизби коргарии Колумбия

Ном Солҳои ҳаёт Акс Оғози ваколат Қатъи ваколат Қайдҳо
Президентҳои Гранадаи Нав
Доминго Кайседо 1783-1843 21 ноябр 1831 23 ноябр 1831 Дар асл ӯ вазифаи президенти давлати навтаъсисро то замони эътирофи расмии Обандо иҷро мекард[42]
Хосе Мария Обандо 1795-1861 23 ноябр 1831 10 март 1832 Вай расман вазифаи ноиби президентро ишғол мекард, дар он вақт президент набуд, аз ин рӯ Обандо дар асл сарвари давлат буд[45]
Хосе Игнасио де Маркес 1793-1880 10 март 1832 7 октябр 1832 и. в.
Франсиско де Паула Сантандер 1792-1840 7 октябр 1832 1 апрел 1837 Қаҳрамони миллии Колумбия, ҳамкори Симон Боливар. Дар давраи президентии худ дар рушди маориф саҳми назаррас гузошта, таъсири калисоро дар ин соҳа коҳиш дод[46]
Хосе Игнасио де Маркес 1793-1880 1 апрел 1837 1 апрел 1841 Вай тавонист шӯриши "Ҷанги олӣ" - ро саркӯб кунад[47]
Доминго Кайседо 1783-1843 1 апрел 1841 2 май 1841 в. о.
Педро Алкантара Эрран 1800-1872 2 май 1841 5 июл 1841 Бо тағйирот дар Конститутсия ӯ ҳокимияти иҷроияро дар кишвар мустаҳкам кард[48]
Хуан де Диос Арансасу 1798-1845 5 июл 1841 19 май 1842 Ӯ вазифаи президентро дар ҷабҳа иҷро мекард
Педро Алкантара Эрран 1800-1872 19 май 1842 1 апрел 1845
Томас Сиприано де Москера 1798-1878 1 апрел 1845 1 апрел 1849 Дар давраи президентии ӯ истифодаи системаи байналмилалии CI ҷорӣ карда шуд, ислоҳот дар соҳаи андоз гузаронида шуд, барои ҷудо кардани калисо аз давлат қадамҳо гузошта шуданд ва аввалин барӯйхатгирии аҳолӣ дар таърихи Колумбия гузаронида шуд[49]
Хосе Иларио Лопес 1798-1869 1 апрел 1849 1 апрел 1853 Маъмурияти ӯ ғуломдориро манъ кард, қонунгузории заминро таъсис дод, ҷудоии калисо аз давлат, озодии матбуот ва федерализатсияи кишварро дастгирӣ кард[50]
Хосе Мария Обандо 1795-1861 [[1 апрел] 1853 17 апрел 1854 Бори дуюм. Конститутсияи навро (ки ҳанӯз соли 1851 таҳия шуда буд) ба амал даровард, ки барои Амрикои Лотинӣ инқилобӣ буд он ғуломдориро бекор кард, интихоботи мустақими ҳама сатҳҳои ҳокимиятро ҷорӣ кард, озодии виҷдонро эълон кард, калисоро аз давлат ҷудо кард ва ғайра[45]
Хосе Мария Мело 1800-1860 17 апрел 1854 4 декабр 1854 Пешгузаштаи худро дастгир кард. Бо амалҳои худ ҷанги шаҳрвандиро ба вуҷуд овард, ва онро бохт[51]
Томас Эррера 1804-1954 21 апрел 1854 5 август 1854 Ҳокимияти Хосе Мария Мелоро эътироф накард ва худро роҳбари ҳокимияти иҷроия эълон кард
Хосе де Обалдия 1806-1889 5 август 1854 1 апрел 1855 и. в.
Мануел Мария Малярино 1808-1872 1 апрел 1855 1 апрел 1857 и. в.
Мариано Оспина Родригес 1805-1885 1 апрел 1857 22 май 1858 Пас аз он ки Конститутсияро вайрон кард, Гранадаи Нав ба конфедератсия табдил ёфт[52]

██ Ҳизби консервативии Колумбия

Ном Солҳои ҳаёт Акс Оғози ваколат Қатъи ваколат Қайдҳо
Президентҳои Конфедератсияи Гранада
Мариано Оспина Родригес 1805-1885 </img> 22 майи соли 1858 1 апрели соли 1861 Ба таври назаррас васеъ шудани ваколатҳои президентӣ, ки боиси сар задани ҷанги шаҳрвандӣ гардид [52]
Бартолом Калво 1815-1889 </img> 1 апрели соли 1861 10 июли соли 1861 и. в.
Хулио Арболеда 1817-1863 </img> 10 июли соли 1861 18 июли соли 1861 и. в.

██ Ҳизби коргарии Колумбия

Ном Солҳои ҳаёт Акс Оғози ваколат Қатъи ваколат Қайдҳо
Президентҳои Иёлатҳои муттаҳидаи Гранадаи Нав
Томас Сиприано де Москера 1798-1878 </img> 18 июли соли 1861 20 сентябри соли 1861 и. в.



</br> Молу мулки калисо мусодира карда шуда, иезуитҳоро барои пуштибонӣ аз муҳофизакорон дар давраи ҷанги шаҳрвандӣ аз кишвар ронданд [49]

██ Ҳизби коргарии Колумбия (қаноти чап)██ Ҳизби коргарии Колумбия (қаноти рост)

Ном Солҳои ҳаёт Акс Оғози ваколат Қатъи ваколат Қайдҳо
Президентҳои Иёлоти муттаҳидаи Колумбия
Томас Сиприано де Москера 1798-1878 20 сентябр 1861 4 феврал 1863 и. в.
Франсиско Хавйэр Салдуа 1811-1882 4 феврал 1863 10 феврал 1863 и. в. пеш аз додани ҳокимияти иҷроия ба мақомоти Мақомоти дастаҷамъии ҳокимияти иҷроия аз ҷониби Шӯрои вазирони интихобшуда
Мақомоти дастаҷамъии ҳокимияти иҷроия
Флориан Ларгача 1823-1892 10 феврал 1863 14 май 1863 Хазинадори давлатӣ
Томас Сиприано де Москера 1798-1878 Вазири ҳарбӣ
Хосе Иларио Лопес 1798-1869 Вазир
Еусторгио Салгар 1831-1885 Вазири молия
Сантос Гутйэррес Приэто 1820-1872 Вазири корҳои дохилӣ
Томас Сиприано де Москера 1798-1878 14 май 1863 29 январ 1864 и. в.
Хуан Августин Урикоечеа Наварро 1824-1883 29 январ 1864 28 феврал 1864 и. в.
Томас Сиприано де Москера 1798-1878 28 феврал 1864 8 апрел 1864 и. в.
Мануел Мурилйо Торо 1816-1880 8 апрел 1864 1 апрел 1866 и. в.
Хосе Мария Рохас Гарридо 1824-1883 1 апрел 1866 22 май 1866 и. в.
Томас Сиприано де Москера 1798-1878 22 май 1866 23 май 1867 29 апрели соли 1867 Конгресс вазъияти ҳарбиро барҳам дод, дар кишвар вазъияти ҳарбиро бекор кард ва худро ҳокимияти олӣ эълон кард, ки ба табаддулоти ҳарбӣ, сарнагун ва ихроҷи он аз кишвар оварда расонд[49] и. в.
Хоакин Риаскос 1833-1875 23 май 1867 28 июн 1867 и. в.
Сантос Акоста 1827-1901 23 май 1867 1 апрел 1868 Донишгоҳи Миллии Колумбия, китобхонаи Миллӣ ва бойгонии Миллиро таъсис дод[53] и. в.
Сантос Гутйэрос 1820-1872 1 апрел 1868 1 апрел 1870 Пас аз пирӯзии артиши инқилобии Москера дар ҷанги шаҳрвандӣ ӯ худро президенти конститутсионӣ эълон кард[54]
Эусторгио Салгар 1831-1885 1 апрел 1870 1 апрел 1872 Аввалин ширкати роҳи оҳани Колумбияро таъсис дод ва ба он мусоидат кард, мубориза бо коррупсияро оғоз кард ва чораҳоеро андешид, ки ҳимояи иҷтимоии колумбиягиҳоро таъмин мекарданд[55]
Мануел Мурилйо Торо 1816-1880 1 апрел 1872 1 апрел 1874 Бори дуюм.

Дар соли охирини ваколатҳои худ нашрияи расмии чопиро таъсис дод, ки ҳоло "Diario Oficial de La República de Colombia"ном дорад[56]
Сантяго Перес Маносалва 1830-1900 1 апрел 1874 1 апрел 1876 Дар давраи ҳукмронии ӯ сохтмони роҳи оҳани Шимолӣ оғоз ёфт[57]
Акилео Парра 1825-1900 1 апрел 1876 1 апрел 1878 Вай ба рушди роҳҳои алоқа ва рушди таҳсилоти умумии дунявӣ диққат дод, ки он муқовимати калисоро ба вуҷуд овард ва ба ҷанги хунини шаҳрвандӣ оварда расонд[58]
Хулиан Трухилйо Ларгача 1828-1888 1 апрел 1878 8 апрел 1880 и. в.
Рафаел Нунйэс 1825-1894 8 апрел 1880 1 апрел 1882 Нақшаи худро "эҳеи Колумбия" пешниҳод кард, ки рушди истеҳсоли зироатҳои содиротӣ ва молҳоро пешбинӣ мекард, аз ҷумла маҳсулоти асосии содиротӣ қаҳва буд. Инчунин саноат рушд кард, бонки Миллӣ таъсис дода шуд ва қонун дар бораи ҳуқуқи ҳукумати федералӣ дар сатҳи қонунгузорӣ барои дахолат ба корҳои дохилии иелотҳо қабул карда шуд[59]
Франсиско Хавйэр Салдуа 1811-1882 1 апрел 1882 21 декабр 1882 Ӯ аввалин сарвари давлати Колумбия шуд, ки дар вақти дар вазифа будан вафот кард[60]
Климако Калдерон 1852-1913 21 грудня 1882 22 декабр 1882 и. в.
Хосе Еусебио Оталора 1826-1884 22 декабр 1882 1 апрел 1884 Дар давраи президентии ӯ рушди инфрасохтори роҳҳо такони назаррас гирифт[61]
Эзекиэл Уртадо 1825-1890 1 апрел 1884 11 август 1884 и. в.
Рафаел Нунйэс 1825-1894 11 август 1884 1 апрел 1886 Бори дуюм.

Вай барои қабули конститутсияи нав дар соли 1886 кӯшишҳои зиед ба харҷ дод, ки тибқи он Иёлоти Муттаҳидаи Колумбия мавҷудияти худро қатъ кард Ва давлати нави Колумбия ташкил ёфт[59]

Ҷумҳурии Колумбия (аз 1886)

[вироиш | вироиши манбаъ]

██ Маркази демократӣ██ Колумбия Аввалин / Ҳизби иҷтимоӣ ё ягонагии миллӣ██ Низомиён██ Иттифоқи ҷумҳуриявӣ (Чибча-муиска)

тартиб Ном Соҳои ҳаёт Акс Оғози ваколат Қатъи ваколат Қайдҳо
Президентҳои Колумбия
1 Рафаел Нунйэс 1825-1894 1 апрел 1886 18 сентябр 1894 Академияи ҳарбӣ ва академияи миллии мусиқиро таъсис дод, телеграфҳои байналмилалӣ ба кор шурӯъ карданд. Муносибатҳои дипломатӣ бо Испания ва ба роҳ мондани ҳамкорӣ бо Фаронса Ва Бритониё барқарор карда шуданд.

Дар давоми фаъолияти хеш вафот кардааст[59]
2 Мигел Антонио Каро 1843-1909 18 сентябр 1894 7 август 1898 Таҳсилоти донишгоҳӣ надошт.

Дар давраи президентии худ се табаддулоти давлатиро пешгирӣ кард ва дар ҷанги шаҳрвандӣ, ки соли 1894 бо дастгирии ҳизби либералӣ оғоз ёфт, пирӯз шуд[62]
3 Мануел Антонио Санклементе 1813-1902 7 август 1898 31 июл 1900 Моҳи октябри соли 1899 ҳизби либералӣ алайҳи маъмурияти Санклементе маъракаи васеъмиқёсро оғоз кард, ки баъдтар ба низоъ табдил ёфт, ки онро ҷанги «Ҳазоррӯза» номиданд.

Був усунутий від влади в результаті державного перевороту.

Помер під час перебування під домашнім арештом[63]
4 Хосе Мануел Маррокин 1827-1908 31 июл 1900 7 август 1904 Вай тавонист ҷанги «Ҳазоррӯза»-ро ба анҷом расонад. Соли 1903 бо дастгирии ИМА аз Колумбия Панама ҷудо шуд [64]
5 Рафаел Рейес Приэто 1849-1921 7 август 1904 27 июл 1909 Бо вуҷуди салоҳиятҳои диктаторӣ, роҳбарии самараноки кишварро таъмин кард. Ба рушди саноат, кишоварзӣ ва инфрасохтор мусоидат кард[65]
Ҷорҷе Ҳолґуин 1848-1928 27 июл 1909 3 август 1909 и. в.
6 Рамон Гонсалес Валенсия 1851-1928 3 август 1909 7 август 1910 Соли 1910 Ассамблеяро даъват кард, ки вазифаи он татбиқи ислоҳоти конститутсионӣ буд, ки ҳанӯз соли 1886 қабул шуда буд. Ғайр аз он ӯ бо Иелоти Муттаҳида дар бораи ҷудошавии Панама аз Колумбия гуфтушунидҳо анҷом дод[66]
7 <span id="mwCrA" style="color:#FFFFFF">Карлос Еугенио Рестрепо</span> 1867-1937 7 август 1910 7 август 1914 Ҳукми қатлро бекор кард, маҷлисҳои Солонаи Конгрессро ҷорӣ кард, барои омӯзгорон нафақаи абадӣ муқаррар кард, сохтмони якчанд беморхонаҳоро дар минтақаи Кариб, ки ба табобати бемориҳои тропикӣ тахассус доранд, оғоз кард, ислоҳоти полиси Миллиро гузаронид, норасоии буҷетро бартараф кард, масъалаҳои баҳсбарангези Перу ва ИМА-ро бо роҳи дипломатӣ ҳал кард[67]
8 Хосе Висенте Конча 1867-1929 7 август 1914 7 август 1918 Бо дастгирии Конгресс, ӯ дар бораи бетарафии Колумбия дар ҷанги якуми ҷаҳонӣ қарор қабул кард[68]
9 Марко Фидел Суарес 1855-1927 7 август 1918 11 ноябр 1921 Андоз аз даромад ва ҳамлу нақли ҳавопаймоҳои тиҷоратиро қонунӣ кард, қадамҳои аввалини худро барои таъсиси нерӯҳои ҳавоии миллӣ гузошт[69]
10 Ҷорве Ҳолгуин 1848-1928 11 ноябр 1921 7 август 1922
11 Педро Нел Оспина 1858-1927 7 август 1922 7 август 1926 Идораи маориф, тандурустӣ ва хазинадорӣ таъсис дод; барои сохтмони шоҳроҳҳои миллӣ, шабакаи роҳи оҳан, дамбаҳо ва пулҳо, инчунин лӯлаҳои нафт, ки конҳои нафтро бо бандарҳои асосӣ мепайвандад, кӯшишҳои зиёд ба харҷ дод[70]
12 Мигел Абадия Мендес 1867-1947 7 август 1926 7 август 1930 Давраи идоракунии он бо барқарорсозии нисбатан устувори эътимод дар байни сармоягузорони хориҷӣ хос аст. Дар давраи бетартибиҳои шаҳрвандии соли 1929 ӯ маҷбур шуд, ки вазъияти ҷангиро ҷорӣ кунад. Бо ба итмом расидани мӯҳлати президентии ӯ давраи бисёрсолаи бартарии консерваторҳо дар ҳокимият низ ба анҷом расид[71]
13 Энрикео Лая Эррера 1880-1937 7 август 1930 7 август 1934 Бо оқибатҳои бӯҳрони иқтисодии ҷаҳонӣ мубориза мебурд. Дар давраи идоракунии ӯ ҷанг бо Перу сар зад, ки барои Колумбия бо пирӯзӣ анҷом ёфт. Дар маҷмӯъ ислоҳоти маъмурияти ӯ самти иҷтимоӣ дошт[72]
14 Алфонсо Лопес Пумареҷо 1886-1959 7 август 1934 7 август 1938 Давомнокии рӯзи корӣ бо 8 соат маҳдуд карда шуд; мусодиракунии моликияти хусусӣ ба манфиати ҷамъиятӣ иҷозат дода шуд; калисо аз давлат ҷудо карда шуд; таҳсилоти ибтидоии мактабӣ ройгон шуд[73]
15 Эдуардо Сантос 1888-1974 100x100пкс 7 август 1938 7 август 1942 Калисоро аз роҳбарии маориф барканор кард. Пас аз оғози Ҷанги дуюми ҷаҳонӣ бетараф монд, аммо Иёлоти Муттаҳидаро дастгирӣ кард[74]
16 Алфонсо Лопес Пумареҷо 1886-1959 7 август 1942 7 август 1945 Бори дуюм.

Колумбия ба Ҷанги дуюми ҷаҳонӣ аз ҷониби иттифоқчиён дохил шуд. Соли 1944 замони сарнагун кардани президент ошкор карда шуд[73]
Алберто Лиэрас Камарґо 1906-1990 7 август 1945 7 август 1946 в. о.
17 Мариано Оспина Перес 1891-1976 7 август 1946 7 август 1950 Ба барқарор кардани муқовимати мусаллаҳона байни либералҳо ва консерваторҳо роҳ дод, ки ҳукумат то ба охир расидани мӯҳлати президентии Оспина назорати худро пурра аз даст дод[75]
18 Лауреано Гомес 1889-1965 7 август 1950 5 ноябр 1951 Аз сабаби сактаи дил ӯ маҷбур шуд, ки ваколатҳои худро Ба Роберто Урданета, ки аз ҷониби парлумон таъин шуда буд, супорад[76]
Роберто Урданета Арбелаес 1890-1972 5 ноябр 1951 13 июн 1953 и. в.
19 Густаво Роҷас Пинила 1900-1975 13 июн 1953 10 май 1957 Вай табаддулоти давлатӣ анҷом дод ва диктатураро таъсис дод; ҳизби коммунистиро манъ кард. Аз ҷониби хунтаи ҳарбӣ сарнагун карда шуд
Хунтаи ҳарбӣ
Габриел Парис Гордилйо</nowiki> 1910-2008 10 май 1957 7 август 1958 Вазири мудофиа, Раиси хунта
>Рафаел Навас Пардо 1908-1990 Сарфармондеҳи артиш
Деограсиас Фонсека Эспиноса 1908-2006 Директори полиси миллӣ
Рубен Пэдрахита 1908-1979 Фармондеҳи флот
Луис Эрнесто Ордонэс Кастилйои 1914-1990 Директори департаменти амният
Президентҳои Колумбия
20 Алберто Лэрас Камарґо 1906-1990 7 август 1958 7 август 1962 Вазъияти фавқулоддаро бекор кард ва ислоҳоти аграриро оғоз кард. Пас аз табаддулоти ҳарбӣ тавонист дар кишвар суботро нигоҳ дорад[77]
21 Гилйермо Леон Валенсия 1909-1971 7 август 1962 7 август 1966 Ислоҳоти иқтисодӣ ва иҷтимоиро амалӣ мекард, аз ҷумла системаи эҳтиетӣ таъсис дода шуд, хароҷоти таҳсилот 20% зиед карда шуд; истихроҷ ва содироти нафт, инчунин истеҳсоли нерӯи барқ зиеёд карда шуд; якҷоя бо Иёлоти Муттаҳида, барномаи сохтмони манзилҳои арзон дар яке аз ноҳияҳои Богота таҳия карда шуд[78]
22 Карлос Лйерас Рестрепо 1908-1994 7 август 1966 7 август 1970 Ислоҳоти аграрӣ амалӣ карда шуд, ки дар доираи он ҳазорҳо деҳқонон замин гирифтанд; як қатор ислоҳоти иҷтимоӣ ва иқтисодиро гузаронид, аз ҷумла якчанд агентиҳои ҳукуматиро оид ба рушди иқтисод ва маориф таъсис дод[79]
23 Мисаел Пастрана 1923-1997 7 август 1970 7 август 1974 Давраи президентии Пастрана бо оғози муборизаи мусаллаҳона бар зидди "ҳаракати 19 апрел" ва инчунин мураккабшавии вазъи иқтисодии кишвар қайд карда шуд[80]
24 Алфонсо Лопес Микелсен 1913-2007 7 август 1974 7 август 1978 Вазъияти фавқулоддаро дар иқтисодиет эълон кард, ки ба ӯ имкон дод, ки вазъиятро мӯътадил созад, идораҳои давлатии дастгирии кишоварзиро таъсис дод, ислоҳоти андозро гузаронид. Иттифоқҳои касаба, ки аз сиёсати Лопес норозӣ буданд, корпартоиро оғоз карданд, ки ба корпартоии умумимиллӣ табдил ёфт ва боиси қурбониҳои инсонӣ шуд[81]
25 Хулио Сесар Турбай 1916-2005 7 август 1978 7 август 1982 Вай гузаронидани ислоҳоти иҷтимоӣ ва иқтисодиро идома дод, ҳаҷми истихроҷи маъданҳои фоиданок ва сохтмони нерӯгоҳҳои барқро афзоиш дод. Вай бар зидди дастаҳои партизанӣ муборизаи фаъол бурда, ба низомиён салоҳиятҳои васеъ дод, ки ин эътирози ҳомиёни ҳуқуқро ба бор овард[82]
26 Белисарио Бетанкур 1923-2018 7 серпня 1982 7 серпня 1986 Дар натиҷаи гуфтушунидҳо бо гурӯҳҳои шӯришӣ ба оташбас ноил шуд ва раванди безараргардонии онҳоро оғоз кард. Ислоҳоти иқтисодӣ ва маъмуриро гузаронид. Пас аз куштори вазири адлия дар Богота, дар соли 1984 вазъияти фавқулодаро ҷорӣ кард[83]
27 Вирґилио Барко 1921-1997 7 август 1986 7 август 1990 Бо камбизоатӣ мубориза мебурд, дар он сиёсати номутаносиби иқтисодиро пеш мебурд; бо шӯришиёни чапгаро музокироти сулҳро оғоз кард; кӯшиш кард, ки рушди тиҷорати маводи мухаддирро боздорад[84]
28 Кесар Ґавирия тав. 1947 7 август 1990 7 август 1994 Ислоҳоти иҷтимоӣ ва иқтисодиро гузаронид; Дар соли 1991 Конститутсияи нав қабул карда шуд; бо оқибатҳои тӯфони Эль-Ниньо мубориза бурд; дар соли 191 тавонист, ки ӯро дастгир кунад Пабло Эскобар, ки соли 1993 дар натиҷаи амалиёти полис кушта шуд[85]
29 Эрнесто Сампер тав. 1950 7 август 1994 7 август 1998 Дере нагузашта, пас аз ба кор шурӯъ кардан, ӯ дар гирифтани маблағ барои маъракаи интихоботӣ аз кортели маводи мухаддири калий айбдор карда шуд, Шаблон:Тарҷума нашудааст, ки оғоз ёфт, амалан натиҷа надод, президент айбдоркуниро рад кард, аммо маъруфияти ҳизби либералӣ хеле коҳиш ёфт[86]
30 Андрес Пастрана тав. 1954 7 август 1998 7 август 2002 Дар давраи идоракунии худ ӯ кӯшиш кард, ки бо гурӯҳҳои чапи радикалӣ гуфтушунид кунад, аммо дар он кор муваффақ нашуд[87]
31 Алваро Урибе тав. 1952 7 август 2002 7 август 2010 Ӯ аввалин сиёсатмадори садсола буд, ки ба мӯҳлати дуюм дубора интихоб шуд. Дар мубориза бо шӯришиён чораҳои қатъӣ андешид пайвастагиҳои охирини пайвастагиҳои низомии ростгаро моҳи феврали соли 2007 барҳам дода шуданд; вазъи иқтисодии кишварро беҳтар кард; сиесати ИМА, аз ҷумла дар ҷанги Ироқро дастгирӣ кард. Дар мубориза бо фурӯшандагони маводи мухаддир на танҳо дар қаламрави Колумбия, балки дар кишварҳои ҳамсоя низ қатъиян амал мекард[88]
32 Хуан Мануел Сантос тав. 1951 7 август 2010 7 август 2018 Дорандаи Ҷоизаи сулҳи Нобел "барои талошҳо барои хотима додан ба ҷанги шаҳрвандӣ дар кишваре, ки беш аз ним аср давом кард"[89]
33 Иван Дуке Маркес тав. 1951 7 август Соли 2018 Амалкунанда
  1. Rodrigo Llano Isaza. Tunja(исп.). HECHOS Y GENTES DE LA PRIMERA REPUBLICA COLOMBIANA (1810-1816)(пайванди дастнорас — таърих). Biblioteca Luis Ángel Arango (березень 2002). 4 июли 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 25 май 2012.
  2. Хуан де Сан Мартін і Антоніо де Лебріха. Доповідь про завоювання Нового Королівства Гранада та заснування міста Богота (липень 1539 року)(пайванди дастнорас — таърих). www.kuprienko.info. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 августи 2011.
  3. Гонсало Хіменес де Кесада. Короткий виклад завоювання Нового Королівства Гранада» (1539; 1548—1549). www.kuprienko.info. 2 июли 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 21 августи 2011.
  4. Rodrigo Llano Isaza. Antioquia(исп.). HECHOS Y GENTES DE LA PRIMERA REPUBLICA COLOMBIANA (1810-1816)(пайванди дастнорас — таърих). Biblioteca Luis Ángel Arango (березень 2002). 4 июли 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 25 май 2012.
  5. Compendio histórico del descubrimiento y colonización de la Nueva Granada en el siglo décimo sexto. Paris: Beau Press. 1848. pp. 1–460. Retrieved 2019-07-02.  |first1= missing |last1= in Authors list (help); Invalid |nopp=n (help)
  6. Martín Acosta, Emelina (2004). Francisco Morales Padrón, ed. XV Coloquio de Historia Canario-Americana/Don Alonso Fernández de Lugo, III Adelantado de las Islas Canarias, conquistador de Santa Marta y San Borondón (in испанӣ). Las Palmas de Gran Canaria: Cabildo de Gran Canaria. pp. 500–512. ISBN 84-8103-379-0. Archived from the original on 3 липня 2019.  Check date values in: |archive-date= (help)
  7. Acosta de Samper, Soledad. Pedro De Ursua(исп.). Biblioteca Luis Ángel Arango. 2 июли 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 25 май 2012.
  8. VERGARA VERGARA, José María. Almanaque de Bogotá. Bogotá, 1867 (исп.)
  9. Jens Porup, Kevin Raub, Robert Reid (2009). Colombia (Fifth ed.). Lonely Planet. p. 105. ISBN 978-1-74104-827-8. 
  10. Juan Bautista Monzón. 25 липня 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 25 липня 2019.
  11. Muro Romero, Fernando (op. cit., p. 163, ref. 160, 1975) (исп.)
  12. Martín Saavedra Guzmán. [1](пайванди дастнорас — таърих). Real Academia de la Historia. 30 липня 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 30 июли 2019.
  13. Pedro Mª Ibáñez: Crónicas de Bogotá Бойгонӣ шудааст {{{2}}}. (1891), т. I, гл. XIII
  14. Diego del Corro y Carrascal. [2]. Real Academia de la Historia. 31 липня 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 31 июли 2019.
  15. Melchor de Liñán y Cisneros. [3](пайванди дастнорас — таърих). Historia del Perú. 5 серпня 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 июни 2017.
  16. Francisco Castillo de la Concha. [4](пайванди дастнорас — таърих). Real Academia de la Historia. 5 серпня 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 5 августи 2019.
  17. Lohmann Villena, Guillermo. Los americanos en las órdenes nobiliarias (1529-1900). — Instituto Gonzalo Fernández de Oviedo, 1947.
  18. Diego Córdoba y Lasso de la Vega. [5](пайванди дастнорас — таърих). Real Academia de la Historia. 7 серпня 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 7 августи 2019.
  19. Francisco Rincón. [6](пайванди дастнорас — таърих). Real Academia de la Historia. 8 серпня 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 8 августи 2019.
  20. Архівована копія(пайванди дастнорас — таърих). 9 августи 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 8 Декабри 2008.
  21. Virreyes de la Nueva Granada. [7](пайванди дастнорас — таърих). Banrepcultural. 9 серпня 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 10 октябри 2018.
  22. Ibañez, 1951, p. 167.
  23. Ezpeleta Galdeano, José de. [8](пайванди дастнорас — таърих). AUÑAMENDI EUSKO ENTZIKLOPEDIARA. 27 жовтня 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 28 октябри 2019.
  24. Restrepo Sáenz, José María, Biografías de mandatarios y ministros de la Real Audiencia (1671 a 1819). Bogotá, Academia Colombiana de Historia, 1952 (исп.)
  25. Антоніо Хосе Амар-і-Борбон дар Wayback Machine
  26. Biografía de José Miguel Pey Бойгонӣ шудааст {{{2}}}. (исп.)
  27. Ortiz, Sergio Elías. Génesis de la Revolución del 20 de julio de 1810. — Kelly, 1960. — С. 93.
  28. Lozano Esquivel, Álvaro. Santander, 1792-1840. — Fundación para la Conmemoración del Bicentenario del Natalicio y el Sesquicentenario de la Muerte del General Francisco de Paula Santander, 1988. — С. 2. — ISBN 958-643-020-0.
  29. Biblioteca Luis Ángel Arango(пайванди дастнорас — таърих). 5 Январ 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 май 2009.
  30. Rueda Enciso. Alvarez del Casal, Manuel de Bernardo(пайванди дастнорас — таърих). Biografías Biblioteca Virtual del Banco de la República. 6 січня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 3 березня 2016.
  31. Castillo Y Rada, José Maria Del(пайванди дастнорас — таърих). Biografías Biblioteca Virtual del Banco de la República. 6 січня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 24 жовтня 2017.
  32. Luis Martínez Delgado. Noticia biográfica del prócer don Joaquín Camacho documentos. — Editorial Pax, 1954. — (Biblioteca de historia nacional (Bogotá), v. 89).
  33. 33.0 33.1 Rodrigo. HECHOS Y GENTES DE LA PRIMERA REPUBLICA COLOMBIANA (1810-1816). [9](пайванди дастнорас — таърих). Biblioteca Luis Ángel Arango (березень 2002). 9 січня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 9 августи 2007.
  34. 34.0 34.1 Camilo Torres Tenorio. dbe.rah.es. Real Academia de la Historia. 6 Январ 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 серпня 2020.
  35. Javier. Villavicencio, Antonio(пайванди дастнорас — таърих). Biografías Biblioteca Virtual del Banco de la República. 10 січня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 3 березня 2016.
  36. Santiago. Fernández Madrid, José(пайванди дастнорас — таърих). Biografías Biblioteca Virtual del Banco de la República. 8 січня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 19 серпня 2016.
  37. Luis Fernando. Mejía, Liborio(пайванди дастнорас — таърих). Biografías Biblioteca Virtual del Banco de la República. 12 січня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 жовтня 2017.
  38. EDUARDO DURÁN GÓMEZ. FERNANDO SERRANO Y URIBE PRESIDENTE Y MÁRTIR. — BOLETÍN DE HISTORIA Y ANTIGÜEDADES. — 2005. — P. 883-892.
  39. Pedro María. CAPITULO XL. [10]. Biblioteca Virtual del Banco de la República. 18 січня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 25 вересня 2017.
  40. Javier. Juan Sámano y Uribarri. [11](пайванди дастнорас — таърих). Biblioteca Luis Ángel Arango (березень 2002). 20 січня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 24 жовтня 2007.
  41. Eduardo. Virreyes de la Nueva Granada. [12](пайванди дастнорас — таърих). Biblioteca Luis Ángel Arango (серпень 1991). 20 січня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 березня 2017.
  42. 42.0 42.1 42.2 Domingo Caycedo. [13]. Banrep cultural. 20 січня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 20 серпня 2018.
  43. María Alexandra. Joaquín Mosquera. [14](пайванди дастнорас — таърих). Biblioteca Virtual del Banco de la República (14 грудня 2004). 21 січня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 май 2009. (исп.)
  44. Los Generales de Bolívar. 23 січня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 18 серпня 2018.
  45. 45.0 45.1 República de Colombia. wsp.presidencia.gov.co. 25 січня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 серпня 2019.
  46. Francisco de Paula Santander 1792- 1840(исп.). wsp.presidencia.gov.co. 26 січня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 17 квітня 2019.
  47. José Ignacio de Marquez Barreto 1832 (e), 1837-1841. wsp.presidencia.gov.co. 26 січня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 серпня 2019.
  48. María Alexandra. Herrán, Pedro Alcántara. [15](пайванди дастнорас — таърих). Banco de la República. 06 лютого 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 3 березня 2016. (исп.)
  49. 49.0 49.1 49.2 General Tomás Cipriano de Mosquera 1845-1849 1861-1864 1866-1867(исп.). http://wsp.presidencia.gov.co/. 11 лютого 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 31 липня 2019.
  50. General José Hilario López 1849-1853 (ісп.). http://wsp.presidencia.gov.co/. 12 лютого 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 17 квітня 2019.
  51. General José María Melo 1854 (ісп.). http://wsp.presidencia.gov.co/. 13 лютого 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 січня 2020.
  52. 52.0 52.1 Mariano Ospina Rodriguez 1857-1861 (ісп.). http://wsp.presidencia.gov.co/. 16 лютого 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 грудня 2019.
  53. General Santos Acosta 1867-1868 (ісп.). http://wsp.presidencia.gov.co/. Casa de Nariño. 21 лютого 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 серпня 2019.
  54. General Santos Gutierrez 1868-1870 (ісп.). http://wsp.presidencia.gov.co/. ASÍ ES COLOMBIA. 17 лютого 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 1 серпня 2019.
  55. General Eustorgio Salgar 1870-1872 (ісп.). http://wsp.presidencia.gov.co/. 17 лютого 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 серпня 2019.
  56. Manuel Murillo Toro 1864-1866 1872-1874 (ісп.). http://wsp.presidencia.gov.co/. Casa de Nariño. 20 лютого 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 3 серпня 2019.
  57. Arismendi Posada, Ignacio (1983). Gobernantes Colombianos (in ісп.) (2 ed.). Bogotá: Italgraf. pp. 97–100. 
  58. Arismendi Posada, Ignacio (1983). Gobernantes Colombianos (in ісп.) (2 ed.). Bogotá: Italgraf. pp. 103–104. 
  59. 59.0 59.1 59.2 del Castillo Mathieu. Rafael Núñez (ісп.). [16]. Banco de la República, Colombia. 28 лютого 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 серпня 2019.
  60. Arismendi Posada, Ignacio (1983). Gobernantes Colombianos (in ісп.) (2 ed.). Bogotá: Italgraf. p. 117. 
  61. Ruiza, M., Fernández, T. y Tamaro, E. José Eusebio Otálora (ісп.). [17]. Barcelona: Biografías y Vidas. La enciclopedia biográfica en línea (2004). 29 лютого 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 21 січня 2020.
  62. Arismendi Posada, Ignacio (1983). Gobernantes Colombianos, trans. Colombian Presidents; Interprint Editors Ltd., Italgraf, Segunda Edición; Page 152; Bogotá, Colombia; 1983 Arismendi Posada, Ignacio; Gobernantes Colombianos (in ісп.) (2 ed.). Bogotá: Italgraf. pp. 74, 134–137, 152. 
  63. Manuel Antonio Sanclemente (ісп.). [18]. Colombia.com. 2 березня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 вересня 2019.
  64. José Manuel Marroquín (ісп.). [19]. Barcelona: Biografías y Vidas. La enciclopedia biográfica en línea. 2 березня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 16 лютого 2020.
  65. Rafael Reyes Facts (англ.). [20]. Your Dictionary. 3 березня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 28 червня 2017.
  66. Víctor Moreno. Biografía de Ramón González Valencia (ісп.). [21]. Buscabiografias.com (1 грудня 2018). 8 квітня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 29 січня 2020.
  67. Carlos Eugenio Restrepo (ісп.). [22]. 5 березня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 вересня 2019.
  68. José Vicente Concha (ісп.). [23]. Colombia.com. 9 березня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 вересня 2019.
  69. Marco Fidel Suárez (ісп.). [24]. Banco de la República, Colombia. 10 березня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 17 жовтня 2018.
  70. Pedro Nel Ospina Vásquez (ісп.). [25]. Colombia.com. 13 березня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 вересня 2019.
  71. Córdoba Restrepo. Abadía Méndez, Miguel (ісп.). [26]. La Biblioteca Luis Ángel Arango del Banco de la República. 13 березня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 8 лютого 2012.
  72. Ocampo López. Olaya Herrera, Enrique (ісп.). [27]. Biblioteca Virtual del Banco de la República. 13 березня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 13 серпня 2016.
  73. 73.0 73.1 Строганов, А. И. Новейшая история стран Латинской Америки. М., 1991. стор. 72-73 (рус.)
  74. Eduardo Santos Montejo (ісп.). [28]. Colombia.com. 15 березня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 вересня 2019.
  75. Mariano Ospina Pérez (ісп.). [29]. Colombia.com. 17 березня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 вересня 2019.
  76. Ruiza, M. Laureano Gómez (ісп.). [30]. Barcelona: Biografias y Vidas (2004). 17 березня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 21 січня 2020.
  77. Alberto Lleras Camargo 1958-1962 (ісп.). [31]. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 31 октябри 2013.
  78. Ruiza, M. Guillermo León Valencia (ісп.). [32]. Barcelona: Biografías y Vidas (2004). 22 березня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 21 січня 2020.
  79. Carlos Lleras Restrepo (ісп.). [33]. Colombia.com. 22 березня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 вересня 2019.
  80. Misael Eduardo Pastrana Borrero (ісп.). [34]. Colombia.com. 22 березня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 вересня 2019.
  81. Ruiza, M., Fernández, T. y Tamaro, E. Alfonso López Michelsen (ісп.). [35]. Barcelona: Biografías y Vidas. La enciclopedia biográfica en línea (2004). 23 березня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 21 січня 2020.
  82. Julio César Turbay Ayala (ісп.). [36]. Colombia.com. 23 березня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 вересня 2019.
  83. Ruiza, M., Fernández, T. y Tamaro, E. Belisario Betancur (ісп.). [37]. Barcelona: Biografías y Vidas. La enciclopedia biográfica en línea (2004). 23 березня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 21 січня 2020.
  84. Roberto Ortiz de Zárate. Virgilio Barco Vargas (ісп.). [38] (1 жовтня 2002). 23 березня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 28 травня 2016.
  85. Cesar Augusto Gaviria Trujillo Facts (англ.). [39]. 24 березня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 8 серпня 2018.
  86. John C. Dugas (6 січня 2013). «Drugs, Lies, And Audiotape: The Samper Crisis In Colombia» (англ.). Latin American Research Review 36 (2): 157-174. Санҷида шуд 24 березня 2020. Бойгонӣ шудааст 6 Январ 2013  сол.
  87. Ruiza, M., Fernández, T. y Tamaro, E. Andrés Pastrana Arango (ісп.). [40]. Barcelona: Biografías y Vidas. La enciclopedia biográfica en línea (2004). 24 березня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 21 січня 2020.
  88. Ruiza, M., Fernández, T. y Tamaro, E. Álvaro Uribe (ісп.). [41]. Barcelona: En Biografías y Vidas. La enciclopedia biográfica en línea. 24 березня 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 11 липня 2017.
  89. Kate Lyons (7 жовтня 2016). «Nobel peace prize 2016: committee say award is 'tribute to the Colombian people'» (англ.). The Guardian. Санҷида шуд 24 березня 2020.